• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

‘De goede vrijdag’ (1821)

11 augustus 2019 door Ewoud Sanders 1 Reactie

Jeugdverhalen over joden (50)

Door Ewoud Sanders

‘De goede vrijdag’ (1821)
Auteur: Jan Antonie Oostkamp (1778-1845)

Herkomst en drukgeschiedenis

‘De goede vrijdag’ is een verhaal in de bundel Feestgeschenkje voor de christelijke jeugd. De auteur, Jan Antonie Oostkamp, was godsdienstonderwijzer in Zwolle. Tussen 1814 en 1836 schreef hij zo’n dertig lesboeken, vooral over aardrijkskunde, godsdienst, vaderlandse en Bijbelse geschiedenis.

Illustratie uit Feestgeschenkje voor de christelijke jeugd (1821). Het oorspronkelijke onderschrift luidt: ‘Triomf! de Heer is opgestaan, / Wij kunnen vrolijk grafwaarts gaan.’

         ‘Niet tegenstaande de menigte der kinderschriften, thans in onze moedertaal voorhanden’, aldus Oostkamp in zijn voorwoord, ‘ontbrak er naar het oordeel van deskundigen nog een Feestgeschenkje voor onze Christelijke Jeugd: dat is, een boekje, in hetwelk den kinderen, op eene aangename en leerzame wijs, met de algemeen erkende feestdagen der Christenen, naar hunne vatbaarheid, bekend gemaakt werden.’

         Feestgeschenkje voor de christelijke jeugd was in 1821 een coproductie van twee uitgevers: J.L. Zeehuisen in Zwolle en R. van Groenenbergh in Groningen.

Samenvatting

Het verhaal ‘De goede vrijdag’ bestaat uit een samenspraak tussen ‘huisvader’ Welmoed en zijn vier kinderen: Eduard, Karel, Koosje en Lotje. Welmoed is ‘een man van uitgebreide kennis, juist oordeel, gezond menschenverstand en een deugdzaam hart’.

         Op een dag vragen zijn kinderen hem of hij ze wil vertellen over het Paasfeest. Als ‘de voortreffelijke man’ van wal wil steken, ziet hij Koosje naar buiten turen.

            Welmoed: ‘Maar wat scheelt Koosje? Die zit daar zoo stijf voor de glazen en schijnt aan ons onderhoud geen deel te willen nemen.’
            Koosje: ‘O ja zeer gaarne vader! maar ik zat daar te kijken naar die Joden en Jodinnen, welke hier voorbij gingen. Wat zijn zij mooi gekleed. Ik geloof dat zij uit de Kerk komen.’
            Broer Eduard: ‘Gij wilt zeggen uit de Synagoge, want de Joden hebben geene Kerk.’

            Vader legt uit dat synagoge ‘bedehuis’ betekent. En dat de joden zo mooi zijn gekleed vanwege Grote Verzoendag. Vervolgens vraagt hij zijn kinderen of ook christenen, net als joden, een Grote Verzoendag hebben.

            Als de kinderen dat ontkennen (‘wij zijn immers geene Joden; en wat zouden wij dan met eenen grooten verzoendag doen?’), vertelt vader over een ‘beleefd’ gesprek dat hij een paar jaar geleden op een ‘Hollandsche trekschuit’ had gehad met ‘een Jood met eenen vrij langen baard’. De ‘slimme jood’ had gevraagd of christenen hun eigen Grote Verzoendag hadden, want ‘zij spreken en schrijven zoveel van verzoening’.

            Welmoed had daarop geantwoord: ‘Ja mijn Heer! Ook de Christenen hebben hunnen grooten verzoendag, de verzoendag des Nieuwen Testaments, waarvan de uwe slechts eene schaduwe was’.

            Aan zijn kinderen legt Welmoed daarna ‘kort en zakelijk’ uit dat Goede Vrijdag ‘met goed recht’ de ‘grote verzoendag der christenen’ genoemd kan worden. ‘Want op dien dag is Christus, onze Zaligmaker, gekruist, gestorven en begraven, en heeft door zijn lijden en dood de ware verzoening onzer zonden aangebragt’. Welmoed voegt eraan toe dat Jezus ‘op een verraderlijke wijze’ gevangen is genomen door ‘de Joden’ en dat zijn lijden en sterven verschrikkelijk waren geweest.

Receptie

Van Feestgeschenkje voor de christelijke jeugd heb ik één bespreking gevonden. Het Letterkundig magazijn van wetenschap, kunst en smaak oordeelde in 1823 dat uit dit boekje ‘voor kinderen op eene zeer aangename wijze zeer veel te leeren’ is ‘nopens Hem die ons leven en de bron van al ons heil is’.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, jeugdliteratuur, Jeugdverhalen over joden

Lees Interacties

Reacties

  1. AV DRepe (@kneistonie) zegt

    11 augustus 2019 om 15:33

    De heer Sanders levert de Christenen van vroeger en nu onderhuids een gemene streek. Terug.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Christine D’haen • Vijfde grafgedicht voor Kira van Kasteel

Al wat de moestuin gunt, de groenten van het jaar;
het boerenhof, de boter, room en schuimige melk;
de herfstelijke boomgaard peer- en appelzwaar;
’t fijn kruid uit wei en tuin, uit ’t bos de kantharel

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

BEDELDEUN

“’k Heb kalk in m’n hoofd,
hoor je ’t rammelen,
hoor je ’t rammelen,
maak je ’t goed?

Heb je niet een paar kousen,
niet een lapje of een hoed,
hoor je ’t rammelen,
hoor je ’t goed?”

(Bedeldeun)

Bron: Barbarber, januari 1961

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

4 juli 2025

➔ Lees meer
29-30 september 2025: Struggling Sovereignty

29-30 september 2025: Struggling Sovereignty

3 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1871 Kornelis ter Laan
1912 Félicien de Tollenaere
➔ Neerlandicikalender

Media

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Plein Publiek: Nadia de Vries

Plein Publiek: Nadia de Vries

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Van Tamazight tot straattaal – met Khalid Mourigh

Van Tamazight tot straattaal – met Khalid Mourigh

2 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d