(Persbericht Theater Kwast)
Op 10 november 2017 speelt Theater Kwast in de prachtige Uilenburger Sjoel de tragedie Hester, of de verlossinge der Joden uit 1659 van Johannes Serwouters. In dit bloedstollende treurspel is het aan de jonge Joodse Hester om haar volk te redden.
Nadat Koning Ahasveros zijn koningin verstoten heeft, neemt hij de Joodse Hester tot vrouw. Haar oom Mordechai voorkomt een aanslag op de koning, maar haalt zich de haat van grootvizier Haman op de hals, door te weigeren voor hem te buigen. Buigen voor mensen zou afgoderij zijn. Haman vaardigt een wet uit, dat alle Joden ter dood moeten worden gebracht. Hij weet echter niet dat Hesther Joods is. Het lot van haar volk rust nu op haar schouders. Voor de opvoering van deze 17e-eeuwse kaskraker met sappige Tableau-vivants is Theater Kwast te gast in de prachtige Uilenburgersjoel, een 18e-eeuwse Amsterdamse synagoge. Geen mooier plek om je onder te dompelen in deze dramatische Joodse geschiedenis, die nog ieder jaar herdacht wordt met het Poerimfeest.
Luister naar 17e-eeuws theater
Theater Kwast speelt Hester op verzoek van radiodocumentairemaker Mathijs Deen, die voor zijn documentaire Shakespeare’s vluchtelingen (VPRO) de eervolle vermelding zilveren Reissmicrofoon ontving. Hij werkt momenteel aan documentaire over één van de eerste actrices op het Amsterdams toneel: Susanne van Lee. In 1659 speelde ze Hester en maakte een verpletterende indruk. Zelfs Rembrandt vereeuwigde haar in verf als Hester. Daarnaast verhaalt Deen over de uitgeweken Portugese jood Jacob Barrocas die voor het eerst in 1640 in Amsterdam opduikt, en vanaf 1648 Spaanse stukken van Lope de Vega in het Nederlands vertaalt. De stukken worden in de schouwburg van Amsterdam op rijm gezet en opgevoerd. Ook Lope de Vega’s La hermosa Ester (1610), kwam zeer waarschijnlijk via Barrocas in handen van Johannes Serwouters. Mathijs Deen zal op 10 november geluidsopnames maken van onze opvoering om in de documentaire de sfeer van de Schouwburg van van Campen tot leven te wekken
Mond op Mond
Theater Kwast speelt Isabella in de serie Mond op Mond. In Mond op Mond blaast Kwast met veel enthousiasme en verbeelding 17e-eeuwse theaterstukken uit de Gouden Eeuw eenmalig nieuw leven in. Acteurs en musici repeteren in één dag een stuk en spelen het vervolgens dezelfde avond met tekst in de hand voor publiek. Alle groten en mindere goden uit de Gouden eeuw komen aan bod.
MoM:
Wanneer: Vrijdag 10 november 2017, 20.15 uur
Waar: Uilenburgersjoel, Nieuwe Uilenburgerstraat 91, Amsterdam.
Entree: €12,50-
Reserveren via: www.theaterkwast.nl
Theater Recensie: Hester of der verlossinge der Joden
Op vrijdag 10 November heeft het Theater Kwast de tragedie Hester van de 17e eeuwse drama auteur Johannes Serwouters opgevoerd. Waarschijnlijk zeg je nu hard op: Johannes WIE? En terecht. Nou, het gaat hier niet om de beroemde Johannes Vermeer die in hetzelfde tijdperk leefde, dat men het gouden noemt, en dat hoewel de schilderij Ahasveros en Haman aan het feestmaal van Esther door Rembrandt van Rijn, een tijdgenoot van allebei, Vermeer en Seewouters, je zo een idee zou kunnen geven waarover het verhaal gaat. Vanzelfsprekend gaat het over deugden en lasters, verbazingwekend weinig over Hem in de hemel daarvoor om zo meer over het in aanraking komen van de mens met de macht. Uiteindelijk is het een sprookje over weerstand.
De opvoering vond plaats in de Uilenburger Sjoel, een buitengewoon mooi gebouw in het centrum van Amsterdam.
Vijf mannelijke acteurs en één vrouwelijke fungeerden als ensemble voor deze opvoering die meer dan twee uur duurde. De tekst van het drama is lang en hij lijkt voor ons – en waarschijnlijk ook voor de mensen van toen – een beetje blasé. Maar − je gaat toch naar het toneel om weer eens iets anders te horen, toch? En als het dan een soort sociolect is, prima toch? Niettemin vroeg ik mij van tevoren af hoe dat zou gaan werken.
Vooraf: De opvoering was schitterend, onderhoudend en verhelderend. Waarom was dat zo?
Verhelderend: Net zoals in de ‘oude dagen’ opende de opvoering met de ‘Einschreier’. Deze functie op het toneel is ook bekend als ‘proclamator’ of ‘herald’. Hij kondigde het spel aan en creëerde daarmee ook de locatie, dat is de stad Zusa (Susa), het paleis van de koning van Perzië. En met dit gebeuren is er een contact met het publiek gemaakt. Wat moet de proclamator uitleggen? Dat de individuele acteurs meer dan alleen maar één rol spelen. Dat is dan ook zo met de uitzondering van de figuur Hester. Het is geweldig om te zien hoe de acteurs van de ene figuur naar de andere wisselen, op een moment zijn ze de goede en op de volgende moment zijn ze de slechteriken. Deze manier van doen geeft zeker een verklaring hoe de regisseurs toen het probleem oplosten van ongeveer 30 personages in een spel.
Onderhoudend: de manier waarop mannelijke acteurs vrouwelijke rollen speelden. Inderdaad hebben ze, de mannen, de vrouwen ‘gespeeld’, met andere worden ze hebben types verbeeld. En deze benadering wordt bevestigd door de enige vrouwelijke figuur, een jonge (ongehuwde) vrouw, die overtuigend door één enkele actrice met slechts deze rol opgevoerd wordt. Dientengevolge worden de vrouwelijke figuren door mannelijke acteurs verbeeld die slechts de buitenkant van vrouwen opvoeren en als ze vrouwelijke emoties tonen, dan overdrijven ze en karikaturiseren ze hen. Dit alles gebeurt echter zonder elk vorm van crossing over.
Schitterend: de figuur van de koning. Hij representeerde de type van de goede tiran die zijn fragiel en ongeregeld emotioneel leven toont en opvoert door zijn lichaamstaal, het meest duidelijk spreekt zijn voorhoofd. Daarop kon men lezen wat er aan de hand was – het waren net de weersvoorspellingen. De slechteriken: Zij creëerden een atmosfeer van samenzwering en bedrog, zij hadden poker gezichten en smeden geheime plannen. Je wil hen nooit in een donker steegje ontmoeten behalve als je op zoek naar hen bent. De oude man: Daar was die, de oude man, de Jood. Stijf met elk beweging and gebogen onder de last van de wereld maar ook toornig en mild tegelijkertijd, zoals Hij. De despoot: Hij moest dood en hij ging dood, maar dat eist decorum. Hij leverde het door te smeken, klagen, huilen, beloven, vloeken en haten.
Rekwisieten: De opvoering had geen nodig: De lantaarn, de galg, het touw, het zwaard and ook het paard , alles werd ‘gemaakt’ door de acteurs.
Het publiek: Hier gaan wij terug naar het begin. Zij hebben meegedaan, commentaar geleverd, waren ontroerd en hebben zich verheugd.
Het was een prachtige opvoering!!