Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

Marc van Oostendorp

Het Mondeling, de podcast

door 1 Reactie

Elk jaar leggen enkele tienduizenden havo- en vwo-leerlingen een mondeling schoolexamen literatuur af, ter afsluiting van de zogenaamde 'leeslijst'. Voor velen is dat een indrukwekkende ervaring. Toch waren die gesprekken nog nooit onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Daar brengen neerlandici op initiatief van Wyke Stommel en Jeroen Dera nu verandering in. In de podcast … [Lees meer...] overHet Mondeling, de podcast

Hoe leg je klemtoon?

door 4 Reacties

Een van de raadselen waar je tegenaan loopt als je aan de universiteit de klankstructuur van het Nederlands doceert: er zijn altijd wel een paar studenten die zeggen dat ze geen klemtoon kunnen horen. Waar ligt de hoofdklemtoon in apparaat? Ze weten het niet. Het is ook geen aanstellerij, want als ik een vraag stel tijdens een tentamen (dat deed ik vorige maand) waarbij het van … [Lees meer...] overHoe leg je klemtoon?

Losse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans

door Reageer

Kunnen we schatten wat we niet weten? Ja, zeiden Mike Kestemont en Folgert Karsdorp een aantal jaar geleden, en ze demonstreerden het aan de hand van middeleeuwse ridderromans. We weten zeker dat die niet allemaal zijn overgeleverd. Met een inventieve manier van schatten lieten ze zien dat er in het Middelnederlandse gebied ongeveer 150 ridderromans moeten zijn geweest, waarvan … [Lees meer...] overLosse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans

Een moderne Prokrustes

door 4 Reacties

De taalwetenschap van 50 jaar geleden Vijftig jaar geleden had Jan Goossens zijn collega F. De Tollenaere boos gemaakt. Beide heren waren zeer vooraanstaande neerlandici, je zou dus kunnen spreken van een titanengevecht, maar in ieder geval schreef De Tollenaere een artikel in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde om zijn ongenoegen te uiten. De … [Lees meer...] overEen moderne Prokrustes

Het eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski

door Reageer

Ze bestaan nog, ook in het eerste kwart van de eenentwintigste eeuw: schrijvers van wie maar weinig bewegende beelden zijn. Erich Zielinski (1942-2012) was zo iemand. Het enige dat ik over hem kon vinden is een kort filmpje in het Papiaments dat iemand voor hem maakte bij zijn overlijden (ik plaats het onderaan deze post). Het gaat daarin – voor zover ik het Papiaments volgen … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski

Betrokken expertise, gedreven innovatie

door 8 Reacties

Een van de meest geheimzinnige slogans van de afgelopen jaren was voor mij 'Betrokken expertise, gedreven resultaat' van het Rotterdamse bedrijf Lanclan. Wat het bedrijf nu precies te leveren heeft wordt ook uit de website niet helemaal duidelijk, sterker nog, wie de website leest, krijgt de indruk hier te maken te hebben met een parodie: lanclan staat voor uiterst … [Lees meer...] overBetrokken expertise, gedreven innovatie

Met verzen als vloedlijnen

door Reageer

Binnenkort versturen we Taalpost 2500! Taalpost is een nieuwsbrief van het Genootschap Onze Taal – toch al sinds jaar en dag mijn favoriete genootschap aller tijden – waarvan ik sinds het begin één van de redacteuren ben, met mijn goede collega, de Vlaamse tekstschrijver Erik Dams. We begonnen in januari 2020, dus dat betekent ongeveer 100 Taalposten per jaar, gemiddeld twee … [Lees meer...] overMet verzen als vloedlijnen

Thuisscholing in thuistaal: geen slecht idee

door Reageer

De pandemie was in sommige opzichten een ramp en in andere een schandaal. Er zijn onverteerbaar veel mensen gestorven en er zijn een aantal idiote maatregelen genomen. Maar voor de creatieve wetenschapper was het ook een kans. Een zo'n creatieve wetenschapper is mijn collega Sharon Unsworth die samen met Marieke van den Akker en Caya van Dijk een artikel schreef over haar … [Lees meer...] overThuisscholing in thuistaal: geen slecht idee

Wat ik geleerd heb van Weet ik veel

door 1 Reactie

Een van de dingen die ik heb geleerd van mijn deelname aan de RTL-quiz Weet ik veel: hoeveel mensen er nog naar zogeheten lineaire televisie kijken. Ik dacht eigenlijk dat vooral studenten alleen nog online kijken, en dan streaming of anders on demand. Maar Weet ik veel is een quiz die vantevoren is opgenomen (alle afleveringen zijn opgenomen in januari, inclusief een paar die … [Lees meer...] overWat ik geleerd heb van Weet ik veel

Ensembəl

door 12 Reacties

Hoe spreek je precies het woord ensemble uit? Daarover staat een interessante melding op het Meldpunt Taal: De presentatoren van npo klassiek doen in het algemeen erg hun best om de namen van componisten en muziekstukken op de juiste manier uit te spreken. En meestal lukt dat ze heel aardig. Daarom wekt het des te meer verbazing dat ze vrijwel zonder uitzondering ‘ensemble’ … [Lees meer...] overEnsembəl

Het eerste kwart: Patricia De Martelaere, Het onverwachte antwoord

door 1 Reactie

Het onverwachte antwoord van Patricia De Martelaere is uit deze lijst misschien het boek uit mijn leeslijst voor dit jaar dat ik tot nu toe het vaakst gelezen heb. Het is een spiegel van hoe ik in het leven sta. De eerste keer, bijvoorbeeld, ongeveer twintig jaar geleden, was ik verzeild geraakt in een van de meest explosieve relaties in mijn leven, met allerlei dramatische … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Patricia De Martelaere, Het onverwachte antwoord

De moeder de vrouw in Messengersprache

door Reageer

Een van de beste inleidingen in de Nederlandse taalkunde heeft een update ondergaan! Onlangs verscheen de tweede druk van Niederländische Sprachwissenschaft van Ute K. Boonen en Ingeborg Harmes. Zo'n boek zou je eigenlijk in het Nederlands moeten vertalen, verzuchtte ik tien jaar geleden, en nog steeds bestaat er geen echt Nederlandse evenknie van: een inleiding in de hele … [Lees meer...] overDe moeder de vrouw in Messengersprache

Artificiële intelligentie en taal

door 1 Reactie

Ontdek de fascinerende kruising van artificiële intelligentie (AI) en taal in deze diepgaande video, waarin de gerenommeerde linguïst Marc van Oostendorp inzichten deelt over hoe AI de manier waarop we communiceren en taal begrijpen, transformeert. Deze verhelderende sessie biedt zowel technische als filosofische perspectieven op de toekomst van taal in het tijdperk van AI. … [Lees meer...] overArtificiële intelligentie en taal

Moderne taalkunde voor de brugklas

door Reageer

De taalwetenschap van 50 jaar geleden Lang leve de plenaire vergaderingen uit de vroege jaren zeventig. Het beeld dat weleens opduikt over de toenmalige afdelingen Nederlands, met hun honderden studenten met allemaal lange haren en vol kritiese gedachten over van alles behalve het eigen gedrag, is dat het vak zich toen ook langzaam van het voorgezet onderwijs … [Lees meer...] overModerne taalkunde voor de brugklas

Je wast jou

door 3 Reacties

Voornaamwoorden! Je kunt er een leven aan wijden. Neem alleen de wederkerende voornaamwoorden. Hoeveel hebben we er daar wel niet van! 'Ik was me', 'ik was mezelf', 'ik was mij', 'ik was mijzelf', en dan hebben we alleen nog maar de eerste persoon enkelvoud gehad. In een nieuw overzichtsartikel zetten Guido Vanden Wyngaerd en Eric Hoekstra ze allemaal op een rijtje (ook voor … [Lees meer...] overJe wast jou

Waarheid voor chatbots

door 1 Reactie

Wat is onwaar? De komst van chatbots heeft weer een nieuwe draai gegeven aan die vraag. Het is inmiddels vermoedelijk algemeen bekend dat chatbots niet altijd de waarheid zeggen. Maar wat is dat dan voor onwaarheid? Het is bijvoorbeeld geen leugen, aangezien een leugen altijd een intentie tot misleiden vereist, iets wat (vermoedelijk) afwezig is bij chatbots. We noemen het … [Lees meer...] overWaarheid voor chatbots

Het eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)

door Reageer

Christian Beck is geen schrijver meer. Hij is nu vertaler van gebruiksaanwijzingen, zoals hij iedereen die erom vraagt duidelijk maakt. Toch heeft hij toestemming gegeven om een verhaal nog eens te herdrukken, De kinderen van Yab Yum. Als mensen hem vragen waarom hij dat heeft gedaan, geeft hij ook op die vraag antwoord. ‘We hadden geld nodig,’ zegt Beck, ‘voor een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)

Voor de belastingbetaler

door 1 Reactie

Chris Aalberts is een interessante schrijver. Iemand die zich in een soort niemandsgebied begeeft tussen wetenschap, sociale media en journalistiek en laat zien dat daar allerlei interessante zaken te vinden zijn. Zo brengt hij verslag uit van de vergaderingen van vooral kleinere politieke partijen zoals Forum voor Democratie en Volt – organisaties die zich onder de radar … [Lees meer...] overVoor de belastingbetaler

in den monde tweer of drier

door 6 Reacties

Kleine hoeveelheden in het Middelnederlands Dat het Nederlands een paucalis heeft, dat weten niet veel mensen. Wel natuurlijk dat het een singularis heeft, enkelvoud, zoals in een kanarie zit op een tak en kanaries zitten op een tak, maar een paucalis? Dat is een vorm die gaat over weinig kanaries, en dat is dus een vorm die tussen enkelvoud en meervoud in zit. Gertjan … [Lees meer...] overin den monde tweer of drier