Beladen huis, van Christien Brinkgreve heeft me verrast. Het is een memoir maar leest als een roman, af en toe moest ik mezelf eraan herinneren dat het daadwerkelijk geleefde levens beschrijft.

1. Brinkgreve is bekend geworden als hoogleraar vrouwenstudies die veel over gender, intimiteit en volwassenheid schreef. Dit boek biedt in zekere zin een inkijkje achter de schermen. Brinkgreve was getrouwd met de bekende journalist Arend Jan Heerma van Voss. In de loop van hun leven samen dat gelukkig begon groeit zij als schrijver en denker, terwijl hij ouder wordt en zijn wereld kleiner. Hij wordt nukkiger, egoïstischer. En zij is voortdurend bezig om het gezin bij elkaar te houden en om het samen leuk te hebben. Ze creëert uitlaatkleppen, zoals een vakantiehuisje, waar ze kan opademen en schrijven.

2. De grote spanning in het boek zit dan ook in haar publieke rol als feministe, een scherpe geest die klassieke genderpatronen ontwaart en ontmaskert, maar thuis als puntje bij paaltje komt haar man behaagt en zich vaak ondergeschikt maakt aan zijn belangen en humeur. Het boek is in zekere zin ook een rechtvaardiging aan zichzelf en de wereld hoe het zo ver heeft kunnen komen. Veel vragen en de gestage zoektocht naar antwoorden nu hij er niet meer is.

3. Dat zij bij elkaar blijven en zij zich schikt en de kar van het samenzijn trekt, dat alles is volgens mij niet uit plichtsbesef. Ze doet het uit liefde voor hem of voor wie hij was of voor wie zij waren, wellicht ook uit een sprankje hoop, een stuk commitment. Nu kun je natuurlijk meteen roepen dat dat verkeerd is en dat ze handdoek veel eerder in de ring had moeten gooien en misschien is dat ook wel zo, maar het trof me ook, er schuilt ook een zekere kracht en grootsheid in.

4. Dat gezegd zijnde, het is natuurlijk een perspectief, hij kan het niet weerspreken. Belangrijker echter dan wat er precies in dat huwelijk wel en niet gebeurd is, is dan ook de vraag wat hun dynamiek ons leert. En daar weet ik mezelf en onze maatschappij toch ook wel een spiegel voorgehouden: hoever zijn we nu daadwerkelijk geëmancipeerd als het om vrouwen gaat? Wat is in het boek bijvoorbeeld toe te schrijven aan impliciete genderpatronen, wat is karakter, laten die twee zich wel netjes scheiden of lopen ze door elkaar?

5. Een andere, fascinerende dimensie aan het boek is de rol van het huis. Het huis is namelijk niet zomaar een woonplaats, maar een eigen personage tot wie je je moet verhouden. Ruimtes die het karakter van hun bewoners overnemen, die mee veranderen of moeten mee veranderen met de tijd. Een plek die geborgenheid of vervreemding oproept. Een huis dat beladen kan zijn van een geschiedenis en daarvan ontdaan moet worden.  En dan die twee thema’s door elkaar: het huis als zijn domein, het huis als deels van haar, het huis dat weer helemaal van haar moet worden. Prachtige reflecties die je ook met een nieuwe blik laten kijken naar wat al dan niet je eigen huis en thuis is.

Warm aanbevolen!