De burgemeester
De burgemeester heeft ons iets misdaan
Wij leerden, door zijn schuld, het leven haten,
Wij zullen allemaal zijn stad verlaten,
Die dood zal liggen in het licht der maan
En hij alleen, hij kan hier niet vandaan
Hij heeft geen wezen meer om mee te praten,
En moet, in zijn huis aan de grote laan,
Voor immer uitzien op zijn lege straten
Het gras zal groeien in de magazijnen,
De waar bederven bij de winkelieren
en huis na huis, en steen na steen verdwijnen….
Alles zal dood zijn als in Babylon,
Geen lied van vogels en geen kreet van dieren,
Niets dan de kou, de wind en soms wat zon
Jan van Nijlen (1884-1965)
uit: Het oude kind (1938)
Foto: Daphne Channa Horn
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
.jpgphnechannahorn_(cropped).jpg){kind=link}
Kan iemand mij uitleggen waarom een foto van Femke Halsema bij dit gedicht vertoond moet worden? Overal in Europa vinden “black lives matter” demonstraties en manifestaties plaats met soortgelijke beelden als op de Dam (waarbij mensen tijdens een pandemie ook posters en banners op ramen, balkons, auto´s en fietsen zouden kunnen plakken ipv op dag X met duizenden tegelijk op één plek te verschijnen) maar alleen in Nederland vindt er parallel nog een soort moderne heksenjacht op de Amsterdamse burgemeester plaats.
‘Kan iemand mij uitleggen waarom een foto van Femke Halsema?’ Eh, ik doe een wilde gooi: zou het kunnen zijn omdat het gedicht van Jan van Nijlen over een burgemeester gaat en het gepost werd op de dag dat in de Amsterdamse gemeenteraad gedebatteerd werd over het functioneren van de burgemeester van die stad.En die burgemeester, dat is Femke Halsema. Daarom die foto. Misschien. Ik weet het niet hoor, ik doe maar een gok.
@Jos Joosten: helder, zover was ik ook. Het gaat om het politieke statement dat met de foto bij deze tekst gemaakt wordt.
Heksenjacht op mevrouw Halsema ??? Mevrouw Halsema dient zich gewoon te verantwoorden voor die demonstratie waarbij de anderhalve-meterregel werd overtreden. Heel normaal dat een bestuurder verantwoording aflegt aan het volk, althans binnen een functionerende democratie. En het lijkt mij nogal bizarrrrrhhh dat er buiten Nederland een soort moderne heksenjacht op de Amsterdamse burgemeester plaats vindt. Maar misschien wordt het tijd om in Nederland een heksenjacht te beginnen op de burgemeeër van New York.
Ja, die foto is misplaatst. Neerlandistiek zou beter moeten weten. Het is geen Telgraaf. Voor het overige zou het geen kwaad kunnen als Amsterdam een beetje leegliep…. Te beginnen met die moderne rechtse heksenjagers. Dom volke dat niet denkt als wij……
Politieke hysterie, hoe politiek correct en modieus ook, hoort hier niet echt thuis. Deze site kijkt net iets verder dan de opgeklopte waan van de dag. Dunkt mij. 🙂
En dat is dus precies waarom die foto van mevrouw Halsema niet bij dat gedicht past. Natuurlijk dient mevrouw Halsema zich te verantwoorden en dat heeft ze ook gedaan. Maar dat is wat anders dat die schreeuwerige manier waarop een aantal dagbladen van een bepaalde signatuur te werk gaat. Het is niet een krant , welke dan ook, die uitmaakt hoe iemand zich politiek dient te verantwoorden. Bovendien zijn het vooral diegenen die meededen aan de demonstratie (vrijwel iedereen met mondkapje…) die verantwoordelijk zijn. Datzelfde geldt overigens ook voor de vele strandgangers, de terrasjes bezoekers etc. die ook de regels overtraden. Ook toen werd er niet ingegrepen overigens.
De foto van mevrouw Halsema plus ambtsketen past prima bij een gedicht getiteld “De burgemeester”. Dat plaatje is slechts een plaatje om de boel ietwat op te leuken. En dan neem je een foto van een bekende burgemeester en zelfs de meest bekende burgemeester plus ambtsketen zodat iedereen meteen ziet dat het een burgemeester is. Dat is alles. Geen politieke boodschap en preek verder.
Wie toch verder wil praten over de dagelijkse politiek en de Telegraaf, kan beter naar andere sites gaan om daar zijn politiek correcte eieren te leggen. Hier gaat het even om een gedicht van Van Nijlen, niet om één of andere overhitte gebeurtenis ergens in Amsterdam.
Ik heb best wel een mening over Halsema en de demonstratie maar die is hier niet van belang. Op politieke fora zijn gedichten niet relevant. En in China heb ik niets aan een reisgids van IJsland.
Punt.
U draait de zaken om. Dit gedicht is geplaatst vanwege de politieke actualiteit rondom burgemeester Femke Halsema, deze foto is dus niet zomaar gekozen. En inderdaad dit statement met deze foto was beter op zijn plaats geweest in de T. dan hier op Neerlandistiek.
Menno ter Braak vond het politieke gedicht van Van Nijlen in 1938 visionair.
Burgemeester en vrouw, dat vraagt om bespot, beschimpt en gehaat te worden.
Jammergenoeg is dit ook mijn indruk. En dat in Nederland in 2020.
Als er bij een gedicht geen foto mag worden geplaatst, mogen gedichten dan nog wel bestaan? Of zou het met een cartoon moeten misschien? Is het gedicht geplaatst uit de losse pols of vanuit de actualiteit? Ik ga uit van het eerste.
Ik lees een gedicht van een vroegere Antwerpenaar die zag dat er bestuurlijk weleens iets faliekant misgaat en herken dat meteen in de foto bij iemand die dat probeert voor te zijn. Laat dan geen verdere associaties toe en beperk je tot wat de dichter te zeggen heeft.
“Laat dan geen verdere associaties toe en beperk je tot wat de dichter te zeggen heeft.”
Maar zo associeert Mient buiten het gedicht daarvoor zelf wel:
“Ik lees een gedicht van een vroegere Antwerpenaar die zag dat er bestuurlijk weleens iets faliekant misgaat en herken dat meteen in de foto bij iemand die dat probeert voor te zijn.”
Zeldzaam,
“Is het gedicht geplaatst uit de losse pols of vanuit de actualiteit? Ik ga uit van het eerste.”
Nog zeldzamer.
Wellicht kan Raymond Noë als plaatser van het gedicht uitkomst bieden en een kijkje geven in de selectieruimte. Als ik fout zit met mijn aanname dat de keuze geheel willekeurig is (alles aan dichterlijke creativiteit zou immers aan bod moeten komen) en dus bepaald niet ingegeven of beïnvloed door actuele gebeurtenissen, dan wil ik mijn gedachten wel wat bijstellen. Maar hier heb je eerst het gedicht en dan de foto. Mijn associatie is niet zo zeldzaam: meer dan wat erin beweerd werd heb ik niet aangegeven.
Dus: is er een gedicht bij de foto gezocht of een foto bij het gedicht?
En ik, naïef als ik was, vond Halsema veel beter geschoten dan Aboutaleb of Bruls, al zouden die laatsten meer binnen Van Nijlens voorstelling gelegen hebben.
Er had gewoon een fotootje / prentje van Jan Van Nijlen bij gemoeten. Ik ken trouwens heel wat betere gedichten van hem. En ‘op leuken’? Wat een misplaatste opmerking!
Ook zonder foto had het sonnet door de actualiteit van de dag dan nog steeds op een onheuse wijze naar Femke Halsema verwezen. Er is vandaag ook geen tweede gedicht – zoals gebruikelijk – van Jan van Nijlen geplaatst, maar een actueel verbindend gedicht van Heidi Koren.
Je hebt gelijk, Gedicht en foto werden misbruikt. En daar zijn sonnetten niet voor. Jammer. Ik ben wel blij dat ze blijft.
Of u blij bent dat mevrouw Halsema aanblijft als burgemeesteres, is niet relevant in dit onderwerp. En wat ik zojuist heb gegeten, is ook niet relevant. Net zo min het relevant is met wie Patricia Paay om maar een naam te noemen die ik vaak lees maar niet weet wie die naam draagt, het allemaal doet. En dat ik vind dat mevrouw Halsema een over het paard getild lichtwichtig en zwaar overschat wicht is, is ook totaal niet van enige importantie.
Maar door op te noemen wat zogenaamd niet relevant is, heeft u toch maar mooi uw punt gemaakt, niet waar?. Als u de biografie van Femke Halsema zou kennen, zou u het vermoedelijk niet wagen haar zo denigrerend te omschrijven.Waar komt toch die behoefte vandaan een vrouw, met wie u het vermoedelijk niet eens bent, zo klein te willen maken?
De redactie en redactieleden van deze site hebben wel vaker en in minder “ernstige” gevallen clausuur toegepast.
De schuldige aan het ontstaan van dit politiek debat op wat een taal- en letterkundige site moet zijn, vind ik dan ook de redactie. Die had de foto van mw. Halsema bij het gedicht nooit toe moeten laten.
eeehhh censuur
Als het werkelijk niet relevant zou wezen, zou u er net zo drammerig over doorzwatelen. En over wie dan ook als ;wicht’ te pruttelen is alles behalve beschaafd. Maar dat natuurlijk ook niet van enige importantie. Word u a.u.b. eens wat volwassener.
Een nieuw censurisme steekt zijn kop op, zijn domkop. Men leze bijvoorbeeld:
https://www.nu.nl/film/6057544/cleese-verwijderde-aflevering-fawlty-towers-juist-kritisch-op-racisme.html
En hoe zit dat met dat gedicht van Campert over die grote zwarte neger in hem? Een Neger uit Mozambique? Mag dat nog wel van het Anti Racisme Comité Nederland? Of hoe die clubjes zich noemen.
Overigens denk ik niet dat mevrouw Halsema zelf zo gelukkig is met het nieuwe censurisme. Of schat ik haar toch iets te hoog in?
Het gaat hier niet om censuur of over al dan niet vermeend racisme, maar over seksisme waarbij een vrouwelijke burgemeester, Femke Halsema, door een gedicht in verband wordt gebracht met de opvatting van de dichter dat een burgemeester een kwalijke en uiterst verwerpelijke autoriteit is. Dat vind ik onheus en roept discussies op. Terecht.
Ik schat u – in tegenstelling tot Femke Halsema – helemaal niet hoog in, zeker niet als u niet weet dat het gedicht Er is een grote norse neger van Lucebert is en niet van Remco Campert. Bovendien is het korte gedicht juist een aanklacht tegen racisme en slavernij.
Dirkjan, dank je bent mijn baken in deze discussie. Halsema ligt m.i. sinds weken mediaal buitenproportioneel onder vuur, zeker vergeleken met andere Europese burgemeesters van steden waar dezelfde demonstraties waren onder soortgelijke omstandigheden. Als dan op dit -primair- literaire en taalkundige platvorm dit gedicht met een foto van Halsema erbij wordt geplaatst, kan ik daar door het mediageweld van de afgelopen weken niets anders dan een vileine, politieke boodschap in zien. Mij raakte dat omdat ik vond dat Halsema al onheus genoeg bejegend werd.
Het lijkt mij dat de reacties bewijzen dat het plaatsen van een gedicht met raakvlak aan de actualiteit werkt. Seksisme volgt denk ik niet uit het gedicht en het gedicht is ook niet perse de mening van de redacteur. Ik zou er niet te lang bij stilstaan. Een deel van de gemeenteraad stemde in met een motie van wantrouwen, dus een democratische vertegenwoordiging vond daadwerkelijk dat de BM iets heeft ‘misdaan’. Ze vond het zelf ook en er komt nog een onderzoek.
Literatuur moet een beetje schuren en ongemakkelijkheid oproepen, wordt vaak gezegd.
Is het echt zo moeilijk om te begrijpen? Het gedicht is helemaal niet seksistisch, prima verder wat Van Nijlen voor de oorlog schreef over het verwerpelijke gezag van een burgemeester. Dat heeft ook niets met schurende poëzie te maken. Maar het gaat om de combinatie met de foto in de wetenschap dat er al sinds het aantreden van Femke Halsema als burgemeester een haatcampagne tegen haar wordt gevoerd, louter omdat ze vrouw is, zo zie ik dat tenminste. Dat is mijn actualiteit.
En vinden jij en de redacteur – en een heel kleine rechtse minderheid in de raad – dat ze dus iets heel kwalijks heeft ‘misdaan’ rondom de anti-racisme demonstratie? Misdaan betekent zondigen, misdrijven, iets wat ik totaal niet vind van het optreden van Femke Halsema en waar ze het zelf ook zeker niet mee eens is. Vind je ook dat ze niet wezenlijk iets misdaan heeft, dan resteert alleen het stereotype, seksistische beeld dat nu wordt opgeroepen van een vrouwelijke burgemeester die niet deugt omdat ze vrouw is. Moet daar een discussie over gaan, is dat de bedoeling van het plaatsen van een gedicht in de actualiteit met een suggestieve foto? Niet voor mij.
– seksistische beeld dat nu wordt opgeroepen van een vrouwelijke burgemeester die niet deugt omdat ze vrouw is.-
Het vrouw zijn van burgemeester Halsema is totaal niet relevant. Opperen dat dit wel zo is, is niet erg verstandig. Politici en bestuurders moeten op hun merites worden beoordeeld, niet op hun sekse en dergelijke. Goed, Halsema heeft deels haar verontschuldigingen aangeboden en mag verder van de gemeenteraad. Prima wat mij betreft. Al wens ik wel dat ik zelf mijn eigen mening mag vormen en niet wordt gedwongen door een politiek “correcte” gedachtepolitie tot een bepaalde visie. Geestelijke vrijheid is een groot goed en verdient het om beschermd te worden tegen de populisten van rechts maar ook zeker van links. Amen.
@DirkJan, van een haatcampagne tegen Halsema puur omdat ze vrouw is, heb ik ik geen weet. Ik volg dit soort nieuws ook niet heel uitgebreid, moet ik toegeven. De fout van Halsema is natuurlijk geen halsmisdrijf. Maar ze (BM is medeverantwoordelijk voor openbare orde) handhaafde niet bij een groeiende demonstratie van uiteindelijk 14.000 mensen die geen afstand hielden en gaf als reden op dat ze de demonstratie, waar ze zelf aan meedeed, te ‘belangrijk vond’ (het leek haar niet om het demonstratierecht in het algemeen te gaan). In hetzelfde Amsterdam doet de politie invallen bij verjaardagfeestjes, waarbij zeer forse boetes worden uitgedeeld. In hetzelfde Amsterdam gaan vele bedrijven failliet door de coronamaatregelen. Ik vind het niet vreemd dat veel mensen daar kritisch over zijn. De meeste kritiek die ik heb meegekregen was geen haat, maar ging bijvoorbeeld over de vraag of ze wel ‘boven de partijen’ staat. Dat soort kritiek MOET mogelijk zijn in een democratie en topbestuurders moeten meer kunnen incasseren.
Dat haar aftreden geëist wordt, lijkt mij een hyperbool en politiek poppenspel. En als je het zo ziet, is het leuke en zelfs relativerende fotoredactie. De gespiegelde foto suggereert ook dat er twee kanten aan de zaak zijn. Maar ik begrijp dat het perspectief van jou en Esther Bouma hierboven compleet anders is. Als er echt sprake is van een haatcampagne, dan kan ik me dat natuurlijk ook wel voorstellen.
Je slaat nu allemaal zijwegen in die niet om de kern draaien, maar ik reageer toch nog.
Over het onderwerp van de demonstratie zei Femke Halsema later, “Het ging wel degelijk om het demonstratierecht en niet omdat het een demonstratie was tegen racisme.” En dat de Amsterdamse politie invallen heeft gedaan op feestjes verzin je denk ik, want is gewoon niet waar, de politie in Amsterdam is heel terughoudend (geweest met de samenscholingsverboden en heeft nagenoeg ook geen boetes uitgedeeld. Dat is de burgemeester eerder ook al niet in dank afgenomen.
Maar over die foto. De link naar de bron van de foto werkt niet, maar hij staat wel op Wikipedia. De foto van Daphne Channa Horn is genomen in januari van dit jaar, Femke Halsema die schoolkinderen voorleest, maar is niet gespiegeld of gemanipuleerd!
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Burgemeester_Halsema-daphnechannahorn.jpg
Als deze foto door de redactie van Laurens Jz. Coster is gemanipuleerd dan vind ik dat een kwalijke zaak.
Punt.
De discussie over de persoonlijke en politieke kwaliteiten van drs. F. Halsema is hierbij gesloten.