Door Marc van Oostendorp Je hebt gedineerd in een restaurant – oh, goede oude tijd! – en alles was goed – het eten was gaar, het licht was op de juiste wijze gedimd, er klonk geen hinderlijke muziek. Dan is het niet raar om de ober – als vertegenwoordiger van het restaurant – te complimenteren en te bedanken. Maar het is wel raar als de ober zelf wijst op alle kwaliteiten … [Lees meer...] overWaarom obers zelden opscheppen
Annemarie Haverkamp leest Annemarie Haverkamp
Het verblijf (dag 117) Annemarie Haverkamp (1978) is journalist, columnist en schrijver. Voor haar roman De achtste dag (2019) won ze de Anton Wachterprijs voor het beste debuut. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overAnnemarie Haverkamp leest Annemarie Haverkamp
Nederland in tweeën
Dichter des Vaderlands (13) Door Marc van Oostendorp Ritmisch lijkt de nieuwe Dichter des Vaderlands Lieke Marsman het stokje te hebben overgenomen van de oude Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja. Het op één na laatste gedicht van Bruinja (het laatste dat ik hier besprak) was geschreven in tweeën, en dat geldt nog sterker voor het eerste gedicht dat Marsman … [Lees meer...] overNederland in tweeën
Frank Provoost leest Broeder Dieleman
Het verblijf (dag 116) Frank Provoost is hoofdredacteur van de Leidse universiteitskrant Mare. Broeder Dieleman (1974) is singer-songwriter in het Zeeuws. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overFrank Provoost leest Broeder Dieleman
Peter Theunynck leest Gerrit Kouwenaar
Het verblijf (dag 115) Peter Theunynck (1960) is schrijver en dichter in Antwerpen. Gerrit Kouwenaar (1923-2014) was een Nederlands schrijver en dichter van ‘dingmatige poëzie’. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overPeter Theunynck leest Gerrit Kouwenaar
Jaap Goedegebuure leest Jaap Goedegebuure
Het verblijf (dag 114) Jaap Goedegebuure (1947) was hoogleraar aan de universiteiten van Tilburg en Leiden, literair criticus voor onder meer HP/De Tijd en Trouw en auteur van boeken over onder meer H. Marsman, Oek de Jong en Frans Kellendonk. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door … [Lees meer...] overJaap Goedegebuure leest Jaap Goedegebuure
De lol van metafictie
Door Marc van Oostendorp Niels Mulder schreef zijn scriptie in Nijmegen over de romans Spelers van Manon Uphoff en Darko's lessen van Michelle van Dijk. Oorspronkelijk was hij op zoek naar de manier waarop de auteurs over de Balkan schreven, maar toen ontdekte hij het belang van metafictie. Nimma is een reeks korte video's van de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van … [Lees meer...] overDe lol van metafictie
Lot Broos leest Lieke Marsman
Het verblijf (dag 113) Lot Broos is docent Nederlands, redacteur, dramaturg en cellist bij ‘Moi le Voisin’. Lieke Marsman (1990) is romanschrijver en dichter. Van 2021 tot 2023 is ze Dichter des Vaderlands. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overLot Broos leest Lieke Marsman
Waarom een Griekse dactylus wel serieus is en een Nederlandse niet
Door Marc van Oostendorp Een eenvoudige ritmische wet is dat de driekwartsmaat licht is en de twee- of vierkwartsmaat zwaar. In de muziek is een driekwartsmaat een wals en een vierkwartsmaat een mars. In de Nederlandse poëzie hebben veel lichtere genres een onderverdeling in drieën: van de limerick (een vrólijke mán te Den Dúngen) tot en met het zogeheten ollekebolleke … [Lees meer...] overWaarom een Griekse dactylus wel serieus is en een Nederlandse niet
Marieke Camps leest Simone van der Vlugt
Het verblijf (dag 112) Marieke Camps is eerstejaarsstudent Nederlandse Taal en Cultuur aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Simone van der Vlugt (1966) schrijft onder meer young adult-verhalen en literaire thrillers. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overMarieke Camps leest Simone van der Vlugt
‘hij verbaast zich er niet over dat ze hem dwarszitten’
Pronomina in de lyriek (10) Door Marc van Oostendorp 'Documentairepoëzie' noemt Tsead Bruinja de gedichten in zijn nieuwe bundel Springtij. De flaptekst meldt dat 'de mensen die we ter beschikking stellen aan de staat zelf aan het woord komen, in hun eigen taal'. Dat procédé kennen we onder andere uit een bundel die de vórige Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin … [Lees meer...] over‘hij verbaast zich er niet over dat ze hem dwarszitten’
Kees van der Zwan leest Jules Deelder
Het verblijf (dag 111) Kees van der Zwan is redacteur van Onze Taal. Jules Deelder (1944-2019) was dichter, voordrachtskunstenaar en aanhanger van de voetbalclub Sparta. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overKees van der Zwan leest Jules Deelder
De dood van de streektaal
Door Marc van Oostendorp Wat doe je als beoefenaar van een wetenschap die iets bestudeert dat op uitsterven staat? Als protesteren niet meer helpt? Daarover gaan in zekere zin de artikelen in het nieuwe nummer van Taal en Tongval, een tijdschrift dat een paar jaar geleden zijn 70-jarig bestaan vierde (of over een paar jaar zijn 75-jarig bestaan viert, hoe zeg je dat) en dat … [Lees meer...] overDe dood van de streektaal
Kris Van de Poel leest Kristien Hemmerechts
Het verblijf (dag 110) Kris Van de Poel is Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie. Kristien Hemmerechts (1955) schreef essays, verhalen, romans, reisverhalen en veel meer. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overKris Van de Poel leest Kristien Hemmerechts
Een automatisch rijmwoordenboek
Door Marc van Oostendorp Omdat het handig was om automatisch te kunnen bepalen of twee woorden op elkaar rijmen, heb ik een Python script geschreven dat dit kan doen. Je kunt het van mijn Github-account halen. Je moet wel een beetje Python beheersen om het te kunnen gebruiken, maar dat kan op een zeer laag beginnersniveau zijn. Het is handig voor als je zelf iets wil maken … [Lees meer...] overEen automatisch rijmwoordenboek
Klaas Knooihuizen leest Jente Posthuma
Het verblijf (dag 109) Klaas Knooihuizen is journalist en schrijver; zijn laatste roman heet Geel is de kleur van de zomer.Jente Posthuma (1974) is journalist en schrijver van romans en korte verhalen. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overKlaas Knooihuizen leest Jente Posthuma
Coen Peppelenbos leest Corrie Joosten
Het verblijf (dag 108) Coen Peppelenbos is een Nederlands dichter en schrijver, en hoofdredacteur van het literaire weblog Tzum.Corrie Joosten (1950-2019) schreef verhalen en literatuurmethodes en was bloemlezer en boerin. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overCoen Peppelenbos leest Corrie Joosten
Nicoline van de Beek leest Nicoline van de Beek
Nicoline van de Beek (1962) is theatermaakster en auteur in Culemborg, alwaar ze theater De Blauwe Schuur exploiteert. Samen met Ton van Kempen schreef ze Madame Manet over de kunstwereld van Parijs in de 19e eeuw. In het nog te voltooien De Tuinvrouw en de Dood schrijft ze over de rouw sinds haar lief is overleden. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel … [Lees meer...] overNicoline van de Beek leest Nicoline van de Beek
Ik heb taal dus ik
Door Marc van Oostendorp Mensen kunnen over zichzelf praten. Ze kunnen bijvoorbeeld zeggen 'de ondergetekende', of naar zichzelf wijzen en dan zeggen 'de spreker', of tandenknarsend tegen zichzelf zeggen 'gij ongelukkige'! En ze kunnen persoonlijk voornaamwoorden als ik of mij gebruiken: de 'eerste persoon'. … [Lees meer...] overIk heb taal dus ik
Bram Ieven leest Henriëtte Roland Holst
Het verblijf (dag 106) Bram Ieven is universitair docent aan het Leiden University Centre for the Arts in Society.Henriëtte Roland Holst (1869-1952) was een socialistisch dichteres. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overBram Ieven leest Henriëtte Roland Holst
Een nuttig werkwoord: zeeleeuwen
Nieuw woord geleerd: zeeleeuwen. Althans, in het Nederlands is het nog niet zo gangbaar in de nieuwe betekenis (al kun je het wel vinden) maar in het Engels wordt het in sommige kringen op de sociale media vrijelijk gebruikt: sealioning. … [Lees meer...] overEen nuttig werkwoord: zeeleeuwen
Liesbet Winkelmolen leest Anne Frank
Het verblijf (dag 105) Liesbet Winkelmolen is docent aan het Leiden University Centre of Linguistics. Anne Frank (1929-1945) schreef het beroemdste dagboek uit de Nederlandse literatuur. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overLiesbet Winkelmolen leest Anne Frank
‘en zo blijf je een stille vriend’
Pronomina in de lyriek (9) Door Marc van Oostendorp PennenvriendDag liftkooibewoner in het stationdie ik nooit aanspreek omdat ik bang benvoor je gedachten als ik je geld geefje lijkt op mijn pennenvriend van toen ik veertien wasdie ik een foto van mijn tepel stuurde in ruilvoor een Kiplingaapje en een zak ribbelchips die ik niet kreegmijn tepel kon ik niet terugnemenen … [Lees meer...] over‘en zo blijf je een stille vriend’
Marco Prandoni leest Leo Vroman
Marco Prandoni is als docent-onderzoeker werkzaam aan de Universiteit van Bologna, Italië. Leo Vroman (1915-2014) was een Nederlands-Amerikaans dichter, schrijver, tekenaar, schilder, bioloog en hematoloog. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overMarco Prandoni leest Leo Vroman
Gedichten en de derde laag van taal
Door Marc van Oostendorp Wat is een gedicht? Wat onderscheidt een gedicht van andere taal? Deze week mag ik de hele week een cursus geven in de zogeheten winterschool van de Landelijke Onderzoeksschool Taalkunde, waar gevorderde studenten van alle Nederlandse universiteiten bij elkaar komen. Ik heb besloten die cursus over de vorm van gedichten te laten gaan. We zijn … [Lees meer...] overGedichten en de derde laag van taal
