Hoe iemand spreekt, is afhankelijk van diens plaats in de samenleving. Mensen in zogeheten 'hogere' klassen spreken anders dan mensen in 'lagere' klassen, jongeren spreken anders dan ouderen, en mannen spreken anders dan vrouwen. Die drie verschillen – klasse, leeftijd, gender – zijn de traditionele criteria waarnaar wordt gekeken in de taalkundige studie van taalvariatie, de … [Lees meer...] overCreaky voice en gender
Op de spellingtak
Beste John en Paul, Een van mijn heimelijke genoegens bestaat uit het luisteren naar jullie podcast John & Paul hebben woorden, waarin jullie wekelijks praten over taal. Hoewel jullie, geloof ik, nooit echt iets hebben verteld over jullie onderlinge verhouding, is duidelijk dat jullie allebei Nederlands doceren bij communicatie-opleidingen aan de Fontys-hogeschool in … [Lees meer...] overOp de spellingtak
Halen genderneutrale voornaamwoorden wel iets uit?
We maken wereldwijd momenteel een gigantisch interessant experiment mee: in heel veel landen en in heel veel talen wordt geprobeerd om de taal 'inclusiever' te maken, bijvoorbeeld door genderneutrale voornaamwoorden te introduceren: naast hij en zij komt ook een die of een hen te staan. Kan dat? Werkt dat? En maakt het de wereld uiteindelijk beter? In die discussie is nu een … [Lees meer...] overHalen genderneutrale voornaamwoorden wel iets uit?
Er bestaan geen goede of slechte schrijvers
Waarom Lamia Makaddam lezen? Is het volgende een Nederlands gedicht? Ik bedoel nu even niet: is het een gedicht, laten we dat aannemen, maar is het een Nederlands gedicht? Er bestaan geen goede of slechte schrijvers en er bestaan geen modernistische schrijvers of schrijvers van de oude school. Alleen lezers bestaan. Als je meer te weten wilt komen over wat er wordt … [Lees meer...] overEr bestaan geen goede of slechte schrijvers
Een ramp voor het onderwijs
De afgelopen weken heb ik met meerdere leraren zorgelijke gesprekken gevoerd over een onderwerp dat tot veel van de academische collega's nog niet lijkt te zijn doorgedrongen, terwijl het ons allen aangaat: er staat ons in het onderwijs een ramp te wachten. Of eigenlijk is die ramp zich al aan het voltrekken. Er zijn veel en veel te weinig neerlandici. Sommige … [Lees meer...] overEen ramp voor het onderwijs
Hesen zei tegen Ali dat ik boos ben op jou
Hoe werkt taal? Nog steeds is heel veel van wat we weten feitelijk gebaseerd op een klein aantal talen: Engels vooral, maar zeker ook Nederlands, en verder onder andere Frans, Italiaans, Hongaars, Japans, Chinees, en nog een aantal – een heel kleine steekproef uit de naar schatting zesduizend talen die er op de wereld zijn. Zeker, er verschijnen regelmatig studies die gebaseerd … [Lees meer...] overHesen zei tegen Ali dat ik boos ben op jou
Al die tijd klemde mijn wijnstok zich vast aan die muur
Wie zichzelf net na de Poëzieweek toch nog even een cadeau voor het leven wil schenken, moet vandaag nog Zo worden jaren tijd van Cees Nooteboom kopen, de bundeling van gedichten geschreven tussen 1955 en 2022 of, zoals het op het omslag staat, tussen '2022-1955'. Want alles gaat over de tijd, in dit dikke boek. In zijn voorwoordje lijkt de dichter zich vooral druk te maken … [Lees meer...] overAl die tijd klemde mijn wijnstok zich vast aan die muur
schaduw was schaars
Waarom het poëziegeschenk 2023 lezen? Poëzie is hoog spel. Aan een gedicht dat niet héél goed is, heeft de lezer niet zo veel. Je kunt de goede bedoelingen zien, maar tenzij de dichter een goede bekende is, is er weinig reden om het te willen lezen. Met name als je de allernieuwste gedichten leest, kom je natuurlijk af en toe gedichten waar net iets mee is. Het nieuwe … [Lees meer...] overschaduw was schaars
Precies! Ik vind het prachtig!
Het huis van de poëzie heeft (net als dat van de Heer) vele kamers, en een heleboel van die kamers laten Lies Van Gasse en Laurens Ham zien in hun Toon de stad, het nieuwste deel in de succesvolle reeks Woorden temmen van boeken die tegelijkertijd bloemlezingen zijn en uitnodigingen aan (jonge) mensen om binnen of buiten de klas de poëzie te ontdekken. Volgens mij worden de … [Lees meer...] overPrecies! Ik vind het prachtig!
Als je zo lang wachten moet en u gaat ook nog zitten zingen
Waarom Judith Herzberg lezen? Mensen kunnen elkaar tegenspreken. Ik zeg dat het lekker weer is, en jij zegt 'Nee, hoor, helemaal niet'. Maar in dit eenvoudige dialoogje heeft een van ons twee gelijk. Interessanter zijn de gesprekjes waarbij geen van beiden gelijk heeft, ook al doen beiden volkomen verifieerbare uitspraken. Een goed voorbeeld is het … [Lees meer...] overAls je zo lang wachten moet en u gaat ook nog zitten zingen
Als de werkelijkheid doodloopt, bouwen we een ark.
Dit is een beetje een treurige Poëzieweek, omdat Lieke Marsman aftreedt als Dichter des Vaderlands. Het leed wordt niet eens verzacht doordat er een andere dichter aantreedt – de kandidaat heeft zich volgens de organisatie teruggetrokken 'om persoonlijke redenen' – maar het lijkt me voor iedere kandidaat heel lastig om in Marsmans voetsporen te treden. Kenmerkend voor haar … [Lees meer...] overAls de werkelijkheid doodloopt, bouwen we een ark.
Behelzen
Tentamens nakijken is geconfronteerd worden met je eigen onvermogen. Iedere dubbelzinnigheid in je formuleringen, hoe onwaarschijnlijk ook, blijkt wel minstens één student op het verkeerde been te hebben gezet. Bij iedere vraag is het weer een opluchting als er iemand is die hem helemaal goed heeft beantwoord – zie je wel, het kan! – maar ook als er iemand hem niet zo goed … [Lees meer...] overBehelzen
Taalkunde van 50 jaar geleden: bakkie
Vijftig jaar geleden waren de neerlandistische tijdschriften nog leuk! Vol met artikelen die zich niets aantrokken van de vorm inleiding - methode - resultaten – conclusie, maar, bam!, een observatie deden. Soms werd in een debat met het artikel van een collega geschreven 'De belangstellende lezer vraagt zich wel af wat hij eigenlijk beoogt', of wordt in een recensie verzucht … [Lees meer...] overTaalkunde van 50 jaar geleden: bakkie
Collega’s: deel je lesmateriaal
Omdat ik ook wel weet dat het zo ouderwets klinkt, zwijg ik er vaak over, maar als iets mij drijft is het idealisme. Wanneer ik geen geld zou hoeven verdienen voor mijn bloedjes van kinderen, zou ik me volkomen overgeven aan het najagen van een betere wereld – zij het natuurlijk wel een betere wereld zoals ik die zie. Een wereld bijvoorbeeld waarin meer wordt nagedacht over … [Lees meer...] overCollega’s: deel je lesmateriaal
De groei van kennis vertraagt
Er zijn verontrustende tekenen dat de groei van de wetenschap aan het vertragen is. Er is nu ook een nieuwe aanwijzing voor: in een artikel in Nature laten de onderzoekers zien dat er in verschillende vakgebieden (van de natuurwetenschappen) steeds minder onderzoek is dat de zaken totaal op zijn kop zet , 'disruptief onderzoek', zoals de auteurs het noemen. De onderzoekers … [Lees meer...] overDe groei van kennis vertraagt
Leraren, reken spelfouten niet fout!
Ik ben een verklaard spelling-anarchist. Ik geloof dat er weinig rationele argumenten zijn voor het huidige spelling-regime, voor de absurditeit waartoe de spellingwet ons heeft geleid: afspraken over de precieze spelling van zo'n beetje ieder woord dat je bedenken kunt, een myriade van uitermate gedetailleerde regels over alle mogelijke situatie waarin ieder zich zou kunnen … [Lees meer...] overLeraren, reken spelfouten niet fout!
Een ‘one night stand’-gemeenschap rond een kunsttaal
Het gebeurt niet vaak dat er een antropologische studie wordt gedaan naar een groep waar je zelf toe behoort. De studie Esperanto Revolutionaries and Geeks van de Braziliaanse onderzoeker Guilherme Fians heb ik daarom met meer dan alleen professionele belangstelling gelezen. Fians onderwerp is de moderne Esperanto-sprekende gemeenschap, waarnaar hij in de tweede helft van de … [Lees meer...] overEen ‘one night stand’-gemeenschap rond een kunsttaal
Eentaligheid is een verminking
Het staat al een paar maanden op internet, maar de laatste weken ging het ineens rond: een artikel waarin de Franse taalkundige Mélanie Jouitteau betoogt dat mensen eentaligheid opleggen een vorm is van verminking. Het argument is even eenvoudig als origineel. Uit heel veel onderzoek weten we niet alleen dat de mens best meertalig kan zijn, maar dat het misschien wel de … [Lees meer...] overEentaligheid is een verminking
Rook een saffie onder de hazelaar
Waarom gedichten van Elmar Kuiper lezen? Ik lees misschien wel het liefst gedichten die taalbonbons zijn. Gedichten van Elmar Kuiper bijvoorbeeld, van wie vandaag de negende bundel verschijnt, Blauwe hanen. Het is Kuipers derde bundel in het Nederlands, de overige zijn geschreven in het Fries. Tegelijkertijd lijkt de bundel wel een debuut, zo fris en enthousiast als Kuiper … [Lees meer...] overRook een saffie onder de hazelaar
Alles is semantiek
De semantiek is de koningin van de taalkunde. Dat geldt in ieder geval wanneer Philippe Schlenker haar presenteert, in zijn nieuwe boek What It All Means. De semantiek is volgens hem hét voorbeeld van een gelukkige combinatie van geestes- en natuurwetenschappen, gegrondvest op een lange traditie van filosofie, taalkunde en antropologie, en tegenwoordig beschikkend over heel … [Lees meer...] overAlles is semantiek
Oud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Dertien sprekers waren er nog, van het Zeeuws-Vlaamse dialect zoals dat in Brazilië gesproken werd, toen een groepje onderzoekers er tien jaar geleden langskwam. De meesten waren al wat ouder, dus misschien zijn het er inmiddels alweer wat minder. Dat er sprekers bij gekomen zijn, is wel heel onwaarschijnlijk. De sprekers zijn nakomelingen van migranten die in de … [Lees meer...] overOud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Hoe lang nog voor de Taalunie?
Het was een mooi bericht, afgelopen december, en het werd vorige week met gepaste trots nog eens de wereld in gebracht door de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN): die vereniging krijgt vanaf volgend jaar structureel een miljoen euro per jaar van de Nederlandse overheid. Dat geld is hard nodig om aan tal van buitenlandse universitaire opleidingen Nederlands in … [Lees meer...] overHoe lang nog voor de Taalunie?
Wij zijn licht, jullie zijn lezers
"En wij weten niet of het u is opgevallen", zegt een van de vertellers van de roman Wij zijn licht van Gerda Blees, "maar toevallig zijn het vaak uitgerekend de mensen die met de mond het geloof in de universele kracht van liefde belijden die vervolgens komen met een eindeloze lijst van zaken die géén liefde zijn, die fout zijn en verkeerd, zoals wij, onschuldig brood uit een … [Lees meer...] overWij zijn licht, jullie zijn lezers
We denken nooit in ons eentje
Steengoede brief, van mijn Nijmeegse collega Mark Dingemanse en een indrukwekkende lijst andere geleerden, in het tijdschrift Cognitive Science deze week. In de brief vatten ze samen wat zij, en naar mijn indruk steeds meer onderzoekers, beginnen te vatten: we denken niet in ons eentje – misschien wel nooit. De menselijke hersenen zijn geen makkelijk van de omgeving af te … [Lees meer...] overWe denken nooit in ons eentje
De energie van kleine piemels!
Het weblog aller Nederlandse weblogs is natuurlijk Frontaal Naakt van Peter Breedveld: meestal vermakelijk en soms steek je er ook nog wat van op. Zoals gisteren toen hij aandacht besteedde aan een weinig benoemde eigenschap van de slur, het smaadwoord, de invectief. Over dat soort woorden valt sowieso van alles op te merken (ik heb daar een paar jaar geleden ook al over … [Lees meer...] overDe energie van kleine piemels!
