Het Louis Couperus Genootschap is met afstand de grootste aan een bepaalde schrijver gewijde vereniging. Dat heeft natuurlijk van alles te maken met het betoverende proza van de schrijver: zijn mooie zinnen, zijn rijke psychologische inzicht, zijn wervelende verhalen en verslagen. Maar het komt ook door de mensen die er achter dat genootschap zitten, en achter het museum dat … [Lees meer...] overLeve Couperus!
Chatbot fraudeert bij het eindexamen Fries
Nadat ik eerder de eindexamens Nederlands (havo en vwo) en vwo-Frans door chatbots heb laten maken – voor beide slaagden de chatbots ruimschoots – leek het me interessant om het ook nog eens met Fries te doen. Voor Fries is er veel minder elektronisch leesbaar materiaal voorhanden, en aangezien kunstmatige intelligentie afhankelijk is van heel veel voorbeelden, is te … [Lees meer...] overChatbot fraudeert bij het eindexamen Fries
Een woord waar bloed aan kleeft
Er zijn nog mensen die onbekommerd het woord neger gebruiken, maar zij zijn ofwel gevoelloos of in het geheel niet geïnformeerd (of allebei, in dat geval presenteren ze programma's bij de omroep Ongehoord Nederland). Ik denk niet dat ik atypisch ben, als witte man van in de vijftig, die als kind heeft geleerd dat dit n-woord de neutrale term was om te verwijzen naar mensen van … [Lees meer...] overEen woord waar bloed aan kleeft
Feest en dialect
Het Dialectenbureau #7 Hang de slingers maar op, want in deze aflevering wordt er gefeest! We gaan naar het uiterste zuiden, om carnaval te vieren met Beppie Kraft. Naar het hoge noorden, om de voorloper van Sinterklaas te vieren met Gelein Jansen en naar het verre Oosten om Hendrik Jan Bökkers op te zoeken, want het festivalseizoen is begonnen en de Zwarte Cross komt … [Lees meer...] overFeest en dialect
Het Frans redt zich wel, merci
Er lijkt een wereldwijde beweging aan de gang te zijn, van taalkundigen die het niet meer pikken dat zeurkousen overal al zolang het debat over taal domineren – zeurkousen die hel en verdoemenis prediken over te taal, maar die te beroerd zijn om zich ook maar een beetje te verdiepen in de feiten. Die liever nawauwelen wat ze ooit van een óók niet helemaal op de hoogte zijnde … [Lees meer...] overHet Frans redt zich wel, merci
Bing haalt een 8 voor vwo-Frans
Nadat ChatGPT eerder het vwo- en het havo-eindexamen Nederlands, was ik benieuwd hoe kunstmatige intelligentie 't zou doen bij de vreemde talen. Ik koos voor het vwo-examen Frans van gisteren, omdat daar de afgelopen jaren weleens klachten over zijn geweest en ik het zelf een paar jaar geleden ook nog eens gemaakt heb. Het vwo-examen van dit jaar staat, met het correctiemodel, … [Lees meer...] overBing haalt een 8 voor vwo-Frans
Nonna knows best
Een van de intrigerende aspecten van de opmars van het Engels is hoe de taal langzamerhand zijn bijzondere relatie met de angelsaksische cultuur verliest. Dat er een Nederlands tijdschrift heet dat Foodies heet, is op zich nog niet zo opmerkelijk. Engeland of Amerika staan weliswaar niet bekend om hun bekende cultuur, maar er is wel een duidelijke relatie tussen het fenomeen … [Lees meer...] overNonna knows best
Chatbot haalt het vwo-examen nu wél glansrijk – wat nu?
Toen ik vorige week ChatGPT het vwo-examen had laten maken, vroegen sommige mensen zich af waarom ik de gratis toegankelijke versie (3.5) had gepraat, in plaats van de betaalde (4.0), die veel beter is. Ik wilde juist testen hoeveel gratis antwoorden je nu kunt krijgen met voor iedere toegankelijke software, maar inmiddels heeft Jos Mulder de teksten voor me door de nieuwe … [Lees meer...] overChatbot haalt het vwo-examen nu wél glansrijk – wat nu?
Persoon: 1, 2, 3
Voornaamwoorden zoals ik, jij en zij behoren tot de interessantste van de taal, en niet alleen omdat er voortdurend discussie over is: moet je u zeggen of jij? Hen of hij? Ook los van dat alles is het fascinerend dat menselijke taal in de grammatica verschil maakt tussen de spreker, de luisteraar en degene die geen deel uitmaakt van het gesprek. Je kunt zeggen: dat is ook zo'n … [Lees meer...] overPersoon: 1, 2, 3
‘Een vroeger misschien heroïsche houding’
Nieuw boek over Gentse schrijvers, met de strop als rode draad Een koppenmaker bij Het Nieuwsblad wist het zeker: "Nieuw boek bewijst dat Gentenaars echte rebellen zijn". Dan kunnen de inleiders van het nieuwe boek nog zo benadrukken dat het hier vooral gaat over een imago, en niet zozeer over een realiteit ('want imago's zijn veranderlijk en soms simpelweg bedenkelijk' … [Lees meer...] over‘Een vroeger misschien heroïsche houding’
Dialect en werk
De zesde aflevering van Het dialectenbureau gaat over dialect en werk. Met onder andere IJmuidense vissers, Sliedrechtse baggeraars, Huub Stapel en mijn favoriete logopedist Fransje van Luin. … [Lees meer...] overDialect en werk
Een nieuw idee bedenken
Dit weekeinde luisterde ik nog wat intensiever dan ik toch altijd al doe, naar het nieuwsoverzicht van Jeroen van Kan aan het begin van het radioprogramma De Taalstaat. Dat kwam zo: Van Kan besprak een intrigerend taalverschijnsel dat hem recent was opgevallen: mensen zeggen dingen als 'idee bedenken' of 'idee maken'. Een beetje jammer was dat Van Kan niet ontkwam aan de reflex … [Lees meer...] overEen nieuw idee bedenken
Het Regio Songfestival
Met Marlene Bakker, Noud Bongers, Koos Marsman en Fedor van Rossem Het dialectenbureau is neergezet op het NPO Luister Podcastevent in Tivoli Vredenburg Utrecht. Tijdens dit live evenement waar publiek bij aanwezig kon zijn hielden professor Marc van Oostendorp en redacteur Marc Nijhuis een officieuze voorbeschouwing op het Regio Songfestival, wat later dit jaar plaats zal … [Lees meer...] overHet Regio Songfestival
20.000
Dit is precies het twintigduizendste artikel dat we publiceren op Neerlandistiek. Dat is de oogst van ruim dertig jaar, maar die oogst is wel ongelijkmatig verdeeld: het tienduizendste bericht plaatsten we op 24 april 2019, dus iets meer dan vier jaar geleden. We zijn in die jaren dan ook enorm gegroeid. Er was om voor de hand liggende redenen een piek in de coronatijd, toen nu … [Lees meer...] over20.000
Slaagt ChatGPT voor het havo-examen Nederlands?
Gisteren liet ik ChatGPT het centraal eindexamen Nederlands voor vwo-scholieren maken. Het resultaat: het systeem zakt waarschijnlijk, nét (33 van de 60 punten). Een logische vervolgvraag is dan: lukt het op de havo wel? Daarom heb ik vandaag ook het havo-examen van vorige week ingevoerd, op precies dezelfde manier als ik gisteren beschreef. Ik heb het bovendien op dezelfde … [Lees meer...] overSlaagt ChatGPT voor het havo-examen Nederlands?
ChatGPT maakt het vwo-examen Nederlands
Hoe goed is ChatGPT nu echt met taal? De ultieme test, zou je kunnen zeggen, is het centrale vwo-eindexamen Nederlands, zoals dat gisteren bij enkele tienduizenden leerlingen is afgenomen. Dat examen bestaat zoals bekend uit een aantal opiniërende teksten uit kranten en tijdschriften en vragen waarmee het begrip van die teksten wordt getoetst. Ik heb de teksten ingevoerd en de … [Lees meer...] overChatGPT maakt het vwo-examen Nederlands
De huid is een gewaad van ruis en puls
Waarom Piet Gerbrandy lezen? Naar nieuwe bundels van Piet Gerbrandy kijk ik altijd uit – er is geen dichter die zo'n fascinerende vorm heeft, een die heel strak voelt zonder dat je er echt regels in kunt ontdekken, een waarvan de regels gebeeldhouwd lijken met een pikhouweel in plaats van een beitel. Een willekeurig voorbeeld uit de DBNL: Dit kot waar je boezems … [Lees meer...] overDe huid is een gewaad van ruis en puls
Wat we leren over de mens uit de uitspraak van de l en de r
De fonetiek is het ultieme vak voor wie het kleine eert, het vak waarin je heel precies nagaat hoe een klinker klinkt en hoe iemand zijn tong beweegt om die klank te maken. Etske Ooijevaar, die gisteren in Nijmegen promoveerde, weet daar alles van. Ze schreef ruim 440 pagina's over de manier waarop ze in Volendam de r en de l maken, en hoe dat dan klinkt. (Ik was een van de … [Lees meer...] overWat we leren over de mens uit de uitspraak van de l en de r
Geloof en dialect
Je kan op verschillende manieren praten met God. Met afstand, en daarmee met gebruik van een ‘heilige’ taal die veraf staat van de alledaagse taal: het Latijn bijvoorbeeld. Aan de andere kant is er behoefte aan het uitdrukken van grote vertrouwdheid, in het dialect. Een intiemere relatie met God kennen veel gelovigen niet. We reizen naar katholieke en protestantse plekken in … [Lees meer...] overGeloof en dialect
Het gesprek aangaan vanuit een welwillende gelijkwaardigheid
Wat een mooi vak de mediëvistiek is, dat blijkt uit het essay dat Bram Caers schreef voor de bundel Spiegelingen die morgen verschijnt. De bundel is samengesteld en volgeschreven door prominenten uit het vak, ter gelegenheid van het afscheid van Frits van Oostrom aan de Universiteit Utrecht, maar het bevat geen rechtstreekse eerbetonen aan Van Oostrom, maar aan een keur van … [Lees meer...] overHet gesprek aangaan vanuit een welwillende gelijkwaardigheid
Taalproevers en de sandwich van de rechter
Rechten zijn een bijzonder vak, zeker voor de taalkundige: een vak waarin een hele wereld gemaakt wordt met taal, de taal van de wet en die van de advocaten en de jurisprudentie. Zonder taal is een groot deel van het menselijk bestaan ondenkbaar, maar dat geldt zeker voor het recht. Allerlei filosofische problemen worden praktisch ineens urgent in de context van het recht. … [Lees meer...] overTaalproevers en de sandwich van de rechter
Je woorden ordenen om verwarring te voorkomen?
Hoe orden je je woorden? Dat is een van de vragen waarvoor de mensheid zich gesteld ziet. In de loop van de tijd zijn we in verschillende uithoeken van de wereld tot verschillende oplossingen gekomen. Nu zijn er ook nogal wat mogelijkheden. Neem de volgorde van het onderwerp (subject, S), werkwoord (verbum, V) en lijdend voorwerp (object, O). Drie dingen kun je logischerwijs … [Lees meer...] overJe woorden ordenen om verwarring te voorkomen?
mijn stukke, favoriete theemok
Waarom gedichten van Ruth Lasters lezen? Zoals klassieke pianisten na hun concert een jazzcafé induiken om ook nog eens te kunnen genieten van muziek, zo leest de taalkundige gedichten. De hele dag ben je alles aan het rationaliseren en bedenken, dan wil je je aan de randen van de dag ook nog wel vertreden. En omdat taal in al haar veelvormigheid en rijkheid het enige is … [Lees meer...] overmijn stukke, favoriete theemok
Frits van Oostrom (3): Vakkundig
Welkom bij deze driedelige video podcast met Frits van Oostrom,. Met zijn boeken over de Middeleeuwse Nederlandse literatuur zorgde hij niet alleen voor belangrijke nieuwe wetenschappelijke inzichten, maar bereikte hij ook een breed publiek. Op 12 mei 2023 neemt deze 'meester van de middeleeuwe'n afscheid van de universiteit. Daarom een gesprek over de drie V's van Van … [Lees meer...] overFrits van Oostrom (3): Vakkundig
Lof van de meertaligheid
Geachte collega's, Hoeveel talen hebt u vandaag gesproken? Ik hoop voor u dat het er in ieder geval meer zijn geweest dan twee. Ja, ik weet wel: ik ben hoogleraar bij de afdeling Nederlands aan deze universiteit en velen zullen denken dat ik daarom hier sta als een strijder voor de moedertaal van de meeste mensen die hier geboren zijn. Dat ik dus wel heel tevreden zal … [Lees meer...] overLof van de meertaligheid