Door Marco van den Broek
(De Nieuwste School)
Samen met de redactie van VakTaal roept de redactie van Neerlandistiek leerlingen en docenten op om tot 15 januari 2019 in 150-200 woorden hun gedachten te laten gaan over de vraag ‘wat is een goede leerling Nederlands?’ Hier op Neerlandistiek plaatsen we de bijdragen als ze binnenkomen (neerlandistiek.nl@gmail.com). De beste 10 bijdragen verschijnen komend voorjaar bovendien in VakTaal.
Mijn leerlingen worden – helaas – niet per se opgeleid tot neerlandici. Zou dat wel zo zijn, dan zou ik aan alle onderdelen van de neerlandistiek aandacht moeten besteden. En de tijd is beperkt, dus daarom besteed ik aandacht aan de zaken die van belang zijn.
Goed leren spreken is zo’n onderdeel dat van belang is, want er zijn in ons land te weinig publieke figuren, bestuurders en dergelijke die verbaal overtuigend en genuanceerd zijn. Of mooi leren schrijven, want ook daarvan onderschat men de waarde in het onderwijs maar al te vaak. Denken begint immers bij taal. Een goede leerling leert taal bewust te gebruiken en te manipuleren. Hij of zij weet argumentatie effectief in te zetten en kan kritisch denken. Een goede leerling Nederlands leest niet alleen wat ik hem of haar voorzet, maar komt zelf met goede titels en stelt mij de vraag waarom hetgeen ik aandraag literatuur is.
Een goede leerling Nederlands leert inzien dat onze moedertaal cultuurdrager, wetenschappelijk object én communicatiemiddel is. Hierbij ligt de nadruk op ‘leert’, want het is míjn taak om deze inzichten en vaardigheden tot stand te brengen.
> Goed leren spreken is zo’n onderdeel dat van belang is, want er zijn in ons land te weinig publieke figuren, bestuurders en dergelijke die verbaal overtuigend en genuanceerd zijn.
Ik vind niet dat je zo’n stelling kunt poneren zonder in te gaan op Vorm of Vent, of zelfs maar een beginnetje van echte rethorica aan te roeren. Of de zeldzame gaven van Multatuli te noemen als spreker in het openbaar, en Karel van het Reve’s vermoeden dat zenuwenlijders als de laatstgenoemde ook de beste sprekers in het openbaar moeten zijn.
Stof te over voor discussie.
Maar bepaald niet voor al te veel op-de-borst-klopperij door neerlandici die op dit weblog recentelijk en telkenmale hun taalbeheersers-verbeter-werkgroepje als “Meester-klas Met Een Voortrekkersrol” zien.
Echte kwaliteit is nog wel even wat anders. – (naar) R. Pirsig
P.S. aan jou, die beste leerling uit de driehonderdduizend dit jaar, die nu meeleest: deze repliek (dit schot) gaat ver over jouw hoofd en langs je heen & Prove me wrong 🙂 Had ik bovenstaand leesstukje geschreven, ik was niet af te brengen van het Marrakesh-akkoord, het Klimaat-akkoord, het Unilever-akkoord, het Zorgverzekeraar-akkoord, de kwaliteisdaling van het middelbaar onderwijs, beroepsonderwijs, universitair onderwijs, en werkdruk opvoeren ( = inkomsensdaling ) middels zinloze micro-monitoring – en dat laatste lijkt een universeel toegepast thema.
Bedankt voor jouw reactie, Anton. Al die namen die jij noemt in jouw kritiek op mijn stuk zeggen mij natuurlijk wel wat, maar voor een tekst van zo weinig woorden moet je prioriteiten stellen. Schrijven is schrappen, zegt men ook wel. Een principe waar jij misschien ook nog iets van zou kunnen leren, want jouw kritiek op mijn blogpost mondt uit in kritiek op neerlandici (zij zouden zich op de borst kloppen) en het onderwijs in het algemeen (micro-monitoring). Dit is niet de juiste plek om dat te doen, zou ik zo zeggen. “Blijf argumenteren op de stelling”, is een van de tips die ik zou geven. Bovendien heb je Multatuli en Reve helemaal niet nodig om iemand beter te leren spreken: dat is een didactische keuze.
Daarnaast daag ik je uit om te reageren op de kern van mijn tekst: “Een goede leerling Nederlands leert inzien dat onze moedertaal cultuurdrager, wetenschappelijk object én communicatiemiddel is.” In jouw reactie vind ik daar niets over terug, terwijl mij dat toch een overduidelijke hoofdgedachte lijkt. Dat is ook iets wat ik mijn leerlingen leer: de boodschap van een tekst achterhalen.
Tot slot is het handig om citaten (of bewerkingen daarvan) een context te geven. Het aanhalen van R. Pirsig komt uit de lucht vallen en heeft hierdoor meer weg van ordinair namedroppen dan van onderbouwd reageren in een online omgeving – iets waar ieder weldenkend mens tegenwoordig wel behoefte aan heeft in deze tijd van nepnieuws en schreeuwerigheid, toch? Dat probeer ik mijn leerlingen dan ook bij te brengen: manieren om jezelf genuanceerd te uiten. Ik leg trouwens nergens in mijn tekst een claim op kwaliteit. Daar doe ik natuurlijk wel dagelijks mijn best voor, namelijk door het schoolvak Nederlands betekenisvol en uitdagend te maken voor de jongere generatie.
Anton je bent gevuurd
Damn Anton nice job
Dit is hoe het voelt om geroast te worden
– WAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA