Verwarwoordenboek Vervolg (9)
Door Jan Renkema
In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.
Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.
cliënt / klant
De kernbetekenis verschilt niet, maar de woorden kunnen drie verschillende associaties oproepen.
cliënt iemand die (tegen betaling) diensten of goederen afneemt
Als de klant koning is, is de cliënt dan koningin?
klant iemand die (tegen betaling) goederen of diensten afneemt
Als bank hebben wij een klantsysteem voor hypotheken en een cliëntsysteem voor vermogensbeheer.
Deze korte omschrijving is nog te vaag. Want onder afnemers van goederen of diensten vallen ook buspassagiers, treinreizigers, patiënten, studenten en zelfs burgers die bijvoorbeeld hun paspoort moeten vernieuwen.
De woorden roepen vaak een of meer van de volgende associaties op. De associaties bij cliënt zijn misschien gemakkelijker te volgen wanneer je kijkt naar de oorspronkelijke betekenis van dit woord. Een cliënt was in het oude Rome een halfvrije slaaf van een aanzienlijke Romein, die hem in ruil voor zijn arbeid bescherming bood.
1. cliënt eerder ‘diensten’ klant eerder ‘goederen’
In de supermarkt spreekt men niet over een cliëntenpas en bij de fysiotherapeut niet over een klantenkaart.
2. cliënt vaak ‘algemener’ klant vaak ‘preciezer’
Wij moeten de overgang maken van cliëntgericht naar klantgericht: gewoon afspraken nakomen en klachten serieus nemen.
3. cliënt accent op ‘persoonlijk’ klant accent op ‘zakelijk’
Nee, alleen hoeren hebben klanten, als high class escortdame spreek ik liever over cliënten.
U kunt zelf nog met een proefje bijdragen aan een nog niet opgeloste kwestie: Heeft een cliënt een dikkere portemonnee nodig dan een klant? Immers, een juwelier heeft geen klanten en een groenteboer geen cliënten. Vergelijk ook het (eveneens niet bewezen) verschil tussen ‘geschenk’ en ‘cadeau’. Leg uw collega-taalgebruikers een van de volgende zinnen voor, en vraag ze dan om op te schrijven hoeveel het ‘presentje’ waard is.
Aan onze cliënten. Onze nieuwste collectie kunt u vanaf 1 januari bewonderen. Er ligt dan ook een welkomstgeschenk voor u klaar.
Aan onze klanten. Onze nieuwste collectie kunt u vanaf 1 januari bewonderen. Er ligt dan ook een welkomstcadeau voor u klaar.
U kunt ook de zinnen veranderen door in beide gevallen van geschenk te spreken. En als u helemaal geen effect vindt, kunt u het ook proberen met cliëntèle. Uw onderzoeksresultaten kunt u opsturen naar het mailadres op de site van de Schrijfwijzer. U kunt ze ook hieronder melden.
Ik vergeleek het gebruik van beide woorden op Twitter.
woordenwolk voor cliënt: https://drive.google.com/open?id=0B-xSZ-OX-UXCU1RHclI2d2xDMXc
en voor klant: https://drive.google.com/open?id=0B-xSZ-OX-UXCd2JnTXE2Skt1VW8
De wolk laat woorden zien die opvallend vaak met het client dan wel met klant worden gebruikt. Naast veel ruis toch ook een duidelijk verschil: cliënt (met en zonder trema) wordt vooral in de zorg gebruikt (en vanuit het Engels in de ICT), en klant is meer iets voor telecom-aanbieders.
Dank! Had ik niet gezien!
Een klant betaalt praktisch altijd zelf, een cliënt kan ook goederen of diensten afnemen die hij/zij niet zelf betaalt (althans niet rechtstreeks), zo worden patiënten vaak cliënten genoemd, net als bewoners van zorginstellingen, ontvangers van uitkeringen/subsidies/beurzen.
Interessant! Neem ik mee in te verbeteren tekst.
Bij de arbodienst waar ik werk wordt de werkgever (die een contract met de arbodienst afsluit en betaalt) “klant” genoemd en de werknemer die zich ziek gemeld heeft en ons spreekuur bezoekt “cliënt”.
Bij sommige organisaties in de zorg is op een zeker moment in het verleden ‘patiënt’ vervangen door ‘cliënt’. In zo’n geval is het nooit ‘klant’.