Afgelopen week verscheen het nieuwe boek van Jan J.B. Kuipers: Dwepers en dromers. Tegenculturen in Nederland 1890-1940.
De Nederlandse samenleving veranderde razendsnel aan het eind van de negentiende eeuw. Oude, vertrouwde waarden wankelden door een stroom aan nieuwe ideeën en levensstijlen. Alles moest anders: de inrichting van de maatschappij, de omgang met het lichaam en ook religie en spiritualiteit. Anarchisten, vegetariërs, theosofen, spiritisten, utopische kolonisten, feministen, strijders voor homorechten: de verschillende stemmen van linkse activisten tot ultrarechtse ‘trekvogels’ en reactionaire cultuurcritici vormden een verwarrend koor.
Schrijvers en kunstenaars speelden in al deze bewegingen een grote rol: bijvoorbeeld de alomtegenwoordige Frederik van Eeden met zijn kolonie Walden in Bussum. Of de kolonie van de Internationale Broederschap in Blaricum, met wijsgeer-spiritualist-vegetarisch propagandist Felix Ortt. De communistische dichters Herman Gorter en Henriette Roland Holst, Maurits Wagenvoort met zijn roman De droomers (1900) over het anarchisme van de daad. Ook een Mussolini-bewonderaar als Jan Toorop, de fascistische sympathieën van Hendrik Marsman en Nederlands wonderlijkste fascist Erich Wichmann met zijn bentgenoten passeren de revue.
Jan J.B. Kuipers belicht de versplintering van het levensbeschouwelijke landschap in een periode die werd gekenmerkt door vaak extreme opvattingen. Hij laat de lezer kennismaken met de grillige vertegenwoordigers van een onversneden individualisme.
Kuipers’ interesse in het onderwerp gaat terug op het lidmaatschap van zijn moeder van de Arbeiders Jeugd Centrale (jaren dertig) en zijn deelname aan de tegencultuur vanaf eind jaren zestig.
Jan J.B. Kuipers publiceerde circa tachtig boeken over veelal historische onderwerpen, maar ook fictie en kinderboeken. Hij won verschillende prijzen en was stadsdichter van Middelburg. Bij Walburg Pers verschenen onder meer boeken over de Beeldenstorm, de VOC, de Franse tijd, de Hanze en de Vikingen.
Jan J.B. Kuipers | Dwepers en dromers. Tegenculturen in Nederland 1890-1940 | Uitgave: WalburgPers, Zutphen | € 24,99 | Gebonden, 240 pagina’s | ISBN 9789462497948
Laat een reactie achter