Het was dien avond zoo stilen de boomen stonden zoo stil — zoo stil,de hooge lommerde boomen — de vèr-fijnvingrige toppennaast elkaar en achter elkaar als vingerpoppen —alles was zoo stil zoo stilen het gehoekte huis zoo stilin het heldere licht als waterals droog water. O die fonkelfijne tranelache gloeiendkoele luchto die fonkelgroene somberharde wreede rustige gronddaar … [Lees meer...] overHerman Gorter • Het was dien avond zoo stil
Archief voor 2025
‘Hallo met God, Ik ben er niet.’
Toeval bestaat niet. Vier dagen geleden was het tien jaar geleden dat Zwagerman uit zijn leven stapte; drie dagen geleden zag ik de docu die Coen Verbraak over (het eind van) Zwagermans leven maakte, ‘Voor alles bang geweest’ (2018). Heel veel had ik niet van hem gelezen, maar toch wel enkele romans en essays en meermaals de dichtbundel Roeshoofd hemelt (2005), dat … [Lees meer...] over‘Hallo met God, Ik ben er niet.’
Hoe verschilt de omgang van computers met taal van de onze?
Wat iedereen moet weten over taal (27) Ik veronderstel dat een komeetinslag een grootse gebeurtenis is in bepaalde wetenschappen. Een nieuwe steen uit de ruimte! Wat kunnen we daar allemaal uit leren? En als de komeetinslag een enorme impact heeft, hoe schadelijk ook, als we hem overleven: hoe interessant is dit. De komst van chatbots zoals ChatGPT, Gemini, DeepSeek, en … [Lees meer...] overHoe verschilt de omgang van computers met taal van de onze?
Groslijst: Ingrid de Vries, De Violist
Verschillende mensen in haar omgeving, schrijft Ingrid de Vries in het dankwoord achterin De violist, kregen aan het eind van hun leven de ziekte van Alzheimer. Het laatste wat wegviel, was de muziek. 'Dit gegeven, de kracht van de muziek, heeft mij geïnspireerd tot het schrijven van deze roman.' Dat verklaart een hoop, denk je als dit leest. Dáárom pakte het verhaal in … [Lees meer...] overGroslijst: Ingrid de Vries, De Violist
Vanaf 28 november 2025: De Sint-Nikolaasavond
Een 19e-eeuwse Sinterklaasvertelling voor “grote mensen” Vanaf 28 november 2025 komt Theater Kwast terug met de winterse vertelvoorstelling De Sint-Nikolaasavond. Een romantische klassieker voor “grote mensen” om helemaal mee in de Sinterklaasstemming te komen. Deze 19e-eeuwse vertelling van Peter de Génestet (1829-1861) over de onthulling van familiegeheimen op … [Lees meer...] overVanaf 28 november 2025: De Sint-Nikolaasavond
Verschenen: The dynamics of feminisation
A corpus-based diachronic analysis of Dutch and German feminising morphology In this book, feminisation – the marking of female sex on personal nouns – in Dutch and German is investigated contrastively, diachronically, and corpus-linguistically. The corpus-based approach entails a theoretical and methodological shift from a structuralist and essentialist approach to the … [Lees meer...] overVerschenen: The dynamics of feminisation
Waarom het Litouws zo’n belangrijke taal is
Voor onze reconstructie van het Proto-Indo-Europees zijn de oudste bronnen het belangrijkst. Dat zijn de Indo-Europese talen die het allervroegst op schrift zijn gesteld. Dan hebben we het voornamelijk over het Hettitisch, het Oudgrieks en het Sanskriet – talen die we kennen uit het tweede millennium vóór (!) Christus. Maar in sommige uithoeken van de wereld arriveert … [Lees meer...] overWaarom het Litouws zo’n belangrijke taal is
Tiizje
Tiizje, tize tizeTize, tiisde, tiisd 1. (wat trochinoar rekke is) útinoar helje2. drok, ûnrêstich hinne en wer of trochinoar bewege (bgl. fan tinzen) Ferlykje mei Nederlânsk tezen, Ingelsk tease WFT … [Lees meer...] overTiizje
Liesbeth D’Hoker • sneeuwdroom
•• Twee gedichten uit Want straks komen de wolven, de debuutbundel van Liesbeth D'Hoker. sneeuwdroom witte ruis komt in zachte plofjes,vogels vliegen af en aan, pikkenkruimels, zaden en noten de hemel scherft kindertijdduizelt natte kooltjes van kristal,dempt dit groots weerspiegelfeest,vertraagde val, de dag nog … [Lees meer...] overLiesbeth D’Hoker • sneeuwdroom
Etymologica: Girlpower, van economische term naar geuzennaam
Voor de meeste mensen geldt dat girlpower meteen verbonden wordt met vrouwelijke emancipatie, maar de eerste keer dat girlpower geïntroduceerd werd in het Nederlands vanuit het Engels was dat niet in deze betekenis. Girlpower was namelijk oorspronkelijk een maateenheid. Later wordt het woord opnieuw geleend en blijft het hangen in de … [Lees meer...] overEtymologica: Girlpower, van economische term naar geuzennaam
Waar zit taal in de hersenen?
Wat iedereen moet weten over taal (26) Ja, we hebben een tong en lippen nodig om te praten, maar het is duidelijk dat het belangrijkste orgaan voor menselijke taal de hersenen zijn. Zonder brein geen taal. Als we praten of luisteren, als we lezen of schrijven, is ons brein aan het werk: alle woorden die we kennen zitten er opgeslagen, alle zinnen die we aangeboden krijgen … [Lees meer...] overWaar zit taal in de hersenen?
Daan Heerma van Voss: Heute kein Abschied
Kopje koffie #38: Der niederländisch-flämische Bücherpodcast In seiner Amsterdamer Wohnung traf unsere Moderatorin Bettina Baltschev den niederländischen Autor Daan Heerma van Voss zum Kopje koffie-Gespräch. Dieser outed sich gleich zu Beginn als passionierter Kaffeetrinker, der in seiner Küche „als eine Art Kaffee-Kunstwerk“ an die fünfzig Packungen italienischer … [Lees meer...] overDaan Heerma van Voss: Heute kein Abschied
Verschenen: The Multilingual Dynamics of Medieval Literature in Western Europe, c. 1200–c. 1600
Bart Besamusca, Lisa Demets, Jelmar Hugen (eds) While the multilingualism of the medieval world has been at the forefront of research agendas across medieval studies in recent years, there nonetheless remain many questions to answer. What, for example, were the stakes and consequences of multilingualism for literary culture? And how do these change if we think of … [Lees meer...] overVerschenen: The Multilingual Dynamics of Medieval Literature in Western Europe, c. 1200–c. 1600
26 september 2025: Avond van de Talen
De Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden organiseert op 26 september de ‘Avond van de Talen’. Bezoekers kunnen via een zeer gevarieerd programma van circa 30 lezingen, workshops en een talenmarkt kennismaken met de fascinerende wereld van talen en culturen. De avond illustreert de unieke rijkdom die de Universiteit Leiden op dit terrein al 450 jaar … [Lees meer...] over26 september 2025: Avond van de Talen
‘waaiende vergezichten / vergezelden onze wanhoop’
Twee monumentale overzichtswerken over Nederlandse poëzie Dit stuk verscheen eerder in NRC (17 september 2025) Er zijn van die boeken waarbij een mens maar net de verleiding kan weerstaan om de keukenweegschaal erbij te pakken. Een nieuw geluid. De geboorte van de moderne poëzie van Nederland van Gillis Dorleijn en Wiljan van den Akker is er zo eentje: 1262 bladzijden … [Lees meer...] over‘waaiende vergezichten / vergezelden onze wanhoop’
Herman Gorter • Wankelschrijdend in den wankelschrijdenden wind
Wankelschrijdend in den wankelschrijdenden winden den slagregen. - De warme jeugd van 't kindvertoonde zich. - Ruischoorend voelde ik gaanen kijken de oude regendagen. En gaanmij. De lente was weinig-knoppigmaar vol regen. De herinnering was openals de dag. 'n Oogenblik was het kloppenvan het hart hoog. En de herinneringvertoonde zich blijvend als een heiliging. Herman … [Lees meer...] overHerman Gorter • Wankelschrijdend in den wankelschrijdenden wind
Klikpedaal, teenklem, voethaak
Dat renners in koers met hun schoenen aan het pedaal vastzitten, heeft een reden. Terwijl ze het ene pedaal naar beneden duwen, trekken ze het andere met hun voet omhoog en maken zo optimaal gebruik van hun kracht. Een soepele ´coup de pédale´ is niet alleen efficiënt, maar ook een lust voor het oog. Gebeurde het niet op vrijwillige basis, dan zou het vastmaken van de … [Lees meer...] overKlikpedaal, teenklem, voethaak
‘Dat men drinken mocht ende eten’
Zwerfverzen in de middeleeuwen Om plagiaat in scripties te ontdekken gebruikt het onderwijs al geruime tijd software. Vaak is een stukje tekst van vijf woorden achter elkaar, dat in allebei de teksten voorkomt, al genoeg om van plagiaat te spreken, schrijft Mike Kestemont in een nieuw artikel in het tijdschrift TNTL. In de Middeleeuwen lagen die normen wel anders. Het … [Lees meer...] over‘Dat men drinken mocht ende eten’
Groslijst: Johannes Westendorp, Het eerste verlangen
Gaan we vooruit of juist terug? Met Het eerste verlangen (2025) bevestigt Johannes Westendorp (1979) zijn reputatie als grensverleggend romanschrijver. Zijn tweede boek gaat verder dan zijn debuut De maat van alle dingen (2024) dat de longlist van de Libris Literatuur Prijs haalde, en verweeft economie, biologie, filosofie en literatuur tot een … [Lees meer...] overGroslijst: Johannes Westendorp, Het eerste verlangen
Pas verschenen: ADDA II, Cahiers voor concrete & visuele poëzie
Samen met Willy Tibergien, Andreas Van Rompaey en Lieve Terrie heeft Renaat Ramon de cahierreeks opgericht, die aan de verdere bekendmaking en beoefening van de iconische (concrete en visuele) poëzie wil bijdragen. Naast ‘gevestigde waarden’ uit het eigen taalgebied, krijgen ook auteurs uit andere contreien de kans om mee te werken. Eerder maakten Derek Beaulieu (CA), Dani … [Lees meer...] overPas verschenen: ADDA II, Cahiers voor concrete & visuele poëzie
7 november 2025: Studiedag meertalige leesbevordering
Alle talen erkennen en versterken Meertaligheid is in het onderwijs aan de orde van de dag. Vrijwel in elke klas worden meerdere talen gesproken. Dit stelt onderwijsprofessionals voor een uitdaging: hoe kan de taal- en leesvaardigheid van álle leerlingen optimaal en doelgericht worden ondersteund? Ongeacht én dankzij hun thuistalen? Op 7 november 2025 organiseren de … [Lees meer...] over7 november 2025: Studiedag meertalige leesbevordering
11 oktober 2025: In gesprek: Wat taal verraadt
Een gesprek over wartaal, waanzin en wereldbeelden Wat gebeurt er als een Vlaamse taalkundige en een Nederlandse alleskunner elkaar ontmoeten op een podium? Freek Van de Velde en Nico Dijkshoorn gaan in gesprek over taal. Verwacht scherpe observaties, onverwachte wendingen en een flinke dosis ironie. Aanleiding voor dit gesprek is het boek Wat … [Lees meer...] over11 oktober 2025: In gesprek: Wat taal verraadt
Herman Gorter • Er was veel goud eikegeel
Er was veel goud eikegeellicht gerezen en groen gegroeid, veelgesidder voor blauwgouwewitte trilling, heel even grauwe,omdat het oog zeer deedvan 't zonnige stekende leed. Spiegelend was de lucht of ik overal wandelde,heet gezwollen of ik in duizend veranderde. Herman Gorter (1864-1927) Abonnees van Laurens Jz Coster krijgen iedere werkdag een gedicht in hun … [Lees meer...] overHerman Gorter • Er was veel goud eikegeel
Zonder taalonderwijs staan we straks in ons hempie
De gemiddelde Nederlander kan geen enkel Nederlands gedicht uit zijn hoofd opzeggen. Zo’n veertien jaar geleden realiseerde ik me voor het eerst dat dat eigenlijk best vreemd is. Ik studeerde toen Mandarijn in Taiwan en had veel Russische klasgenoten. We zagen elkaar vaak buiten de lessen, en op een van onze meer beschonken ontmoetingen hoorde ik ze enthousiast praten … [Lees meer...] overZonder taalonderwijs staan we straks in ons hempie
‘Haten op’ is ‘minder juist’
Wat er precies in me gevaren was, weet ik niet meer. Maar ik zag ergens staan dat die en die 'haatte op' zus of zo, en ik vroeg me af of het in het woordenboek stond. En warempel, de elektronische Van Dale stelde niet teleur: Maar! Wat betekent daar minder juist? Wat kunnen de redacteuren daar nu weer mee bedoelen? Op de website van Van Dale wordt nergens een toelichting … [Lees meer...] over‘Haten op’ is ‘minder juist’
