• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

En zingkt eens op de wijs: Arend Pieter Gijsen

18 augustus 2018 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Door Martine de Bruin

Er stond toch echt met grote letters boven dat de tekst uit een liedboek kwam en ten overvloede volgde de opgave van de melodie. Maar toch drong niet tot me door wat dat betekende tijdens het bestuderen van ‘tekst 2.1’ in de syllabus Literatuur en Maatschappij in het eerstejaars werkcollege Renaissance aan de Universiteit Utrecht (1988): Bredero maakte ‘Arend Pieter Gijsen’ om te zingen. En dat zingen kan nu nog steeds.

Mijn aantekeningen bij ‘Arend Pieter Gijsen’ in een exemplaar van de syllabus Literatuur en Maatschappij uit het eerstejaars werkcollege Renaissance (RU Utrecht, Instituut De Vooys, niet gedateerd: gebruikt in collegejaar 1988-1989)

Dat kwartje viel pas jaren later, toen ik toevallig de opname van Camerata Trajectina hoorde. Daar werd ‘Arend Pieter Gijsen’ nog een stuk leuker en vooral ook levendiger van. Het boerenfeest, de zwierigheid van de kleding, het mini-liefdestafereeltje, de knokpartij en het ‘Waterlandse’ dialect komen voor mij pas echt tot leven bij het beluisteren, veel meer dan bij alleen (stil) lezen. De tekst past ook perfect op de melodie: het is natuurlijk geen toeval dat bij de zin ‘Maer Kloens die stack’ het woordje ‘stack’ op een plek in de muzikale regel staat waar een zanger nadruk op die fatale messteek kan leggen.

De melodie die Bredero koos, ‘’t Waren twee Gebroeders stout’, kennen we al uit de 16e eeuw; in de Nederlandse Liederenbank staan 38 verschillende liedjes op deze deun. ‘Arend Pieter Gijsen’ zorgde voor verse populariteit. Vondel schreef er zijn ‘Niew Lietgen van Reyntgen de Vos’ op en tot in de 18e eeuw vinden we nieuwe teksten.

Meerdere auteurs lieten zich ook door Bredero’s verhaaltje inspireren: het gaat vaak over boeren en dronkenschap – en dat loopt zelden goed af. Sommige liedjes zijn in een vergelijkbaar dialect geschreven. Zo staat er in het liedboekje Stootkant of nieuwe-jaars-gift, aan de Amstelsche jonkheidt uit 1655 een over Krielis, die met Jaap, Piet, Gijs en ‘ongze Mieles’ eens op die wijs ‘zingkt’ over boeren, drank, vrijage. Afijn, het eindigt ook daar in een vechtpartij. Er zitten heel wat grappige liedjes bij, waarin Bredero’s tekst vaak nog een beetje doorschemert. Zodat ik het aan hem te danken heb dat ik nu al een half uur liedjes op die melodie zing (sorry, buren).

Verantwoording

  • De opname van ‘Arend Pieter Gijsen’ door Camerata Trajectina is te beluisteren via de Nederlandse Liederenbank.
  • De tekst van ‘Arend Pieter Gijsen’ in de DBNL.
  • Alle liedjes op deze melodie in de Nederlandse Liederenbank.
  • Het lied in de Stootkant of nieuwe-jaars-gift, aan de Amstelsche jonkheidt (1655).

Dit stuk verscheen eerder op Bredero 2018.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Bredero, Bredero-jaar, Liedcultuur

Lees Interacties

Reacties

  1. Gerard van der Leeuw zegt

    18 augustus 2018 om 13:13

    Ja, het heeft lang geduurd voor het tot de neerlandici doordrong dat veel van de poëzie van Vondel, Hooft, Huygens, Bredero e tutti quanti gezongen dient te worden. Niet voor niets staat er altijd een wijs-aanduiding boven. Gelukkig hebben mensen als Louis Peter Grijp en Natascha Veldhorst (zie de nieuwe editie van de gedichten van Hooft) daar hopelijk definitief verandering in gebracht.
    Het geldt trouwens voor nog zoveel meer poêzie, zoals b.v. die uit het Grutthuse handschrift. Poëzie en muziek liggen sowieso dicht bij elkaar. We zijn ontwend poëzie HARDOP te lezen, maar dat was eeuwenlang (liefst staand) de norm. Maar het kan inderdaad geen kwaad iedereen daar nog eens op te wijzen. Kun je nog zingen, zing dan mee!

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ZOMER

Het water ligt ontdaan bijna
van water onder stof,
de bomen zien hun eigen ogen
en ik door groen hun groen niet meer,
ze zijn verborgen in de bomen.

De lucht betrekt over het vee –
wanneer het licht zo donker wordt
licht fel het wit van koeien op.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1887 Gesinus Kloeke
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d