Nultaal (28)

Door Jan Renkema

Zonder nul is er geen wiskunde. Zonder niets is er geen communicatie. Want niets in taal is niet niets, maar iets. In deze serie een verkenning van onder meer: de stilte, de spatie, de betekenis van de punt, wat er gebeurt tussen ‘navel’ en ‘truitje’, het inhoudsloze gesprek, ‘Dat hebt u mij niet horen zeggen,‘E 621’ op een verpakking en verbale reddingsvlotten. Niets?zeggend, nee: Iets!zeggend.

Soms lijkt iets wel iets, maar is het niets: U maakt kans op een grote prijs! Een Amerikaanse circus-directeur in de negentiende eeuw was daar goed in: U gaat zien wat u nog nooit gezien heeft! Zo praatte hij iedereen naar binnen. Hij werd er rijk van. Zijn naam was Barnum.

Barnum-zinnen, dat zijn zinnen die altijd waar zijn of die voor iedereen kunnen gelden. In normaal proza bezondigen sommige schrijvers zich wel eens aan een barnumpje, bijvoorbeeld het zinsbegin Zoals u wellicht weet of niet weet. Zo voelt iedereen zich aangesproken. Of het einde van een wetenschappelijk artikel: Verder onderzoek is nodig. Ja, anders is het geen wetenschap. Of de boekrecensie: Dit boek zal zeker de aandacht krijgen die het verdient.

Het volgende is ook op u van toepassing!

De komende dagen kan iets je onzeker maken en heb je ook moeite om anderen te vertrouwen. Je doet er goed aan om te bekijken of dit door je eigen onzekerheid komt of dat het echt reëel is. De spanning die er uit voortkomt, kan namelijk stress geven, waardoor je minder open staat. De onzekerheid die je wel eens ervaart, kan soms ook  een handicap zijn. Maar gaandeweg kan die onzekerheid ook afnemen.

Maar gelukkig blijft dit nietszeggend –  want altijd waar –  taalgebruik beperkt tot horoscopen. In dit geval een variatie op een steenbok-glazenbol-commentaar (met Mars in het derde huis).

Barnum-proza, een horoscoop-verschijnsel? Het is gewoon nuttig proza! Je hoeft dan ook niet lang te zoeken voor je andere voorbeelden vindt. Hier een reactie van een College van B en W op een kritisch rapport. Het rapport ging over het uitblijven van maatregelen, terwijl die wel noodzakelijk waren naar het oordeel van de gemeenteraad.

Aan de leden van de gemeenteraad

Een deel van de conclusies en aanbevelingen die zijn gedaan kunnen wij onderschrijven. Er is sprake geweest van een te weinig eenduidige aanpak. Wij zijn met u van mening dat het van groot belang is om tijdig problemen te onderkennen en op het juiste niveau aan te pakken. Ook willen wij ons aansluiten bij de aanbeveling maatregelen te nemen om risico’s voor de toekomst in kaart te brengen. Aan dit onderdeel zullen we jaarlijks ruim aandacht besteden. De leerpunten uit het rapport zullen worden betrokken bij de verbetering van de interne werkprocessen en de concretisering van doelstellingen. Tevens zal de communicatie met betrokken partijen nadrukkelijker aan de orde komen.

Heel sterk proza eigenlijk! Want als er problemen zijn met de garnalenvangst of de restauratie van de piramide van Cheops, dan kan hetzelfde stukje tekst dienst doen. Die Barnum, die was zo gek nog niet, die is niet voor niets zo rijk geworden. Keizer zonder kleren! Nee, ik vraag niets voor dit voorbeeld. Gewoon gejat uit een verslag van een gemeenteraad, en wat aangepast zodat de bron niet herkenbaar is.

O ja, het journaal is er ook sterk in. Let eens op reacties op mogelijk dreigende situaties (dijkdoorbraak, AEX verder naar beneden, enz.):

We gaan uit van het worstcasescenario. Dat kan het alleen nog maar meevallen. En we hopen natuurlijk dat het meevalt.

Logisch. Als je uitgaat van een worstcasescenario, kán het alleen nog maar meevallen. En ooit iemand horen zeggen dat hij hoopt dat het tegenvalt?