Door Arnoud Kuijpers

‘Wat zouden jullie in de huidige onderwijspraktijk willen veranderen?’ Dat was de vraag die mijn collega Rutger Cornelissen en ik te horen kregen toen we eind juni 2015 met de directie van onze scholengemeenschap Quadraam rond de tafel zaten. Sinds ik op het Candea College in Duiven als docent Nederlands werk, zijn Rutger en ik altijd bezig geweest met het ontwikkelen en verbeteren van ons vak. We hebben onze eigen visie op het onderwijs en zijn er allebei van overtuigd dat Nederlands beter en leuker kan. Ons antwoord op bovenstaande vraag was dan ook: “Geef ons de ruimte om het vak Nederlands in één jaarlaag volledig in te richten zoals wij dat willen.” En zo geschiedde, dit schooljaar zijn we met havo 3 begonnen met ‘Expeditie Nederlands’.

Maar zo makkelijk als ik het beschrijf, was de totstandkoming van dit project natuurlijk niet. Want waar beginnen we? Wat willen we? Hoe brengen we onze visie in de praktijk? Samen met verschillende Quadraamcollega’s besloten we als eerste te bepalen wat nu écht belangrijk is voor havo 3-leerlingen die Nederlands krijgen. Het was verbazingwekkend hoe snel we het eens waren wat de theoretische basis van Expeditie Nederlands zou moeten worden. We behandelen dit jaar dus minder stof, maar wat we doen, moeten leerlingen beter doen dan voorheen. Kortom: we kiezen voor kwaliteit, in plaats van kwantiteit. Ons eerste speerpunt stond, maar hoe verder?

Na veel gesprekken met geïnteresseerden en deskundigen ziet Expeditie Nederlands er als volgt uit: naast de theoretische basis hebben we veel projecten die aansluiten op de huidige samenleving. We doen de methode de deur uit, omdat we denken dat we het zelf beter kunnen. De consequentie is dat we al het materiaal zelf moeten maken (en ja, dat is veel werk). Daarnaast toetsen we dit jaar alleen maar formatief. Dit houdt in dat leerlingen tussentijdse toetsen maken en zichzelf net zo lang verbeteren totdat ze de stof beheersen. We willen uiteindelijk dat de mindset van de leerling verandert. Een leerling moet niet bang zijn om fouten te maken, maar moet continu bezig zijn om zichzelf te verbeteren. Daarbij helpt het geven van cijfers niet. En dus hebben we besloten dit jaar geen cijfers te geven. In dit filmpje leggen we verder uit wat we met ons project van plan zijn.

De belangstelling voor Expeditie Nederlands is groot. Op De Facebookgroep die we speciaal hebben aangemaakt, volgen meer dan 350 docenten uit heel Nederland wat we doen. In die groep delen we al het materiaal dat we maken en vragen we om feedback en input als dat nodig is. Zo willen we stimuleren dat deze manier van lesgeven ook op andere scholen geïntegreerd wordt. Twee studenten van de Universiteit van Utrecht doen onderzoek en inmiddels dienen zich veel geïnteresseerden aan die meer over onze Expeditie willen weten.

De start van dit schooljaar was voor Rutger en mij erg spannend, want hoe zouden onze ideeën bij de leerlingen vallen? Tegen verwachting in reageerden ze tamelijk kalm, veel vragen werden er niet gesteld. Toch stemde het mij tevreden dat leerlingen aangaven dat ze zin hebben in Nederlands aankomend schooljaar. Het wordt hoe dan ook een interessant onderwijsjaar waar ook wij tijdens Expeditie Nederlands veel zullen leren. Nelson Mandela zei ooit: ‘Onderwijs is het machtigste wapen dat je kan gebruiken om de wereld te veranderen.’ Wij willen komend jaar met Expeditie Nederlands het onderwijs veranderen, en daar hebben we erg veel zin in!

Dit artikel verscheen eerder op Cultuurcollege.