Datum: Zaterdag 25 augustus 2018
Locatie: Dordrechts Museum en Hof van Nederland (Dordrecht)

1618 – Paniek in de Republiek. Op 19 november 1618 verscheen een heldere komeet aan de ochtendhemel die in heel Europa voor grote paniek zorgde en in vele traktaten en pamfletten bediscussieerd werd. Wat kon deze staartster te betekenen hebben? In de Republiek bracht de komeet de climax van een jaar vol spanningen. Op politiek terrein had stadhouder-prins Maurits in het voorjaar de leiding opgeëist. Dat hij geenszins van plan was die nog af te staan, bleek wel uit de afdanking van de waardgelders in Utrecht in de zomer, gevolgd door de arrestatie van Johan van Oldenbarnevelt. De landsadvocaat werd beschuldigd van hoogverraad en of hij een rechtvaardig proces zou krijgen viel maar helemaal af te wachten. Evenzeer twijfelde menigeen of die andere hardnekkige splijtzwam – de controverse tussen remonstranten en contraremonstranten – een oplossing zou kunnen vinden tijdens de langverwachte kerkvergadering, de synode die op 13 november in Dordrecht van start was gegaan. Intussen heerste in de kunstwereld een gevoel van radeloosheid, met name in de literaire kringen in en rond Amsterdam. Daar was eind augustus plotseling het grote literaire en dramatische talent G.A. Bredero gestorven. Hij liet zijn omgeving ontredderd achter. Maar de spanningen op het toneel van de Europese politiek waren vele malen groter. Met het uitbreken van de Boheemse Opstand begon in mei 1618 ook de Dertigjarige Oorlog. Voor vele tijdgenoten aan beide zijden van de religieuze barrière was dit het conflict waarvoor ze al zolang gevreesd hadden. Geen wonder dat de winterkomeet de toestand in de wereld in een onheilspellend daglicht stelde.

Dit congres van de Werkgroep Zeventiende Eeuw wil ruimte bieden aan reflectie over de ‘grote’ gebeurtenissen van 1618 in de Republiek, maar ook over de kleinere. Daarbij kan gedacht worden aan de omstandigheden die een rol speelden en de reacties op de ontwikkelingen, op kortere en langere termijn. Een voorname vraag is ook hoe 1618 zich in de Zuidelijke Nederlanden voltrok en hoe men daar reageerde op de situatie in het noorden. Daarnaast zal de interactie tussen de Republiek en Europa aan de orde komen.

CONGRESCOMMISSIE

• Lia van Gemert (UvA; e.m.p.vangemert@uva.nl)
• Fred van Lieburg (VU; f.a.van.lieburg@vu.nl)
• Luc Duerloo (UAntwerpen; luc.duerloo@uantwerpen.be)
• Marianne Eekhout (Dordrechts Museum; mfd.eekhout@dordrecht.nl)

PROGRAMMA 1618: Paniek in de Republiek

9.30 uur: ontvangst in Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal

10.00 uur: opening door Prof.dr. Judith Pollmann (Universiteit Leiden), voorzitter Werkgroep XVIIe Eeuw, en prof.dr. Lia van Gemert (Universiteit van Amsterdam), voorzitter congrescommissie

10.15 – 11.00 uur: Keynote lecture 1 (Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal)
Prof.dr. Geert Janssen (Universiteit van Amsterdam): Het rampjaar 1618

11.10 – 12.30 uur: Parallelsessies A en B

Parallelsessie A: ‘De actualiteit’ (Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal)

Voorzitter: prof. dr. Luc Duerloo

11.10 – 11.30 uur: Jaap de Haan MA (Universiteit Utrecht): Oldenbarnevelt: politicus onder druk

11.30 – 11.50 uur: Cora van de Poppe MA (Universiteit Utrecht): Reizende herinneringen: Zuid-Nederlandse pamfletproductie als voorbeeld voor de remonstrantse herinneringsconstructie in het Noorden

11.50 – 12.10 uur:  Sabine Waasdorp MA (Universiteit van Amsterdam): ‘Den Duyvel can ook Duytsch en Fransch.’ The thin line between the nature of Spaniards and Remonstrants during the Bestandstwisten

12.10 – 12.30 uur: discussie

Parallelsessie B: ‘De toekomst’ (Hof van Nederland, Educatiezolder)

Voorzitter: prof.dr. Lia van Gemert

11.10 – 11.30 uur: Dr. Joanna Skubisz (Uniwersytet Wrocławski ): ‘Ghy die een ander leert, leert ghy u selven niet?’ De werken van Jacob Cats uit de bibliotheken in Polen

11.30 – 11.50 uur: Dr. Marianne Eekhout (Dordrechts Museum): De Bestandstwisten als inspiratiebron voor de kunst

11.50 – 12.10 uur: Prof.dr. Fred van Lieburg (Vrije Universiteit): Een profetes in Dordrecht

12.10 – 12.30 uur: discussie

12.30 – 13.15 uur: Lunch (Dordrechts Museum, restaurant Art & Dining)

13.15 – 13.45 uur: Intermezzo: Toneel: Bredero, Spaanschen Brabander (Theatergroep De Kale)

LOCATIE Hof van Nederland

13.45 – 14.30 uur: Keynote lectures 2 en 3

Keynote 2 (Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal): Dr. René van Stipriaan (onafhankelijk onderzoeker): Wat viel er nog te lachen? Bredero in 1618 

Keynote 3 (Hof van Nederland, Educatiezolder): Prof.dr. Luc Duerloo (Universiteit Antwerpen): 1618 in internationaal perspectief

14.30 – 15.00 uur: koffie/thee (Dordrechts Museum, restaurant Art & Dining)

15.00 – 16.15 uur: Parallelsessies C en D

Parallelsessie C: ‘De dood’ (Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal)

Voorzitter: prof.dr. Fred van Lieburg

15.00 – 15.20 uur: Dr. Jeroen Jansen (Universiteit van Amsterdam): Een volkomen bloementuin, of: hoe uitgever Cornelis vander Plasse Bredero’s talent strategisch uitbuitte (1618-1638)

15.20 – 15.40 uur: Prof.dr. Hubert Meeus (Universiteit Antwerpen): 1618: nieuw leven in de literatuur in de Zuidelijke Nederlanden

15.40 – 16.00 uur: Jungyoon Yang MA (Universiteit van Amsterdam): Writing epithalamia for the glory of De Eglentier

16.00 – 16.15 uur: discussie

Parallelsessie D: ‘Het debat’ (Hof van Nederland, Educatiezolder)

Voorzitter: dr. Marianne Eekhout

15.00 – 15.20 uur: nog nader te bepalen

15.20 – 15.40 uur: Dr. Paul Arblaster (Queen Mary University of London):

15.40 – 16.00 uur: Dr. Jasper van der Steen (Universiteit Leiden): Een protestantse familie? Geloof, dynastieke identiteit en opvolgingsproblemen in het huis van Nassau

16.00 – 16.15 uur: discussie

16.30 – 16.45 uur: Jaarvergadering Werkgroep XVIIe Eeuw (Dordrechts Museum, Auditorium/Schouwmanzaal)

16.45 – 18.00 uur: borrel (Dordrechts Museum, restaurant Art & Dining)

Aanmelding:

• Inschrijven voor het congres kan tot uiterlijk 23 augustus, door overmaking van 10 euro (leden) of 40 euro (niet-leden) op rekeningnummer NL39 INGB 0004 7392 23 t.n.v. Werkgroep Zeventiende Eeuw, onder vermelding van `bijdrage congres 2018’, en van uw naam en adres.

Een gewoon lidmaatschap van de Werkgroep kost 40 euro per jaar. Wie zich opgeeft voor het congres en tegelijk aangeeft lid te willen worden, betaalt 45 euro.

Een studentlidmaatschap van de Werkgroep kost 10 euro per jaar. Wie zich opgeeft voor het congres en tegelijk aangeeft lid te willen worden, betaalt 15 euro.

• In verband met de ruimte in het Dordrechts Museum geldt een maximum aantal deelnemers van 100. Als u zich inschrijft nadat dit aantal gehaald is krijgt u ruim vóór de datum bericht en wordt uw betaling geretourneerd
• Deelnemers met een Museumkaart kunnen het Dordrechts Museum en Hof van Nederland gratis bezoeken. Deelnemers zonder Museumkaart kunnen het Dordrechts Museum of Hof van Nederland bezoeken voor een gereduceerd tarief van 5 euro, een combiticket voor beide locaties kost 10 euro.