
In de van mijn leven nu zovele jaren geleden kon ik het mij veroorloven veel te lezen.
Ik volgde toen de romanschrijvers in hun toen recent gepubliceerde boeken. Eén daarvan kreeg heel veel belangstelling van mij: Anna Blaman. Ik was gefascineerd door de authenticiteit van haar romans en verhalen. Zij tastte in de diepten van de inborst en de gevoelens van haar personages. Mij trof haar eenzaamheid en haar verlangen naar vervulling van haar diepste wensen om in existentieel contact te komen en haar mislukkingen daarbij, waarbij de thematiek van de eenzaamheid die tot zelfmoordgedachten voert, daaruit voortkwam. Haar psychologisch graven naar de zielsberoerdheid van haar verhaalfiguren bleef mij indertijd boeien en steeds weer naar verdere publicaties leiden.
Nagenoeg heel haar werk en alles wat over haar verscheen berust intussen in mijn persoonlijke bibliotheek. Lang heb ik gezocht naar de publicatie die de persoon en haar literair werk op een wetenschappelijke manier belicht. Uiteindelijk heb ik het tegen een duur prijsje kunnen verkrijgen. Het is de boekpublicatie van de doctoraatsdissertatie van Henk Struyker Boudier, Speurtocht naar een onbekende Anna Blaman en haar eenzaam avontuur. Zij verkreeg een eerste druk in 1973 en een nagenoeg ongewijzigde druk in 1978.
Bij de aanvang van zijn universitaire studie kreeg Struyker Boudier als eerste te lezen werk de eerste echte publicatie van Anna Blaman in handen, haar verhalenbundel Overdag. Bijna gelijktijdig discussieerde hij met een ouderejaarsstudent over het belangrijkste boek van Anna Blaman, haar roman Eenzaam avontuur. In het voorwoord van zijn boek zegt hij ‘Ik herinner mij woordelijk de zin die zijn toenmalige ‘mentor’ aan het slot van die roman wijdde: ‘Telkens wanneer ik die bladzijden lees, vooral de allerlaatste regel – “Dit is de wereld, was ik er ooit eerder?” -, springen mij de tranen in de ogen.’ Henk Struyker Boudier voegt daarop eraan toe: ‘Vanaf die dag is Anna Blaman, in het bijzonder Eenzaam avontuur, mij blijven boeien.’ Daarbij aansluitend schrijft hij in zijn voorwoord: “Om meer dan één reden kan Eenzaam avontuur – het boek dat Anna Blaman beroemd maakte – het kardinale werk uit haar oeuvre worden genoemd. Het is de roman die met het roodste bloed van haar leven werd geschreven. …”
Toevallig ontdek ik op de website van het Nederlandse Literatuurmuseum een serie teksten die aan het leven en werk van Anna Blaman zijn gewijd en meer bepaald ook aan de veel geprezen en veel verketterde roman Eenzaam avontuur. Niet alleen wordt Eenzaam avontuur in zijn essentie voorgesteld. In volgende hoofdstukken en bladzijden komen ook de positieve en negatieve kritieken en de maatschappelijke beroering die de roman veroorzaakte aan de orde. Belangstellende lezers navigeren via de koppeling ‘Lees meer’ vooruit in de verkenning van die ophef en beroering, als hun dat kan aanspreken.
Anna Blaman was zowat de allereerste die in haar literatuur uitkwam voor haar homoseksuele geaardheid. In dat opzicht was zij baanbrekend. Haar oeuvre is niet zo uitgebreid als bijvoorbeeld dat van Simon Vestdijk, maar de kwaliteit omwille o.m. van het existentieel karakter en de authenticiteit van haar proza maakt haar tot één van de grootste literatoren in Nederland uit de vorige eeuw.
Er bestaat een driejaarlijkse Anna Blamanpriijs waardoor haar literaire figuur blijvend onder de aandacht wordt gebracht. De Rotterdamse prijs is vernoemd naar Anna Blaman als eerbetoon aan haar invloed op de Nederlandse literatuur en haar maatschappelijke betrokkenheid. Ze ontving in 1956 de P.C. Hooftprijs voor haar gehele oeuvre — als eerste auteur ooit.
Haar boeken zijn nagenoeg niet meer te vinden in de rekken van de boekenwinkels. Onterecht. Anna Blaman als literator verdient blijvende aandacht, kan nog steeds met veel genoegen gelezen worden en heeft haar prominente plaats in de Nederlandse literaire geschiedenis van de tweede helft van de 20st eeuw.
Ondanks dat ik wel eens te horen kreeg dat haar gedichten “technisch gezien” gebreken hadden, vind ik er een aantal prachtige tussen.
Hier bijvoorbeeld één (met oude mannenstem, wie neemt er een keer een nieuwe versie op!), die direct aanspreekt.
https://youtu.be/j9q4xwNvWS8?si=qDjpO5qemaVcElA4