Op de website van de vereniging Beter Onderwijs Nederland is een petitie verschenen over (of: tegen) de verengelsing van het hoger onderwijs. U kunt deze hier inzien en desgewenst tekenen.
- Door naar de hoofd inhoud
- Skip to secondary menu
- Spring naar de eerste sidebar
- Spring naar de voettekst
Neerlandistiek
Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Footer
http://www.volkskrant.nl/opinie/opinie-engels-als-voertaal-vernielt-het-hoger-onderwijs~a4503046/
Er staan wel wat rare dingen in dit opiniestuk zeg.
Studenten kiezen natuurlijk nu ook al voor Oxford en Harvard. Ten eerste omdat we al geen Engelstalig onderwijs hebben, dus het niet alsof ze een keuze hebben, en ten tweede omdat het nogal prestigieuzere universiteiten zijn. Daar concurreer je niet mee.
Waarom zou een Italiaan die hier komt geen Nederlands leren? Goede vraag. Maar mijn ervaring is dat Mediterrane studenten al abonimabel Engels spreken als ze hier op uitwisseling zijn. Ik heb dus weinig vertrouwen in hun ambitie om Nederlands te leren. Dat de auteur graag de lokale taal leert, wil niet zeggen dat dat voor iedereen, de meerderheid, of wat voor grootte van de groep dan ook maar geldt. Zeker als het maar voor een jaar is, zal de meerderheid echt niet naar NL komen en de taal leren om vloeiend een MA scriptie te kunnen schrijven.
De keerzijde, die doodleuk genegeerd wordt in het stuk, is dat veel opleidingen dit niet doen omdat ze het graag willen, maar omdat ze niet anders kunnen. Het Rijk vragen om dit tegen te houden is absurd, want juist de beperkte middelen die opleidingen krijgen vanuit het Rijk noodzaken om naar alternatieve middelen te zoeken.
Het alternatief is simpelweg de onderwijsdruk te verhogen, met als gevolg dat de kwaliteit van het onderzoek hard achteruit gaat. Dit gebeurt al, waardoor Nederlandse universiteiten steeds minder aantrekkelijk worden voor goede onderzoekers en docenten. Dus dan krijg je straks dat niemand hier meer wil studeren, want goede docenten zijn dan bijna niet meer te vinden. Als ik naar de docenten op mijn faculteit kijk, dan ben ik gek als ik daar na mijn promotie als UD wil rondlopen, die werkdruk is gewoon belachelijk en tijd om je als onderzoeker te ontwikkelen is er vrijwel niet. Dat moet maar in je avonden en weekenden.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben volledig voor Nederlandstalige onderwijs, en alles zou op zijn minst in het NLs mogelijk moeten zijn. Maar een verbod zonder met een oplossing te komen lost niks op, en noopt alleen maar tot meer bezuinigingen en slechter onderwijs en onderzoek de komende jaren. Dat kan toch niet het doel zijn.
Klinkt een beetje dubbel en ergens ook wat zwakjes toch…
Wat je hier suggereert is dat de Nederlandse hogescholen te weinig publieke middelen zouden hebben om ‘behoorlijk’ te functioneren en mede daardoor op extra middelen genererende ‘verengelsing’ zouden zijn aangewezen. Kan best zijn maar – indien dit zo zou zijn – lijkt me dit precies een reden temeer om naar de publieke rechter te stappen en dit probleem aan de oppervlakte en in de brede openbaarheid te brengen, in de hoop om én de ‘verengelsing’ te stoppen én tegelijk ook méér publieke middelen los te weken, m.a.w. meer aandacht te vragen én te krijgen voor goed, degelijk Nederlandstalig hoger onderwijs en ook onderzoek aan en in de Nederlandse hogescholen. ik zie niet in waarom dit niet mogelijk zou zijn?
Verder meen ik ook dat ieder land, natie, volk… – in principe althans – in staat zou moeten zijn om degelijk én betaalbaar (hoger) onderwijs in de eigen gemeenschapstaal in te richten en aan te bieden, in de eerste plaats uiteraard voor de eigen leden, burgers en vooral ook in de eerste plaats ten dienste van de eigen leden, burgers. De werkelijkheid ziet er natuurlijk enigszins anders uit en dáár ligt wellicht ook wel een deel van het (Europees én globalistisch gekleurd) probleem. Maar kom als ieder land, natie, volk… al eens voor eigen deur zou vegen…. te beginnen met Nederland bv.
Tot slot wou ik – als aanzet tot een mogelijke oplossing voor het potentieel oprijzend ‘probleem’ van de ‘(her)vernederlandsing’ van het hoger onderwijs in Nederland – de suggestie doen dat het verstrekken van hoger onderwijs in het Nederlands niet uitsluit dat er ter attentie van de Nederlandstalige studenten of docenten intensieve en doelgerichte praktische taallessen Engels en desgevallend ook Duits, Frans, Spaans, Portugees, Italiaans, Chinees, Russisch, Arabisch, Japans, Hindi, Koreaans, Zoeloe, Bantoe…..worden aangeboden maar daarnaast uiteraard ook enkele even intensieve, doelgerichte praktische lesjes Nederlands voor Nederlands onmachtige Engelstalige, Italiaanstalige of nog anderstalige ‘mediterrane’ studenten of docenten, niettegenstaande die schijnbaar maar één taaltje, nl. hun eigen taaltje, lijken aan te kunnen……als ik U zou mogen geloven?
Een gang naar de rechter met als doel een verbod, betekent dat de noodzakelijke extra inkomsten direct stoppen als de rechter besluit dat het in strijd is met de grondwet.
Het politiek klimaat kennende zal het daarna minstens een jaar, zo niet jaren duren voor er voldoende extra middelen zijn om de onderwijsdruk weer op fatsoenlijk niveau te brengen, als die middelen er ooit al komen..
Het geld dat beloofd was met het afschaffen van de studiefinanciering ging niet van de ene op de andere dag, of zelfs maar van het ene op het andere jaar. We moeten zelfs nog maar zien dat het er ooit komt.
Idealiter worden problemen gelijk opgelost, maar we weten allemaal dat de wereld niet zo werkt, en dat maatschappelijk debat niet leidt tot directe en werkende oplossingen.
Een gang naar de rechter zonder dat er een oplossing klaar ligt, brengt ons dus alleen maar in een situatie van ontoereikende middelen, waarin we al jaren zitten. Het gevolg tot op heden was hogere onderwijsdruk zonder extra vergoeding (en daarmee dus minder tijd voor goed onderzoek), en hogere druk op studenten om te slagen en op docenten om studenten te laten slagen. Dat laatste betekent niet per se gemakkelijkere studies, maar wel een schoolse mentaliteit, wat zeker niet ten goede komt aan de kwaliteit van het onderwijs. Sterker nog, het zorgt ervoor dat docenten liever studenten minder laten schrijven, want ze hebben geen tijd om al dat schrijfwerk adequaat te becommentariëren: je krijgt dus meer multiplechoicetoetsen. Dat schiet ook niet op.
Ik heb – ook als (Nederlandstalige) Belg – deze petitie met volle instemmende overtuiging getekend. Aan het wettelijk-juridische argument en dus aan de wet zelf ligt natuurlijk al een fundamenteel maatschappelijk element en een visie op de (Nederlandse) samenleving en in het bijzonder op het belang en de functies van het onderwijs in Nederland ten gronde. Het is goed en zelfs noodzakelijk dat deze onderliggende visie voor en door de rechter wordt bovengehaald, dat er stelling wordt genomen en klaarheid wordt gebracht. Hiermee opent zich ook de mogelijkheid voor een breder maatschappelijk debat ter zake. Overigens vind ik dat dit debat niet alleen in Nederland zou moeten worden gevoerd maar in alle lidstaten van de ‘Europese Unie’ en vooral ook op het overkoepelende niveau van de ‘Europese Unie’ zelf die op papier ‘veeltalig’ en ‘multicultureel’ heet te zijn maar in de feiten steeds méér en méér evolueert naar ééntalig Engels en zelfs naar ‘monocultureel’. Bovendien is het precies die ‘Europese Unie’ geweest die – vanuit een zuiver economisch nuttigheidsdenken – de veralgemeende verengelsing van het (hoger) heeft gestimuleerd, gepropageerd en zelfs ten dele heeft opgelegd. Dit is op zich natuurlijk geen (culturele) verrijking maar – inderdaad – een (culturele) verschraling en – erger nog – een aanslag op de culturele diversiteit van het Europese continent, diversiteit die al eeuwen een wezenlijk kenmerk is van dit ‘oude continent’.
Ter aanvulling van mijn reactie hierboven:
“In artikel 7.2 van de wet op het hoger onderwijs is bepaald dat het onderwijs en de examens in het Nederlands dienen te zijn, tenzij er sprake is van een gastcollege of indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt.”
Dit kan niet veel anders betekenen dan dat studenten die het (aan het hoger onderwijs voorafgaand) verplicht Nederlandstalig ‘voorbereidend’ onderwijs in Nederland verplicht gevolgd hebben en een door het Koninkrijk der Nederlanden erkend toegangsdiploma tot het hoger onderwijs bekomen hebben, het wettelijk, grondwettelijk en zelfs het internationaal recht hebben om te eisen dat zij in Nederland ook volwaardig Nederlandstalig hoger onderwijs kunnen volgen, dit wil onder meer zeggen dat alle cursussen in het Nederlands moeten worden aangeboden en gegeven, dat de examens in het Nederlands worden gesteld en kunnen worden afgelegd en dat ook de eindwerken in het Nederlands kunnen worden geschreven, voorgelegd en verdedigd.
Dit is de logica zelve die hogergenoemde wet – zij het uiteraard niet zo bedoeld – nog eens extra onderstreept door te stellen dat de ‘herkomst’ en dus de moedertaal van de studenten de hogeschool ertoe kan noodzaken om het onderwijs in die moedertaal te verstrekken. Welnu, er kan geen enkele twijfel over bestaan dat de ‘herkomst’ van alle Nederlandse studenten die het Nederlands als moedertaal hebben op zich al elke Nederlandse hogeschool ertoe noodzaakt en – méér nog – verplicht om het hoger onderwijs integraal in het Nederlands te organiseren en aan te bieden.
Als er een rechtszaak van komt, mogen de initiatiefnemers van de petitie voor ’taalrijk hoger onderwijs’ gerust op beide oren slapen: zij zullen het pleit winnen!
Ook ik zal de petitie ondertekenen. Toch zie ik ook wel dat ’t nogal ’n kluwen van belangen en principes geworden is, dat hoger onderwijs – men lijkt financieel van dat Engels afhankelijk en dat is misschien nog wel het ergste. Wie betaalt bepaalt, dat is ook wel redelijk natuurlijk. Er moet dan ook heel wat veranderen om dit te repareren.
Als ’t onderwijs nu gewoon bekostigd werd door de Nederlandse belastingbetaler, dan was de eis om het dan ook in het Nederlands te geven, zonder allerhande concessies aan internationale studenten, een stuk logischer. Ik zou daar ook vóór zijn. Het onderwijs is dan ook gratis voor alle Nederlanders; ter compensatie zou dan wel de kinderbijslag opgeofferd kunnen worden, om maar een politiek uitweggetje te noemen. Je neemt dan meteen ook de inmiddels hoge drempel voor minvermogenden weg.
Buitenlandse studenten zou je de studie (met minor Nederlandse taalverwerving) in deze constructie als onderpand kunnen aanbieden: blijven ze nadien in Nederland (en worden ze dus hier belastingbetaler), dan wordt de schuld kwijtgescholden, verdwijnen ze direct weer, dan moeten ze hun studie zelf betalen. Op die manier trek je meteen ook weer een interessante groep migranten aan (maar ja, het m-woord zal voorlopig ook nog wel ’n dingetje blijven…).
Waar ik dan nog wel graag aan toe zou voegen dat het gebruik van anderstalige bronnen en lesboeken natuurlijk geen enkel probleem zou moeten zijn. Het VWO bereidt je immers voor op het lezen van teksten in Engels, Duits en Frans. Studentjes historische taalwetenschap zullen dat Duits bijvoorbeeld nog best ‘ns nodig hebben (ook nu nog wordt er in het Duits gepubliceerd). Er wordt wel ‘ns aan voorbijgegaan dat de eenzijdige verengelsing ook dáár schade aanricht. Nou word ik in het algemeen al wel ’n beetje droevig van taalwetenschappers die alleen maar Engels beheersen, maar goed, dat is nog ’n andere discussie.