Als het aan de VVD ligt, breken er gouden tijden aan voor docenten Nederlands als Tweede Taal. Blijkens haar verkiezingsprogramma beschouwt de partij Nederlands leren als dé oplossing voor zo’n beetje iedere groep.

Door Marc van Oostendorp

Het best richten zulke docenten zich op B1-niveau;

Verhogen van de taaleis in de bijstand (B1 niveau).

Verplichting voor huwelijksmigranten om vóór hun komst naar Nederland succesvol het basisexamen inburgering te doorlopen. Eenmaal in Nederland verwachten we dat zij binnen drie jaar succesvol het inburgeringstraject doorlopen en de Nederlandse taal spreken op B1 niveau.

Een verplichting voor gevangenen die de Nederlandse taal niet machtig zijn om Nederlands te leren.

Affiniteit

Interessant is dat het wat deze partij betreft expliciet ook geldt voor expats, Die kunnen namelijk ook bij terugkeer nog een interessante economische brug vormen met ons land;

We blijven het economische migratiebeleid aanpassen om Nederland aantrekkelijk te houden voor talenten die een bijdrage aan Nederland leveren. Daarnaast willen we het leren van de Nederlandse taal bevorderen, zodat mensen meer zelfredzaam zijn, uitsluiting wordt voorkomen en zij mogelijk in de toekomst door hun beheersing van het Nederlands makkelijker internationaal met Nederlandse bedrijven zaken doen.

Hoe dit ‘bevorderen’ van het leren van Nederlands door pakweg een nieuwe Britse CEO van een bedrijf op de Zuidas er precies uit moet zien wordt helaas niet geëxpliciteerd. Een interessante passage vind ik ook die over vluchtelingen:

Een jaarlijks quotum voor hervestiging van vluchtelingen dat, mede gelet op maatschappelijk draagvlak, ook nul kan zijn. Vluchtelingen selecteren we op basis van inpasbaarheid in de Nederlandse samenleving, bijvoorbeeld op basis van taal- en opleidingsniveau en affiniteit met een vrije samenleving.

Schrijnende situaties

Betekent dat ‘opleidingsniveau’ dat vluchtelingen al goed Nederlands moeten spreken? Of is een hoog niveau in het Engels of een andere taal ook mogelijk? Overigens was de VVD in het verkiezingsprogramma van 2017 nog een pleitbezorger van Engels in bijvoorbeeld het hoger onderwijs, maar in 2021 is daar geen spoor van over. Het Engels wordt in het hele, 99 pagina’s tellende, document niet genoemd.

Hoe dan ook, als een vluchteling is uitgeprocedeerd, is het wat de VVD betreft ook meteen anders met het Nederlands. Hierin onderscheiden deze vluchtelingen zich kennelijk van arbeidsmigranten:

Verplicht verblijf in een gezinslocatie om vertrek van uitgeprocedeerde asielzoekers te bespoedigen. Onderwijs voor kinderen van een uitgeprocedeerd gezin gebeurt dan in de taal van het thuisland om worteling en schrijnende situaties bij terugkeer te voorkomen.

Waar arbeidsmigranten kennelijk mans genoeg zijn om bij terugkeer nog wat aan hun Nederlands te hebben, leidt kennis van die taal bij kinderen van asielzoekers naar de verwachting van de VVD tot ‘schrijnende situaties’. Waarschijnlijk wordt hiermee bedoeld dat die kinderen, als ze eenmaal terug zijn, niet mee kunnen komen, maar ik heb niet de indruk dat dit ooit een reëel probleem is. Hoe je dat onderwijs in de taal van het thuisland precies georganiseerd krijgt, is ook een onbeantwoorde vraag.

Def

De VVD heeft overigens ook nog twee opvallende punten van taalbeleid. Een is dat een middel om een nieuwe toeslagenaffaire te voorkomen kennelijk is dat de overheid eenvoudiger (sommigen zouden zeggen: op B1-niveau) communiceert:

De aanpak van fraude mag er niet toe leiden dat iemand die een foutje maakt gelijk als fraudeur wordt bestempeld. Om dit te veranderen versterken we de interne checks in de uitvoering en dringen we tegelijkertijd onduidelijk, juridisch taalgebruik terug in de communicatie van de overheid.

Het andere betreft het onderwijs. Enerzijds betreft dit de:

Modernisering van het onderwijsprogramma op de basis- en middelbare school, waarbij hogere eisen aan de basisvaardigheden lezen, schrijven, taal en rekenen de kern vormen en we techniek (met speciale aandacht voor vakmanschap), digitalisering en burgerschap toevoegen.

Merk op dat ‘lezen’ en ‘schrijven’ kennelijk niet behoren tot het domein van ’taal’. Maar vooral is dit eigenaardig omdat helemaal aan het begin van het verkiezingsprogramma rekenen en ‘de taal’ beheersen minder belangrijk lijkt:

Leiden we onze kinderen alleen op om goed te kunnen rekenen en de taal te beheersen, of willen we ook dat ze ergens voor staan?

Ik kan overigens niet ontkennen dat ik in het bovenstaande niet helemaal geslaagd ben om de ironie uit mijn commentaar te wieden. Het verkiezingsprogramma van de grootste partij van Nederland is eerlijk gezegd met grote achteloosheid samengesteld. Het is alleen door de rare schreefloze letter ook eigenlijk niet te lezen. De bestandsnaam die de partij geeft aan de pdf van het programma op de website is VP-VVD-2021-2025-def.pdf. Wie een bestandsnaam rondstuurt met de toevoeging –def neemt de verkiezingsprogrammawatcher niet erg serieus.