Door Willem Kuiper

Tussen 1464 en 1472 schreef Nicolaus Heydelbergensis alias Nicolaas Clopper jr., een monnik in het Augustijner klooster Mariënhage bij Eindhoven, een wereldkroniek die hij Florarium temporum, oftewel Bloemhof der tijden, noemde. Nicolaas jr. was de zoon van Nicolaas Clopper sr., een zeer geleerde geestelijke met een evenzeer diverse carrière, die naast zijn werkzaamheden voor onder anderen de paus te Rome en de hertogen Philips de Goede († 1467) en Karel de Stoute († 1477) van Bourgondië nog tijd overhield om minstens drie kinderen te verwekken, waaronder Nicolaas jr.

Nicolaas jr.  (ik volg het hoofdstuk ‘Nicolaas Clopper en zijn Florarium temporum’ van Nico Arts) werd vóór 1433 geboren, vermoedelijk te Heidelberg, en groeide als kind op in de Benedictijner abdij te Lobbes in Henegouwen. In 1449 studeerde hij te Leuven,  in 1458 verbleef hij te Maastricht en vanaf ongeveer 1469 trad hij in het klooster Mariënhage te Eindhoven, waar hij omstreeks 1487 gestorven zal zijn. Zijn wereldkroniek Florarium temporum bleef bewaard in twee handschriften, die nu in Düsseldorf en München bewaard worden. Maar daar hoeft u niet heen om ze te zien, want beide handschriften zijn in facsimile op een USB-kaart gezet, die in een plastic hoesje aan de binnenkant van het achterplat van het boek geplakt is. U doet er verstandig aan het plastic hoesje open te knippen en zo de kaart eruit te halen, want deze digitale bijlage laat zich niet laat verwijderen zonder het boek te beschadigen. Bent u handig met Windows dan zet u eerst de inhoud van deze USB-kaart op uw HD of SSD en opent u vervolgens deze facsimiles via de Windows Verkenner. U klikt op afbeelding 1 en kunt dan moeiteloos met het programma Foto’s het hele handschrift doorbladeren. De digitale foto’s van de handschriften zijn van een hartverwarmende hoge resolutie, die inzoomen zonder scherpte verlies mogelijk maakt. Op diezelfde USB-kaart staat ook een integrale transcriptie van deze Latijnse wereldgeschiedenis, compleet met indices en registers. Vakwerk schiet als etiket tekort om recht te doen aan wat hier geboden wordt. Het boek zelf bevat naast de wordingsgeschiedenis van dit  ‘service project Florarium temporum’ – gestart, gedragen en gerealiseerd door Rotary Eindhoven-Soeterbeek – een tweetal hoofdstukken dat voor neerlandici met een historische belangstelling zeer lezenswaardig is: ‘De boekproductie in het middeleeuwse Mariënhage’ door Michiel Verweij (p. 121-146) en ‘Over het uitgeven van middeleeuwse kronieken’ door Jan Burgers (p. 147-157), waarmee ik natuurlijk niets wil afdoen aan het belang van de andere auteurs en hun bijdragen in dit ultieme boek.

Als u de boekenbonnen die u gisteravond van de goede Sint gekregen heeft, nog niet uitgegeven heeft aan een boek over een koolhydraatarm dieet, en u bent geïnteresseerd in de Middeleeuwen en in middeleeuwse cultuur en literatuur, dan adviseer ik u om als de wiedeweerga dit unieke boek te bestellen of aan te schaffen, want ik kan mij niet herinneren dat ik een boek voor € 29,00 gekocht heb dat met evenveel recht € 129,00 zou mogen kosten, gelet op de rijke inhoud en sublieme vormgeving.

Florarium temporum (Bloemhof der tijden). Een laatmiddeleeuwse wereldkroniek door Nicolaas Clopper, geschreven in het Klooster Mariënhage bij Eindhoven. Editie en gedeeltelijke vertaling door Willem Erven. Onder redactie van Nico Pijls, Nico Arts en Lauran Toorians. Hilversum 2018, 295 blz. + USB-kaart bijlage met facsimiles, integrale editie, indices en registers.