• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Pas verschenen: Johan H. Winkelman, Kijken naar de kaarsenkroon in de Walburgiskerk in Zutphen

3 maart 2020 door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

Meer dan zes eeuwen geleden vervaardigde een ons onbekende smid de smeedijzeren kaarsenkroon die nog steeds in het koor van de Walburgiskerk in Zutphen hangt. Opdrachtgever voor de vervaardiging van de kaarsenkroon was vermoedelijk het kerkbestuur van de kerk, hertogelijk mecenaat is waarschijnlijk.

Rond 1400 was Catharina van Holland–Beieren (1350-1400) de hertogin van Gelre/Zutphen. Dat haar innige kinderwens onvervuld bleef, zal haar (en haar echtgenoot) zeker zorgen hebben gebaard. De erfopvolging kwam daardoor in gevaar. Maria d’Harcourt (1380-1429), die na de recente tentoonstelling  “Ik, Maria van Gelre” in Nijmegen (2018) in het brandpunt van de belangstelling staat, volgde Catharina als hertogin van Gelre op. Haar huwelijk met Reinald IV, gesloten in 1405, bleef eveneens kinderloos. Hebben de dames misschien, elk op hun beurt, bij een wandeling rond de kaarsenkroon even stil gestaan bij de voorstelling van de maagd Maria met de mystieke eenhoorn op haar schoot, de symbolische uitbeelding van de verwekking van Jezus, om een schietgebedje te prevelen?

Ons onderzoek betreft allereerst een inventarisatie van het totale beeldmateriaal. We maken kennis met een veelheid van uitbeeldingen, zowel van personen als van dieren en dingen. Ziet men van de flora af, dan blijken de scènes, waarvan  jachthonden deel uitmaken, het talrijkst. Dit is een duidelijke aanwijzing dat het voorstellingen in de kroon naar een adellijk, hoofs milieu verwijzen. Dat het sociale leven doordrongen was van christelijk gedachtengoed, wordt duidelijk door de vermelding van Jezus, Maria en de twaalf apostelen in de letterenstrook van de kroon. De twaalfkantige opbouw, de basiselementen met de geheiligde namen, ze herinneren aan het lichtende Hemelse Jeruzalem uit de Bijbelse Openbaring, in Zutphen verbeeld door de brandende  kaarsenkroon.

Na de analyse volgt de interpretatie. Voorstellingen uit de kroon worden geduid onder gebruikmaking van andere media: literaire beschrijvingen, bijbelverhalen, archeologisch vondsten, iconografische onderzoek, etc. We stellen vast dat bij bepaalde voorstellingen op de kroon de betekenis in de afbeelding zelf moet worden gezocht. Vaak echter bezitten de scènes, vooral als er dieren bij zijn betrokken, een verwijzend karaker. Overeenkomstig de middeleeuwse zienswijze dat niets zonder betekenis is bij God,  kan onder de letterlijke betekenislaag een geestelijke zin schuil gaan.

Johan H. Winkelman, Kijken naar de kaarsenkroon in de Walburgiskerk in Zutphen. Verkoop: Walburgiskerk en boekhandel Van Someren/Ten Bosch (Zutphen).
Afbeelding: Wikimedia

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel

Lees Interacties

Reacties

  1. Jos Houtsma zegt

    3 maart 2020 om 14:51

    Eenhoorn

    De eenhoorn in een meisjesschoot
    tuimelt in slaap en vindt de dood.
    De les voor minnaars? Wees beducht
    voor ieder spoor van sluimerzucht.

    Beantwoorden
    • Ronald V. zegt

      3 maart 2020 om 15:24

      Aan de heer Houtsma

      Uw bestaan, kunde en kunst waren mij tot nu toe geheel onbekend. Uw kwatrijntje loopt lekker en bevat bovendien een vermakelijke inhoud. De liefhebbers van taalkunde verwijs ik naar:
      https://www.dbnl.org/tekst/_tij003200701_01/_tij003200701_01_0016.php

      Beantwoorden
      • Jos Houtsma zegt

        4 maart 2020 om 08:29

        En voor meer dieren misschien:

        https://joshoutsmagedichten.blogspot.com/2020/02/het-bestiaire-compleet.html?m=1

        Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Cyriel Moeyaert
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d