In de autofictionele debuutroman van Levi Jacobs, Wie ik ben, trek je de loodzware jas aan van Levi, de dertigjarige depressieve hoofdpersoon. Samen word je kopje onder gesleurd in de eenzame poel van depressie. Het boek beschrijft hoe Levi gedurende zijn leven steeds meer verstrikt raakt in ongezond gedrag en zich verliest in geestelijke en lichamelijke leegte waardoor hij de bodem van de put heeft bereikt. Het leven kan zo niet langer. Zelfmoord lijkt hem de beste optie nu hij geen uitweg heeft gevonden in relaties, het geloof of zichzelf. Op het dieptepunt van zijn depressie nodigt zijn vader hem uit om samen vier dagen naar een Schots theaterfestival in Edinburgh te gaan. De plaats waar Levi’s vader woorden wil geven aan hoe hij ‘ermee’ heeft leren leven. Samen gaan ze het zwijgen doorbreken, doordat vader en zoon nu eindelijk gelijkwaardig zijn.
Voor de buitenwereld heeft Levi’s leven alle geslaagde ingrediënten in zich. Hij werkt als advocaat, heeft ouders die op hun eigen onhandige manier veel van hem houden en een relatie met Noor, zijn highschool sweetheart, met wie hij een huis heeft gekocht. Ze lijken aan hun volwassen leven te beginnen. Van iemand die geestelijk slecht in zijn vel zit weet je dat het niet lang zal duren voordat hij iets kapot maakt. In korte, rake zinnen word je geconfronteerd met Levi’s destructieve gedrag en zijn nieuwe relatie met de dierlijke Vic. ‘Kronkelend liet ze me van haar eten. We pijnigden het luchtmatras, dat piepend uit het ventiel zweette. Al mijn verwachtingen sneuvelden. Wat een leven had ik geleid. Al die voorwendselen. Ik had ambitie gehad, van witte huizen met strakke gazons gedroomd.’
Zoals de kaft van het boek al verraadt, spelen sigaretten en de kleur zwart een grote rol in dit verhaal. Tot grote ergernis van zijn vader, een huisarts, steekt Levi zo’n beetje om de twee bladzijden een peuk op of draait hij ergens een shagje. Naast de longen van de hoofdpersoon, is ook de seks die hij heeft zwart en zelfdestructief. Hij weet geen contact te maken met de vrouwen die hij ontmoet. Om toch iets te kunnen voelen heeft hij manipulatieve en gevoelloze seks met verschillende meisjes, maar kontlikken en een trio met Vic brengen hem slechts tijdelijke verlossing in de ‘zwarte hemel’. De kortstondige seksuele uitspattingen bevestigen opnieuw hoe moeilijk hij het vindt om zichzelf te verbinden.
De enige persoon in het boek die je echt weet te raken is Levi. Je leert zijn ouders, broer en de dames in zijn leven kennen, zodat je je beter kunt voorstellen waardoor hij op zijn innerlijke eindpunt is beland, maar doordat het perspectief bij Levi blijft, blijf je alleen hangen bij de strijd van de hoofdpersoon. De vervreemding en onverschilligheid waren voor mij beter uit de verf gekomen als ik een kleurrijker beeld had gekregen van de personen die een grote rol hebben gespeeld in zijn ontwikkeling en volwassenwording. Misschien lukt het de hoofdpersoon ook niet zoals hij hier beschrijft: ‘Ze was half Duits, half Nederlands, groeide op in Hong-Kong -wat ze uitsprak als HK-, waar ze naar de Canadese school ging. Ik kon me geen voorstelling maken van haar leven, het was even abstract als dichtbij, zoals Amerikaanse cultuur, toegankelijk omdat je ermee opgroeide, ver van je af omdat het ontstond aan de andere kant van de wereld.
De schrijver heeft in zijn Bildungsroman, Wie ik ben, geslaagd in kaart gebracht wie de hoofdpersoon is vanuit zijn perspectief. Levi maakt geen slachtoffer van zichzelf, hij verheerlijkt geen enkele gebeurtenis, maar beschrijft zijn vluchtdrang voor alles wat dichtbij komt. Jacobs reikt me hiermee aanwijsbare aanknopingspunten aan voor een klassengesprek waarbij ik niet eerst de romantische angel moet zien te verwijderen. Ook helpt dit boek bij het bespreken van grenzen in seksualiteit, want ja, er zijn mensen die aanstoot geven aan de seksuele handelingen die worden beschreven in dit boek. Die rauwe ongepolijste passages zijn juist nodig om Levi’s kwetsbare situatie invoelbaar te maken. Dit maakt het mogelijk om samen een getraumatiseerd boekpersonage te ontleden en daarmee ook om jezelf beter te leren kennen.
Laat een reactie achter