Het Franse parlement heeft op 8 april 2021 een wet aangenomen waardoor de regionale talen in Frankrijk erkend worden en het gebruik ervan bevorderd: Proposition de loi relative à la protection patrimoniale des langues régionales et à leur promotion.
De Franse overheid noemt niet enkel o.a. Baskisch en Bretoens, maar ook alle dialectgroepen binnen het Franse territorium ’talen’ (langues). Daarmee geniet ook het Frans-Vlaams bescherming. Die Nederlandse dialectgroep wordt gesproken in het Département Nord-Pas-de-Calais en is nooit beïnvloed geweest door de Nederlandse standaardtaal. Frans-Vlaanderen werd al in 1713 definitief bij Frankrijk aangehecht. Het Frans-Vlaams is daardoor een uitermate archaïsche Nederlandse orale overlevering gebleven.
Wie wil weten hoe de tientallen langues in Frankrijk klinken, kan surfen naar deze Franse dialectatlas. Daar staat de fabel van ‘De noordenwind en de zon’ vertaald o.a. in het Frans-Vlaamse dialect van Bollezeele. Via die website kan men ook dialecten beluisteren uit nog meer Europese landen (Italië, Zwitserland, …). Wie meer Frans-Vlaams wil horen, surft naar Dialectloket.
Jacques Van Keymeulen
UGent
Eindelijk enige bescherming voor het Frans-Vlaams. Maar is het niet al veel te laat?
Zelfs de betreurde C. Moeyaert schreef al in 2005 dat het Frans-Vlaams “op sterven na dood is”. (“Woordenboek van het Frans-Vlaams”, Voorwoord).
Nord-Pas-de-Calais is geen département, maar een niet meer bestaande regio, inmiddels onderdeel van Hauts-de-France. Leuk dat er meer voor het Frans-Vlaams gedaan wordt.
Een beetje kort door de bocht, het Frans-Vlaams wordt nergens vermeld in de Loi Molac. Dit dialect heeft wel een erkenning via Flarep op cultureel gebied doch op onderwijsgebied is het Frans-Vlaams niet erkend. Laten we ijveren voor het Nederlands als onderwijstaal in Frans-Vlaanderen.
Het Catalaans dat gesproken wordt rond Perpignan is om eerlijk te zijn een van de lelijkste talen die ik ken. Even zeggen dat ik redelijk Gironees Catalaans spreek. Frans-Catalaans is als een eend die kan praten. Hoe kan dat toch dat talen zo foeilelijk kunnen zijn. Ik zing zelfs in het Catalaans. Maar, dat Perpignans-Catalaans is een pepermolen die een stem heeft gekregen: “zal je moedertaal zijn.” Je kunt dus eigenlijk zeggen dat elk dorp en stad zijn eigen moedertaal heeft. En dus onvergelijkelijk is met andere mini – moedertaal gebiedjes. Ik ken ongeveer 6 Catalaanse versies. Nu ik in Andalusia woon doet het er niet meer toe.
In de toekomst Frankrijk: Gezinnen zullen drie opties hebben: school in het Frans, tweetalig en in de regionale taal.
Als inspecteur in Frankrijk kan ik Karel Appelmans’ oordeel bevestigen: het Frans-Vlaams heeft *geen* officiële status binnen het reguliere onderwijs (en zal dat ook nooit krijgen). We concentreren ons op het Nederlands.
Maar biedt de paraplu van het Algemeen Nederlands niet ook een beetje bescherming voor het wegkwijnende Frans-Vlaams? Voelt men over en weer niet enige verwantschap en/of sympathie?
De bestaande verwantschap en sympathie kunnen het verdwijnen natuurlijk slechts vertragen. Dat gezegd staan Noord-Franse docenten vrij om gebruik te maken van lokaal beschikbare bronnen en activiteiten te organiseren waarin Vlaamse taalvarianten aan bod komen.
Update: Inmiddels is het Frans-Vlaams erkend door het Franse Ministerie van Onderwijs en is het een regionale onderwijstaal geworden in Frankrijk (gelijke status als Coricaans Bretons etc.)
Helaas is niet gelijktijdig geregeld dat naast het West-Vlaams ook het Standaard-Nederlands onderwezen mag worden, terwijl in de Elzas zowel het Elzassisch als het Duits erkend worden als regionale talen.
https://www.vlaamsbelang.org/onderwijs-van-nederlands-in-frans-vlaanderen-zou-grote-troef-zijn/