Door Marc van OostendorpNu de vakantie weer voorbij is, zorgde een bericht op Language Log meteen voor enige opwinding op Facebook: Victor Mair merkte er op dat Chinese plaatsnamen eigenlijk nooit uit één karakter bestaan. De reden zou volgens hem kunnen zijn dat één lettergreep te snel leidt tot misbegrip: je hoeft alleen die ene lettergreep te missen en je weet al niet … [Lees meer...] overZijn plaatsnamen liever niet te kort?
Bestaat er iets voor taal wat vergelijkbaar is met het getal nul voor de wiskunde en exacte wetenschap?
Onverwachte taalvragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (9)Door Marc van OostendorpSommige onderzoekers wezen er in de aanloop naar de Nationale Wetenschapsagenda op dat de initiatiefnemers van die agenda uitgingen van een verkeerd idee: dat onderzoekers er zijn om vragen te beantwoorden. Een belangrijk deel van hun werk bestaat er juist uit om de goede vragen te … [Lees meer...] overBestaat er iets voor taal wat vergelijkbaar is met het getal nul voor de wiskunde en exacte wetenschap?
Een taalkundige klassieker wordt 50 jaar
Door Marc van Oostendorp Dit jaar vieren we de vijftigste verjaardag van een taalkundige klassieker: het boek Aspects of the Theory of Syntax van de Amerikaan Noam Chomsky. De auteur was op het moment dat hij dit boek schreef al de beroemdste taalkundige ter wereld, maar het is waarschijnlijk niet overdreven om te stellen dat hij in dit boek de belangrijkste lijnen van zijn … [Lees meer...] overEen taalkundige klassieker wordt 50 jaar
Bedoeling
Door Marc van OostendorpWanneer de feiten te duidelijk zijn, kun je altijd over bedoelingen discussiëren. De Zandvoortse strandtent stuurde Pieter Steinz, een ALS-patiënt, weg, omdat hij niet kon eten, drinken of praten, maar wel in de zon wilde wachten terwijl zijn vrouw ging zwemmen. NRC Handelsblad schreef erover en tekende het volgende op uit de mond van de … [Lees meer...] overBedoeling
Het verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege gaat vandaag over het verschil tussen klinkers en medeklinkers en de vraag of dit verschil algemeen-menselijk is. … [Lees meer...] overHet verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Sieraat
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (32) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wat betekent het als de ene vrouw de andere een sieraad noemt? Kunnen we conclusies verbinden aan het feit dat Katherina Lescailje (1649-1711) haar vriendin Sara de Cajoncle zo noemde in het volgende … [Lees meer...] overSieraat
Een precaire situatie
In ons managershorrorverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpAngstig keek de boomlange voormalige promovenda Sophie om zich heen. Ze had zojuist een app-je gekregen met de tekst 'HELP' van haar baas, van Wouter. En het rare was: er stond geen enkele emoji bij.Wat was hier aan de hand? Hoe was het mogelijk dat Wouter ineens berichten schreef zonder emoji's? … [Lees meer...] overEen precaire situatie
Hoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Onverwachte vragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (8)Door Marc van OostendorpSoms – misschien niet heel vaak, maar wel een enkele keer – zou je willen dat taalkundigen meer zouden samenwerken met bijvoorbeeld economen of marketingtypes. Dat zou vermoedelijk interessante inzichten kunnen opleveren in vragen zoals de volgende, gesteld aan de Nationale Wetenschapsagenda:Hoe … [Lees meer...] overHoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Is het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Door Marc van OostendorpNou was ik dit weekeinde ineens zomaar een argument in Het Betoog van de Week! Althans, dat stuk had in juli al in de ingezondenbrievenrubriek van NRC Handelsblad gestaan, maar de redactie van het onvolprezen radioprogramma De Taalstaat riep het deze week uit tot de indrukwekkendste redenering van de afgelopen week .En daarin speelde ik dus een … [Lees meer...] overIs het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Je verbindt ons
Door Marc van OostendorpWie herinnert zich Jan Peter Balkenende nog? Ooit was hij premier van Nederland en daarom was het nodig dat we af en toe luisterden naar wat hij te berde bracht. Dat was bijvoorbeeld op zeker moment (in 2008, in een interview):Zonder geloof kun je niet functioneren.Over dat je werd vervolgens in de Tweede Kamer vergaderd. Wie was dat je? De … [Lees meer...] overJe verbindt ons
Waarom heet een stoel een stoel?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (7) Door Marc van Oostendorp Misschien dat de oproep van de Nationale Wetenschapsagenda aan het publiek om vragen te stellen aan de wetenschap bedoeld was om vragen op te roepen die volkomen naïef zijn en juist daardoor de wetenschapper even terugbrengen naar zijn eigen oorspronkelijke enthousiasme voor … [Lees meer...] overWaarom heet een stoel een stoel?
Over de rand van het Nederlandse woord
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege gaat vandaag over een bijzonder verschil tussen het begin en het eind van het Nederlandse woord. … [Lees meer...] overOver de rand van het Nederlandse woord
Hoe salich comt gij rocken
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (31)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpDe Talmoed is vermoedelijk het ideale boek: een verzameling commentaar op een eerder boek, met kritiek op dat commentaar, met discussie over die kritiek en met commentaar op die discussie – een monument voor de … [Lees meer...] overHoe salich comt gij rocken
Hoe zou communicatie verlopen in een eventueel hiernamaals?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (6) Door Marc van Oostendorp Wat mij een interessante vraag voor de wetenschap lijkt: waarom hebben mensen eigenlijk vragen ingestuurd voor de Nationale Wetenschapsagenda? We weten inmiddels dat velen van hen wetenschappers waren, en die deden het waarschijnlijk om hun eigen onderzoek in het zonnetje te … [Lees meer...] overHoe zou communicatie verlopen in een eventueel hiernamaals?
Wanneer kan het Nederlands afgeschaft worden in de publieke sfeer?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (5) Door Marc van Oostendorp Duvet Cover Set (100% Cotton) van de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Taalkundigen denken het volgende over 'leken': dat ze denken dat spelling hetzelfde is als taal. Dat hun wetenschappelijke belangstelling zich beperkt tot de etymologie. Dat ze geobsedeerd zijn door … [Lees meer...] overWanneer kan het Nederlands afgeschaft worden in de publieke sfeer?
De minister wil het nu eenmaal zo
Er breekt paniek uit in ons managementshorrorvervolgverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpDe boomlange voormalige promovenda Sophie was in haar sas. Sinds korte tijd was zij voorzitter geworden van de examencommissie – een verantwoordelijke baan, minister Bussemaker had het zelf gezegd. Fluitend deed Sophie sindsdien haar werk, zoals het … [Lees meer...] overDe minister wil het nu eenmaal zo
Mogen beta’s en gamma’s zich met de taalkunde bemoeien?
Door Marc van OostendorpWie mag er precies onderzoek doen naar taal? Moet je eerst een paar jaar naar de universiteit om iets te mogen zeggen over dit wonderlijke, alomvertakkende, ingewikkelde, interessante, fraaie, onderwerp? Of is wat een wiskundige met zijn onbevooroordeelde blik erover te zeggen heeft misschien wel veel interessanter dan wat jij en ik er eventueel over te … [Lees meer...] overMogen beta’s en gamma’s zich met de taalkunde bemoeien?
Drie talen in het laboratorium van de werkelijkheid
Door Marc van OostendorpWat is een taal? Is het vooral een woordenboek en een grammatica – iets dat je kunt opsluiten in een bandje? Of is het vooral iets dat behoort tot een taalgemeenschap? En wie kan het 't best voor het zeggen hebben in een taal? Het ongeorganiseerde zootje sprekers van die taal, of liever taalwetenschappers en andere deskundigen?De geschiedenis heeft een … [Lees meer...] overDrie talen in het laboratorium van de werkelijkheid
Klemtoon
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendcollege beschrijft vandaag een verborgen regel van het Nederlands: de plaats van de klemtoon. … [Lees meer...] overKlemtoon
Hy wil aan Kindertjes, syn Heyl woord toe doen deelen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (30)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpHet Nederlandse sonnet werd geboren in 1556. Over, laten we zeggen, de macrostructuur was daarna lange tijd weinig onduidelijkheid: veertien regels, onderverdeeld als twee keer vier en dan twee keer drie. Aan het … [Lees meer...] overHy wil aan Kindertjes, syn Heyl woord toe doen deelen
Welke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (4)Door Marc van OostendorpEen van de mooie kanten van de taalkunde is, vind ik, dat het zo'n enorm breed vak is. Je kunt experimenten doen, of oude folianten doorwerken, je kunt boeren in Flevoland interviewen of je in je bed terugtrekken met een stompje potlood en een stuk papier; en je in al die gevallen toch nog … [Lees meer...] overWelke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten?
Gaat het Nederlands uiteindelijk verdwijnen en zo ja, wanneer?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (3) Door Marc van Oostendorp Is het opvallend dat er veel van de vragen aan de Nationale Wetenschapsagenda gaan over de toekomst? Misschien niet. Als ik iets van een andere discipline wil weten zal dat ook vaak gaan over die tijd waar niemand iets vanaf weet. Heeft het nog zin om mij als oude man uit te sloven met rijles … [Lees meer...] overGaat het Nederlands uiteindelijk verdwijnen en zo ja, wanneer?
Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (2) Door Marc van Oostendorp Er zijn voor een taalkundige soms verrassende vragen ingediend bij de Nationale Wetenschapsagenda. Zoals: Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt? 'Banket' en 'stoet' zijn Nederlandse woorden, 'stulika' en 'oproom' zijn (waarschijnlijk) geen Nederlandse woorden, maar zouden het kunnen … [Lees meer...] overHoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?
Hoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (1) Door Marc van Oostendorp In deze zomerserie ga ik in op voor taalkundigen onverwachte vragen die 'het publiek' gesteld heeft aan de Nationale Wetenschapsagenda. Een van de ideeën achter die agenda is dat de wetenschap onverwachte vragen uit het publiek krijgt aangereikt. Vervolgens zijn wetenschappers zelf ook en … [Lees meer...] overHoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Onverwachte taalvragen in de nationale wetenschapsagenda (0)
Nationale Wetenschapsagenda, gingen er 221 over taal. Inmiddels hebben de jury's en commissies die aan die agenda werken de vragen enigszins gegroepeerd en georganiseerd. Voor de taalvragen leidde dat tot de volgende vier overkoepelende vragen: Hoe kan taal functioneren als communicatiesysteem terwijl er zoveel variatie en meerduidigheid is? Hoe kunnen we geletterdheid van … [Lees meer...] overOnverwachte taalvragen in de nationale wetenschapsagenda (0)
