Momenteel zijn we aan de universiteit bezig met een witte staking. Nou ja, we, ik ben bang dat ik tot nu toe van geen enkele collega een automatisch antwoord heb gekregen met de tekst die WO in Actie heeft geadviseerd, behalve van mijn vrouw, maar dat telt niet.
Is de actie mislukt?
Hoe moet het nu?
Het grote probleem onder Nederlandse wetenschappers is de actiebereidheid. Waar leraren in het primair en secundair onderwijs gisteren in groten getale staakten, en waar in het Verenigd Koninkrijk al voor de tweede keer in korte tijd grootscheepse acties worden aangekondigd vinden Nederlandse academici zelfs de huidige ‘witte staking’, waarin je alleen maar verklaart niet meer uren te werken dan in je contract staan, al te ver gaan.
Het verantwoordelijkheidsgevoel is te groot.
Dat hebben écht en létterlijk mensen tegen me gezegd: dat we dit echt niet van ze konden vragen, dat ze al stress kregen bij de gedachte dat ze zich aan hun contract zouden houden, want hoe moest het dan met alle papers en colleges en vergaderingen en outreach? Er was ook een collega die zegt dat hij dat automatisch antwoord wel doet, maar alleen in het weekeinde. Die staakt dus alleen in het weekeinde!
Erg genoeg
Het eigenaardigste van alles vond ik dat sommige jongere collega’s ons op de sociale media (je kent ze wel) onze actie zelfs verweten. “Echt iets van those in power“, omdat het een actievorm is die junioren zich niet zouden kunnen permitteren: wat als hun leidinggevende het er niet mee eens was?
Nu is iedere actievorm onprettig, vooral voor leidinggevenden. Maar vooral geldt: waarom zou je in de academische wereld willen werken als je daar voelt dat je beter je mond kunt houden en niet kritisch kunt zijn? Als je ja en amen tegen je baas wilt zeggen, kun je ook bij een bedrijf gaan werken, dan krijg je voor ieder ja en ieder amen meer betaald.
Wat is de zin van een academische baan anders dan dat je er tenminste je mond niet hoeft te houden en kritisch kunt zijn? Door niet mee te doen aan acties (er zijn overigens ook geen acties die worden georganiseerd door those not in power) zeg je impliciet dat het allemaal nog niet erg genoeg is.
Grote mond
Als je mensen er al niet toe kunt bewegen om zich in het kader van het goede doel te beperken tot het voorgeschreven aantal uren, hoe kun je ze dan laten staken? Stel je eens voor hoeveel stress het gaat veroorzaken als je helemaal niet meer mag werken en studenten klagen en bevriende tijdschriftredacteuren langer moeten wachten op je beoordelingen van hun artikelen en het hele administratieve systeem tot stoppen wordt gebracht!
En als je mensen niet eens kunt bewegen tot staken, hoe zullen ze dan ooit met hun intellectuele trekkers naar het Malieveld oprukken?
En als we dat allemaal niet doen, waarom zou de politiek ze dan serieus nemen? Omdat wat wij doen zo belangrijk is? Het gaat allang niet meer om hoe belangrijk je werk is, maar hoe groot je mond.
Ik vind het ook heus lastig, die witte staking, en ik houd ook niet ineens een tellertje bij voor alle uren. Maar je moet het in ieder geval proberen. Zet dat automatische antwoord nu aan!
Er zullen vast junioren zijn die niet meedoen omdat ze niet kritisch durven zijn tegen hun baas, maar ik heb vooral junioren gezien met een andere motivatie: je aan je werktijden houden betekent geen onderzoek doen, en dat betekent dat je je een leven in academia helemaal wel kunt vergeten. Overigens zie ik een deel van die mensen wel degelijk meedoen met de witte staking: ze zetten dan die autoreply aan en werken stiekem gewoon door als altijd.
Nee hoor, je aan je werktijden houden betekent wel degelijk onderzoek doen, want in die werktijden zit onderzoekstijd ingebegrepen. Je besteedt aan ieder van je taken ongeveer de voorgeschreven tijd.
(Als je geen onderzoekstijd hebt, is onderzoek doen dus ook niet het breken van de staken, want het is kennelijk toch al je hobby.)
Het is alleen maar een probleem omdat je je best wil doen het onderliggende probleem in stand te houden: de studenten moeten bediend blijven worden!
Sterre: kortom, lafheid van die junioren. Wat is dat voor flutleven aan de universiteit, als uitbuiting part of the job is?
Ik snap niet zo goed waarom het laf zou zijn als je jezelf overwerkt omdat je heel graag wetenschapper wilt worden. Ik vind het juist moedig om tegen de stroom in tóch je ambitie/hart te volgen. Het is makkelijker om het op te geven en voor het bedrijfsleven te kiezen.
Ook aspirant-wetenschappers zijn in de eerste plaats mens, en moeten als zodanig verantwoordelijkheid dragen voor het bewaken van een systeem met menswaardige condities. Kiezen voor jezelf, in de hoop dat jij met je extra onbetaalde arbeid misschien een plekje verwerft, vind ik laf omdat je daardoor afziet van strijden voor rechtvaardige arbeidsverhoudingen. Het is bovendien dom: met deze té grote trouw maak je jezelf ook uitbuitbaar – door politici die de overheid en dus de universiteit als bedrijf zien, en dus in wezen bedrijfsleiders zijn. Tot slot leidt zo’n individualistische opstelling van junioren ertoe dat ze in zekere zin fungeren als stakingsbrekers (het werk gaat toch wel door, dankzij hen) en daarmee zijn ze niet solidair met de sector als geheel – en vandaar, o ironie, met hun persoonlijk belang.
Dank voor je reactie Melchior, nu snap ik je punt beter. Ik ben het ook met je eens dat ook junioren solidair zouden moeten zijn aan de protesten, en zoals gezegd zijn velen dat ook (voor zover ik het kan overzien).
Het probleem blijft wel dat junior-onderzoekers, wanneer ze afzien van extra onbetaalde arbeid, de zaak óók niet vooruit helpen. Het gevolg is namelijk dat ze simpelweg geen voet aan de grond krijgen in academia. Daar is de wetenschap ook niet erg mee geholpen.
Bovendien is het nogal wat. Als senior kun je solidair zijn, een maand (of langer) geen onbetaalde arbeid doen etc,. zonder dat dit grote consequenties heeft voor je inkomen, het huis waarin je woont, je gezin, je partner. Voor een junior-onderzoeker staan die dingen voortdurend op het spel. Inderdaad, de junior-onderzoekster die haar kerstvakantie aan een Veni-aanvraag besteedt, die helpt de goede zaak niet. Maar door het niet te doen, verandert er ook niets aan het hele systeem, terwijl ze er wel haar toch al minimale kans op een baan mee verkleint. Het is makkelijk gezegd: dan kies je toch voor iets anders, er is genoeg werk buiten academia. Maar zo makkelijk is dat ook weer niet. En we willen deze mensen toch behouden voor de wetenschap?
Nogmaals, ik hoop dat ook junior-wetenschappers solidair zijn en meedoen en dat van de daken schreeuwen. Maar er wordt van hen wel meer gevraagd dan van senioren. Dus om ze dan ‘laf’ te noemen, dat vind ik erg hard. Laten we liever van de daken schreeuwen hoe ruk het is, voor de mensen zelf en voor de maatschappij, dat we een systeem hebben waar supergetalenteerde junior-wetenschappers aan kapot gaan. Intergenerationale solidairiteit, twee kanten op, dat hebben we nodig.
Het blijft me verbazen dat je valt over de term ‘laf’. Voor mij betekent die: voor je eigen veiligheid kiezen i.p.v. het verdedigen (in dit geval) van iets groters. Dat is hier aan de orde. Juniors die meedraaien in een systeem waarin de menselijke waardigheid met voeten getreden wordt, hebben de verkeerde – namelijk individuele – prioriteit: hun eigen carrière. Die interesseert mij werkelijk geen biet als dat ten koste gaat van iets wat principieel belangrijker is. En slimme jongeren behouden voor de wetenschap? Wat is dat waard, als er uitbuiting en een stomme rat race voor nodig zijn? Als het zo moet, bekijkt de wetenschap het maar. Ik sta achter WOinActie, maar nog meer achter Schinkel: https://www.groene.nl/artikel/waarom-ik-niet-actievoer-voor-de-universiteit.
Even een voorbeeldje van lafheid. Op 2 september, op de Alternatieve opening van het academisch jaar, schreeuwde ik de longen uit mijn lijf voor het aftreden van Van Engelshoven. Commentaar van een jonge onderzoeker vóór mij, tegen een collega: ‘Daar heb je studenten voor.’ Zulke mensen snappen werkelijk niets van sociale strijd: je (risicoloos) aanpassen i.p.v. jezelf in daad verzetten gaat echt geen verbetering opleveren. Het enige waar een dergelijke houding toe leidt, is dat de meest pragmatische, kameleontische carrièredieren – die van binnen een stropdas dragen – komen bovendrijven. En zij creëren met hun stakingsbreking een asociale zwijgcultuur.
Als ik nog een suggestie mag doen.. Jullie hebben de slimste mensen van Nederland in elk vakgebied in eigen gelederen. Maak daar gebruik van. Laat bijvoorbeeld communicatiewetenschappen met politicologie een strategie bedenken om de verkiezingsprogramma’s voor de komende kamerverkiezingen te beïnvloeden. Met door economen doorgerekende plannen. Laat mensen van filmwetenschap, dramaturgie en taalvaardigheid hier een overrompelende campagne mee bedenken, samen met HBO’ers van film- en kunstacademie.Test die campagne bij medische psychologie onder de mri-scan op effectiviteit.
Zo bewijs je uiteraard al doende waar het hoger onderwijs voor opleidt. Je laat zien waarom dat miljarden extra belastinggeld waard is. Vergeet overigens niet om raamposters in te zetten. Geen samenlevingsdeel heeft zoveel zichtbare ramen als het WO.
Beter nog zou zijn om als geheel onderwijs (hoger t/m basisonderwijs) één campagne richting de verkiezingen te voeren. Alle segmenten kunnen meer geld gebruiken en het maakt je boodschap duidelijker en breder (niet-elitair). Organiseer samen een actiedag die de kernwapendemo’s van weleer doet verbleken.
Je zult zien dat niet alleen Thierry Baudet op jullie trekker zal willen klimmen. Het zou me niets verbazen als bijvoorbeeld Boris vd Ham de strijd bij D66 wint en deze partij haar kroonjuwelen weer laat ratelen.
Is, als we even kijken naar ‘junioren’, niet een belangrijk verschil tussen stakende onderwijzers en niet-stakende academici dat bij de eerste groep de schaarste aan de kant van het aanbod zit (er zijn te weinig docenten, dus je kunt tegenover je leidinggevende en de betalende instanties/overheden wel wat maken), terwijl de schaarste bij de tweede groep aan de kant van de vraag zit (er zijn te weinig banen en onderzoekssubsidies, dus je moet je leidinggevende en de subsidieverstrekkers vooral tevreden houden)? Misschien is dat wat te simpel gedacht, hoor, maar de belangen en verhoudingen lijken me zodanig verschillend, dat het wat te gemakkelijk is om de problemen af te schuiven op een gebrek aan ‘actiebereidheid’, een te groot verantwoordelijkheidsgevoel of zelfs, zoals in het commentaar wordt gezegd, lafheid. De uitspraak ‘Als je ja en amen tegen je baas wilt zeggen, kun je ook bij een bedrijf gaan werken, dan krijg je voor ieder ja en ieder amen meer betaald.’, hoewel ongetwijfeld niet zo letterlijk bedoeld en een simplificatie van hoe het er bij bedrijven aan toegaat, gaat dan ook voorbij aan een belangrijke motivatie van academici, jong en oud – onze kennis van de wereld uitbreiden en doorgeven aan studenten. Je kunt dat een te groot verantwoordelijkheidsgevoel noemen, maar ook bevlogenheid en ambitie.
Alex, “Misschien is dat wat te simpel gedacht, hoor, maar de belangen en verhoudingen lijken me zodanig verschillend”: de belangen zijn niet zo verschillend. In elke beroepsgroep moet je uit principe strijden voor menswaardige arbeidsvoorwaarden, vraag/aanbod hoort daarop geen invloed te hebben. Het probleem met de junioren is dat hun individuele belang niet zien als verlengde van het collectieve belang; in plaats daarvan nemen ze deel aan een rat race (en naar ik vermoed: niet omdat ze zo om studenten geven, maar omdat kennis geven in het PO/VO minder status heeft) waarin ze elkaars concurrent zijn. Met deze individualistische opstelling verpesten ze de arbeidsomstandigheden voor allemaal; zich niet durven uiten voor het collectief belang vind ik inderdaad ‘laf’. Beter zou zijn: simpelweg weigeren in academia te werken. Zelf heb ik ook een promotieplek laten schieten omdat ik de geboden arbeidsvoorwaarden onvoldoende vond.
Ik denk dat verschil er is, maar dat verschil wordt minstens ook veroorzaakt door de verslaafdheid die veel mensen hebben aan de academie: alsof er geen andere baan is. Juist door nu geen actie te voeren, laat je zien dat je bereid bent alles te slikken, en nodig je dus uit door meer uitbuiting.
De leraren stemmen met hun voeten. Er zijn natuurlijk genoeg mensen die leraar zouden KUNNEN zijn, er zijn alleen te weinig mensen die het ook WILLEN zijn met de huidige armoedige omstandigheden.
Natuurlijk kun je zeggen: ja, maar wij zijn zo enorm bevlogen voor onderzoek en onderwijs dat we bereid zijn om alles te accepteren en daarom voeren we geen actie. Bovendien willen we geen mogelijkheid overwegen om elders die bevlogenheid te uiten. Maar dan moet je ook niet verbaasd zijn als alles nog slechter wordt. Ik onderschrijf daarom alles wat Melchior zegt.