Deze week is in Amsterdam de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff 2024 uitgereikt aan Paula Stevens. Stevens ontving de vertaalprijs voor haar vertalingen uit het Noors. ‘Omvangrijk, divers, en vooral telkens weer van hoge kwaliteit. Het werk van een geleerde taalverliefde. Daarnaast is ze een bijzondere pleitbezorger van eminente Noorse auteurs in de Nederlandse taal,’ aldus de jury. Aan de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff is een bedrag van 50.000 euro verbonden. 

Paula Stevens’ oeuvre bevat meer dan 80 vertalingen, waaronder werk van Johan Harstad, Karl Ove Knausgård, Lars Mytting, Lars Saabye Christensen en Herbjørg Wassmo. In 2006 werd Stevens benoemd tot Commandeur in de Koninklijke Noorse Orde van Verdienste voor haar inzet voor de promotie van de Noorse literatuur in Nederland en België, in 2010 ontving ze de Amy van Marken-prijs voor haar gehele vertaaloeuvre. In 2018 ontving ze samen met Edith Koenders de Europese Literatuurprijs voor de vertaling van Johan Harstads Max, Mischa & het Tet-offensief. ‘Zij viel niet alleen op door haar indrukwekkende productiviteit en door de veelzijdigheid van het vertaaloeuvre dat zij de afgelopen veertig jaar heeft opgebouwd, maar ook door de perfecte beheersing van zowel de bron- als de doeltaal en de trefzekerheid en inventiviteit waarmee zij zelfs de lastigste vertaalproblemen oplost.’ De jury van de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff bestaat uit Henk Pröpper (voorzitter), Marjoleine de Vos, Stella Linn, Eric Metz, Jan Willem Bos, Henri Bloemen en Hisham Hamad. Kijk hier voor het volledigejuryrapport.

Paula Stevens ontving de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff uit handen van Cathelijne Broers tijdens een speciaal programma in Felix Meritis in Amsterdam. Broers benadrukte tijdens de uitreiking het grote belang van vertalen: ‘De wereld is groot, er zijn zoveel verhalen die gehoord moeten worden.’ Aan het programma werkten verder mee: Eva van Manen en Rory Ronde (muziek), Nisrine Mbarki (poëtische ode) en Sahand Sahebdinavi (host). De Noorse auteur Johan Harstad sprak over zijn vertaler Paula Stevens en over vertalers in het algemeen: ‘A great translator is a superhero, not only is she or he able to bring back books to live, such a person is also able to transcends borders, overcome cultural obstacles and bring people together.’

Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff

Sinds 1955 reikt het Cultuurfonds jaarlijks de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff uit als bekroning van bijzondere oeuvres op het terrein van literair vertalen. De prijs onderstreept het belang van vertalen en van de vertaler. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 50.000 euro. Het is daarmee de grootste vertaalprijs van Europa. In 2023 ontving Ton Naaijkens de Vertaalprijs voor zijn vertalingen van poëzie en proza uit het Duits. 

Vertaalregeling

In 2023 werd de Vertaalregeling van het Cultuurfonds gelanceerd. Deze biedt ruimte aan projecten die anders mogelijk niet van de grond zouden komen. Verhalen die elders over het hoofd worden gezien, uit minder vertaalde talen bijvoorbeeld of gedurfde droomprojecten die meerstemmigheid vertolken, van queer literatuur tot poëzie. Vorig jaar zijn er 17 gehonoreerd, met vertalingen uit het Grieks, Sranan, Roemeens, Indonesisch, Frans, Duits, en Engels. Ook voor dit jaar verwelkomt het Cultuurfonds aanvragen van uitgevers, tijdschriften, literaire organisaties en literair vertalers. Kijk voor meer informatie op cultuurfonds.nl/geschiedenis-letteren/vertaalregeling

Daarnaast zoekt het Cultuurfonds naar samenwerkingen met andere letterenpartijen, waaronder ‘De Nieuwe Liefde – het huis voor taal, poëzie en spoken word’, om extra ruimte te creëren waar literair vertalers samenkomen, nieuwe projecten bespreken en kennis en ideeën uitwisselen. 

Het Cultuurfonds

Het Cultuurfonds investeert jaarlijks meer dan 40 miljoen euro in de toekomst van cultuur en natuur, dankzij particuliere giften en nalatenschappen, samenwerking met partners en de afdracht van de VriendenLoterij en Nederlandse Loterij. Via het Cultuurfonds krijgen elk jaar ruim 3.500 cultuur- en natuurprojecten een financiële bijdrage, door heel Nederland, in het Caribisch deel van het Koninkrijk en in Suriname.