Nummer 129 van de Vestdijkkroniek, het orgaan van de Vestdijkkring, is verschenen. We plaatsen hier de inhoudsopgave en het redactioneel.

Inhoudsopgave

Redactioneel

Wim Hazeu, Wij zijn van elkaar
Vervolg (XVI) van de briefwisseling S. Vestdijk en Henriëtte van Eyk

Wilbert van Walstijn, Waarom schreef Vestdijk geen boekenweekgeschenk?

Over Gepassioneerd wikken en wegen
Wilbert van Walstijn, Over Vestdijks wikken en wegen, ‘Jaloersmakende trefzekerheid
Tweemaal Vestdijk
Sana Valiulina, Wie gelooft een Skytische slavin?
De platencollectie van Vestdijk

Anton Wachterprijs & Ina Dammanprijs 2016
‘Moet je wel blij zijn met zo’n debuut?’
Geart de Vries, Het oordeel van de jury
Roel Jonker, ‘Ik ben meer van de dunne boekjes’, interview Roos van Rijswijk
Wilbert van Walstijn, Ina Dammanprijs 2016: lastige keuze tussen verdieping en vernieuwing
Roeland van Wely, De proloog tot nazi-Duitsland in De vuuraanbidders

Remco Ekkers, Dichtcolumn, De naaktheid van het wezenlijke

Lof&Blaam
Wilbert van Walstijn, In de clinch over Vestdijk
Flip Hammann, Vestdijk en Harry Mulisch

Boekbesprekingen
Wilbert van Walstijn, Cineast Verstappen in het spoor van Vestdijk
Flip Hammann, Literaire en muzikale tijdgenoten van Vestdijk: het echtpaar Bordewijk
Wilbert van Walstijn, De theoloog, de schrijver en de biograaf
Flip Hammann, Vestdijk en P.S.A. van Limburg Brouwer

Rubrieken
Vestdijkkring
Colofon

Redactioneel

Door Wilbert van Walstijn

In dit volle en gevarieerde nummer van de Vestdijkkroniek zult u hopelijk veel van uw gading vinden. U zult uw weg wel uitstippelen, door de verslagen, de brieven, artikelen en berichten. In de maand van de boekenweek krijgt u de vraag voorgelegd waarom heeft Vestdijk nooit een boekenweekgeschenk geschreven? Ik ging ervoor op pad en hoop u te verrassen.

Al grasduinend zal het u niet ontgaan dat er her en der veel ‘lof en blaam’ in deze kroniek voorkomt. Zie de reserves van Daniël Rovers die hij manmoedig naar voren bracht bij de presentatie van Gepassioneerd wikken en wegen. Vestdijk schreef ‘jongensboeken’, die zich kenmerken door een ongelijkwaardige positie van de vrouw.

Toch zijn het drie vrouwen die hun lof over Vestdijk lucht geven. Bij Sana Valiulina reikt de lof ver en hoog: zij herkent in Vestdijk de groten uit de Russische literatuur en noemt hem ‘een klassieke schrijver’. Twee andere vrouwen nemen Vestdijk in bescherming in hun dagboeken: het zijn Hanny Michaelis en Doeschka Meijsing. Vestdijk is hun literaire held.

3-0 voor de vrouwen zult u kunnen denken in de strijd om de gendergunst. Voorbarig, want behalve de waardering van Bordewijk, komt daar ook de viriele Harry Mulisch op de proppen. Ook hij noteert zijn intieme gedachten over Vestdijk in notitieboekjes. Maar hoe moeten we zijn gemengde berichten waarderen? Het is lof én blaam tegelijk! Hij deelt Vestdijk in bij de grote schrijvers, maar met een lelijk oeuvre dat te groot, echter niet zonder meesterwerken is. Dit alles is nog te slikken, maar later, in 1999 tekent Mulisch een waarderende vergelijking op tussen zijn eigen oeuvre en dat van Vestdijk. Hij vindt dat, hoewel al zijn eigen boeken verschillend zijn, zij toch een geheel vormen. Anders dan bij Vestdijk ‘bij wie al zijn boeken op elkaar lijken, maar geen eenheid vormen.’ Het klinkt paradoxaal…

Ben benieuwd hoe u erover denkt, maar wat daar over het oeuvre van Vestdijk wordt gezegd vind ik nogal aanvechtbaar, ondanks Vestdijks veelzijdigheid die gemakkelijk in concurrentie met eenheid kan komen te staan. Juist wanneer vanuit een ‘helicopterview’ het gehele oeuvre in ogenschouw wordt genomen, van de dichter, romancier en novellist, van de essayist en criticus Vestdijk, dan valt bij alle meervoudigheid toch de eenheid op.

Kenmerk van het oeuvre van Vestdijk is dat het gedragen wordt door dezelfde grondpatronen, in Vestdijks eigen woorden: door ‘ideeën’. De meest bekende verwoording daarvan is van Martin Hartkamp: Identificatie en isolement. Niet toevallig een paradox, want Vestdijks vermaning ‘paradoxaal is het gehele leven’, is zo’n grondidee. Ik heb Hartkamps karakteristiek dan ook altijd als een goede omschrijving gezien van wat Vestdijk zelf heeft verheven tot de ‘Grondparadox: dat het Ik en het Andere elkaar “logisch” buitensluiten en desalniettemin realiter de twee voornaamste aspecten van het leven vertegenwoordigen…’.

De consistente uitwerking van deze ‘Grondparadox’ in allerlei paradoxale verschijningsvormen, in mogelijkheden en onmogelijkheden, zie ik als de eenheid onder het oeuvre van Vestdijk. Waarbij zij aangetekend dat ‘identificatie’ bij Vestdijk ‘het jagen op een ideaal’ vertegenwoordigt en het ‘isolement’ zijn scepsis, angsten en teleurstelling. Ooit zag ‘de beste lezer van Nederland’, Kees Fens in zijn necrologie over Vestdijk terecht een ‘duidelijk Graalelement’ aanwezig in diens literaire erfenis.