• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Laaggeletterd

15 november 2016 door Reageer

Door Leonie Cornips

Iemand die laaggeletterd is, is geen analfabeet of ongeletterde. Volgens de definitie beschikt een laaggeletterde over een elementaire basiswoordenschat en kan hij/zij eenvoudige informatie uit korte zinnen en teksten halen. Deze krant rapporteerde onlangs over laaggeletterdheid: “De combinatie van dialect spreken, achterstandssituatie en gebrek aan stimulering thuis om te gaan lezen kan ervoor zorgen dat laaggeletterdheid in Limburg een structureel karakter krijgt.” Zo’n tekst alarmeert want hoezo speelt dialectspreken een rol in structurele laaggeletterdheid?

Ik weet uit eigen onderzoek dat dialectsprekende kinderen prima in staat zijn om net zo snel en accuraat – en soms zelfs sneller – dezelfde basiswoordenschat als eentalige Nederlandsprekende kinderen te leren, dus hoe komt deze krant aan bovenstaande informatie? Een rondvraag door Limburg leert dat de Stichting Lezen en Schrijven samen met Cubiss net een conferentie georganiseerd heeft waarin Maurice de Greef, gastprofessor Laaggeletterdheid aan de Vrije Universiteit Brussel, als inhoudelijk deskundig aanwezig was. Ik stel Maurice de vraag of hij van onderzoek af weet waaruit blijkt dat dialectspreken een verhoogd risico op laaggeletterdheid met zich meebrengt? Volgens Maurice bestaat dergelijk onderzoek niet. Hij schrijft me zelfs: “Wellicht kan juist het omarmen van het dialect ervoor zorgen, dat volwassenen een lagere drempel ervaren om de Nederlandse taal te gaan leren en maakt het de stap naar het lezen en schrijven van de Nederlandse taal makkelijker”.

Waarom denkt men toch altijd dat dialectspreken negatieve gevolgen heeft voor het spreken, lezen en schrijven in het Nederlands? Volgens onderwijssocioloog Paul Jungbluth zijn dialectsprekende kinderen in Zuid-Limburg (waar hij zijn grootschalig langdurig onderzoek uitgevoerd heeft) in de meerderheid in laagopgeleide gezinnen behalve in de voormalige Oostelijke Mijnstreek. Kinderen van laagopgeleiden presteren systematisch lager op toetsen dan kinderen van hoogopgeleiden waardoor onder leerkrachten (en ook leerlingen en ouders) de indruk kan ontstaan dat dialectspreken samengaat met zwakkere prestaties. Die indruk circuleert ook in Limburgse en Nederlandse media. Maar als onderzoekers het verband tussen zwakkere taalprestaties en dialectspreken controleren, dan blijkt dat verband helemaal niet te bestaan!

Het is de ongelijkheid in sociaal milieu, dus de hoogte van de opleiding van de ouders die veel verklaart. Ook eentalige Nederlandssprekende kinderen vertonen een taalachterstand als zij opgroeien in laagopgeleide gezinnen. Een andere factor is bovendien het lage taalniveau van de leerkrachten in de voor- en vroegschoolse educatie (vve): in 2009 vertoont de helft van deze leerkrachten een taalachterstand.

Volgens Jungbluth doen dialectsprekers in alle milieus niet onder voor eentalige kinderen bij de Cito-toets. Dialect speelt dus geen rol in onderwijskansen maar wel het sociaal milieu waar kinderen in opgroeien. In het verlengde daarvan zou ik zeggen dat dialectspreken geen enkele rol speelt in laaggeletterdheid maar wel de afwezigheid van voorlezen in het gezin waarin de kinderen opgroeien. Kinderen die dagelijks minder dan vijf minuten per dag lezen, lezen in een jaar 21 duizend woorden. Dat lijkt veel maar kinderen die vijftien minuten per dag lezen, komen in aanraking met meer dan een miljoen woorden per jaar. Ouders die een kind vijftien minuten per dag voorlezen of een kind dat zelf vijftien minuten per dag leest, leert dus 55 maal zoveel woorden per jaar dan een kind dat vijf minuten per dag leest. Kortom een laag opleidingsniveau van ouders hoeft geen factor te zijn in laaggeletterdheid als moeder, vader, opa, oma, broer, zus of zelfs de buren het (klein)kind voorlezen of het kind stimuleren om zelf te gaan lezen. Dat kan in dialect, Nederlands of welke taal dan ook. Het is die investering waard, want mensen die beter kunnen lezen en schrijven voelen zich zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De wenschen

Naauwlijks vraagt hy geld en goed,
Of hy zwemt in overvloed.
Straks begeert hy vrouwenmin:
Hy verzadigt zich daar in.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

18-20 november 2025: Congres Studie Nederlands in Indonesië 2025

18-20 november 2025: Congres Studie Nederlands in Indonesië 2025

16 juni 2025

➔ Lees meer
5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

15 juni 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

14 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1988 Cornelia Brinkman
1999 Antonin van Elslander
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d