Ik weet niet zo goed waar de term 'witte staking' vandaan komt en ik heb me in het verleden wel uitgesproken tegen de vorm, maar WO in Actie heeft de actievorm nu uitgeschreven, en dan moet je solidair zijn. … [Lees meer...] overWitte staking
Taal voor de leuk: de podcast
Het is een schande dat Paulien Cornelisse nooit een prijs heeft gekregen van de Nederlandse taalkundigen voor de manier waarop zij steeds weer laat zien hoe interessant het leven is als je je verwondert over taal in plaats van er almaar over te mopperen. Wat we tot die tijd in ieder geval kunnen doen: stemmen op haar boek Taal voor de leuk, dat genomineerd is voor de … [Lees meer...] overTaal voor de leuk: de podcast
Ik ben in oorlog met Douwes Dekker, die verlangt te deelen in mijn bewondering voor Multatuli
De Multatulileescursus (56) - Het gedocumenteerde leven van Multatuli was ook echt nooit saai, hè. Ook in de stukken uit 1875 valt weer veel te smullen. - Nou, voor mij waren het toch vooral wel héél veel recensies van Vorstenschool, dat in deze periode eindelijk in première ging, met Multatuli's goede vriendin Mina Krüseman in de hoofdrol van Koningin Louise. - … [Lees meer...] overIk ben in oorlog met Douwes Dekker, die verlangt te deelen in mijn bewondering voor Multatuli
‘Als Amerika zijn kernwapens in de zee had gegooid, was er oorlog uitgebroken‘
Een van de aardige dingen van taal is dat ze ons mogelijk maakt om zaken te bespreken die helemaal niet waar zijn: "Als morgen de Derde Wereldoorlog uitbreekt, ga ik zeker kijken." Als andere dieren zoiets al zouden denken, kunnen ze het in ieder geval niet met elkaar over dat soort hypothetische omstandigheden hebben. Wat betekent zo'n zin eigenlijk? Lange tijd is gedacht … [Lees meer...] over‘Als Amerika zijn kernwapens in de zee had gegooid, was er oorlog uitgebroken‘
De minister tegen wetenschap slaat weer toe
Ik vond het wel een aardige actie: een wereldberoemde collega, de Nijmeegse hoogleraar astrofysica Heino Falcke, trok aan de bel toen hij een NWO-subsidie misliep. Iemand die net in het voorjaar een wereldwijde wetenschappelijke (en wetenschapsjournalistieke) doorbraak had gehad met een foto van een zwart gat, kreeg nu geen geld. … [Lees meer...] overDe minister tegen wetenschap slaat weer toe
De aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn
Sommige kennis is mogelijk aangeboren. Er bestaat op dit punt bijvoorbeeld al een lang lopende discussie over taal. Nu is dat een nogal wonderlijke discussie als je kijkt naar wat er wetenschappelijk bekend is: bijvoorbeeld dat baby's van een paar uur oud al verschil horen tussen hun moedertaal en een vreemde taal. Dat betekent dat ze zich al aspecten van de klankvorm van hun … [Lees meer...] overDe aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn
Je moet dat niet zeggen!
Nene leert Nederlands Ongeveer een half jaar hoort Nene nu veel minder Hongaars dan in de eerste vijf jaar van haar leven. Begin april zijn we begonnen met Nederlands met haar te spreken, maar in die tijd spraken de meeste andere mensen nog wel Hongaars met haar, want we verbleven in Hongarije. Begin mei zijn we naar Nederland gekomen en sindsdien spreken de meest andere … [Lees meer...] overJe moet dat niet zeggen!
Competatief
De man met de beste taaloren van Nederland is zonder twijfel Siemon Reker. Deze emeritus hoogleraar Gronings was de eerste die het verschijnsel opmerkte dat Jan Stroop later Poldernederlands zou noemen. Nu hoorde hij drie jaar geleden al iets bij Mark Rutte dat anderen, pas recentelijk begint op te vallen: de man zegt competatief. Net als tal van anderen, die trouwens ook … [Lees meer...] overCompetatief
Overlappende zinnen
Taalkunde van 1919 In een onregelmatig verschijnende reeks bespreek ik af en toe taalkundige publicaties van 100 jaar geleden. Honderd jaar geleden werden er soms zaken geobserveerd in het Nederlands die nog altijd bestaan en nog altijd niet goed beschreven zijn. Zo publiceerde J. Kooistra in 1919 een artikel over 'twee Hollands-Engelse parallellen in de … [Lees meer...] overOverlappende zinnen
Iedere poging om eenvoudiger en natuurlijker te worden, wordt eerst bejegend met geschreeuw over gezochtheid
De Multatulileescursus (55) - Als je Een zaaier van Carel Vosmaer leest, begrijp je wel ongeveer wat Multatuli bedoelde als hij klaagde dat hij niet goed gelezen werd. - Maar over Vosmaer had hij toch geen klachten? Hij... - Nee, dat maakt het eigenlijk des te erger. Vosmaer was hem natuurlijk gunstig gezind... - ... hij was denk ik de eerste die een … [Lees meer...] overIedere poging om eenvoudiger en natuurlijker te worden, wordt eerst bejegend met geschreeuw over gezochtheid
Ironische wetenschap
De Amerikaanse wetenschapsjournalist John Horgan heeft zichzelf een eigenaardige opdracht gesteld in het leven: aantonen dat de (natuur)wetenschap nu wel zo'n beetje klaar is. Ja, er zullen vast nog allerlei uitvindingen worden gedaan op basis van wat we allemaal weten, en wellicht zullen er her en der nog wat witte plekjes op de kaart worden ingekleurd. Maar de hoop dat de … [Lees meer...] overIronische wetenschap
‘Het hoeft niet meer per se.’
De geschiedenis van hoeven Alles moet altijd veranderen en dus ontkomt ook het werkwoord hoeven daar niet aan. Het is een opmerkelijk werkwoord, bijvoorbeeld omdat het in het moderne Nederlands eigenlijk alleen kan voorkomen in zinnen waar een ontkenning voorkomt: je kunt wel zeggen 'je hoeft dat niet te doen', of 'je hoeft niets te doen' of 'niemand hoeft dat te doen', … [Lees meer...] over‘Het hoeft niet meer per se.’
Hoe publieker hoe EMOTIONEEELERRR!!! :-D
De eigenaardigheden van de taal die vooral jongeren gebruiken op onder andere de sociale media is inmiddels vrij uitvoerig in kaart gebracht. Ze verkorten woorden en zinnen. Ze gebruiken meer informele taal dan in andere geschreven genres. En ze gebruiken allerlei expressieve middelen die je buiten het beeldscherm niet vindt: verdubbelde letters, en hoofdletters, en emoji, … [Lees meer...] overHoe publieker hoe EMOTIONEEELERRR!!! :-D
Het sympathiekste blad van Nederland
Misschien heb ik nog een bijzonder aardig krantje van een volkstuinvereniging in het oosten van het land over het hoofd gezien, maar het sympathiekste tijdschrift van Nederland lijkt mij tot nader order De Parelduiker. De titel is al sympathiek. Hij verwijst naar het motto van het blad, dat ontleend is aan Multatuli: "De parelduiker vreest de modder niet". Het betekent dat … [Lees meer...] overHet sympathiekste blad van Nederland
Meer neerlandistiek is meer beter
Ik zie toch echt regelmatig allerlei jonge mensen. Al tientallen jaren sta ik regelmatig voor groepen twintigers en sinds ik vader ben verkeer ik ineens ook weer in de wondere wereld der moderne dertigers. Maar ze zeggen nooit iets tegen mij, althans nooit iets waar ik iets aan heb. Ik moet het allemaal van collega's hebben. Zoals mijn Nijmeegse collega Edwin die vrijdag … [Lees meer...] overMeer neerlandistiek is meer beter
Aan de hanenbalk
De Dichter des Vaderlands (5) Is het nieuwe gedicht van Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja inderdaad een gedicht? Het doet er alles aan om zo min mogelijk op poëzie te lijken, bijvoorbeeld door een verwijzing naar een heel concrete persoon in een heel concreet, met name genoemd tv-programma, of door een aantal clichés over boeren (dat ze binnenvetters zijn, dat ze … [Lees meer...] overAan de hanenbalk
De natuur heeft zich met Eduard vergist, hy had ’n meisje moeten zyn
De Multatulileescursus (54) - We hebben vandaag de brieven en documenten uit het najaar van 1874 gelezen. Het is fijn dat de DBNL de editie van Stuiveling online heeft gezet, maar hij doet toch vooral ook voelen hoe fijn het zou zijn als er een nieuwe digitale editie kwam. - Want? - Die Stuiveling liet zich wel voelen, zeg. Altijd maar, in iedere twist, partij … [Lees meer...] overDe natuur heeft zich met Eduard vergist, hy had ’n meisje moeten zyn
Nieuwe vormgeving website
De website heeft met dank aan Richard Bank vanaf nu een nieuwe vormgeving, zowel voor de desktop als voor op mobiele devices. Wij vinden dat hij er mooi uitziet. Hieronder kunt u eventuele problemen signaleren. … [Lees meer...] overNieuwe vormgeving website
Wedstrijd: ontwerp de nieuwe taalregel van 2019
De Nederlandse taal moet strakker beregeld worden, zodanig dat er in iedere willekeurige zin wel iets mis kan gaan en de gemiddelde schrijver of spreker niet meer weet waar hij het zoeken moet van ellende. Uit dat ideaal ontstond enkele jaren geleden de wedstrijd voor de "nieuwe taalregel van het jaar", een prijs voor de regel dit doel het effectiefst weet te bereiken. Het … [Lees meer...] overWedstrijd: ontwerp de nieuwe taalregel van 2019
Lucebert: lezen in plaats van leven
Ze zijn er nog, de bewonderaars van Lucebert. Je kon er bijna aan twijfelen nadat de controversiële brieven van de schrijver naar boven kwamen die hij in zijn jeugd schreef. Zou dit de fascinatie voor de dichter doen uitdoven? Nee, dus. Deze maand verscheen misschien wel het mooist vormgegeven boek dat ik dit jaar onder ogen heb gekregen: Lucebert. De zin van het … [Lees meer...] overLucebert: lezen in plaats van leven
Stijl en werkelijkheid
Door Marc van Oostendorp De stilistiek is het hart van de neerlandistiek. Ze combineert de drie traditionele subdisciplines taalkunde, letterkunde en taalbeheersing, ze beziet hoe vorm betekenis kan geven, ze gaat over de vraag hoe de stijl een mens kan maken en de wereld kan vormgeven. Het is daarom opmerkelijk dat de stilistiek zo lang veronachtzaamd is, dat er … [Lees meer...] overStijl en werkelijkheid
Boeken zijn als getallen
Wat zijn boeken voor dingen? Over die vraag gaat een artikel dat de beroemde Amerikaanse taalkundige Paul Postal onlangs op internet plaatste. Dat boeken vreemde dingen zijn, was al meer mensen opgevallen. Ze zijn abstract en lijken in die zin op bijvoorbeeld getallen. De kleine Johannes bevindt zich net zo min als het getal 26 op een bepaalde plaats in de fysieke … [Lees meer...] overBoeken zijn als getallen
Pleidooi voor een DBNL-lab
Hoera, de DBNL bestaat twintig jaar! Het Utrechtse letterkundige tijdschrift Vooys wijdde er een aardige special aan – althans, sommige stukken gaan ook over digitale literatuurwetenschap in bredere zin, maar de focus ligt toch op de DBNL. Er is bijvoorbeeld een interessant overzicht van de eerste vijftien jaar van de digitale bibliotheek, tot het moment dat de organisatie … [Lees meer...] overPleidooi voor een DBNL-lab
Gerda van Wageningen in de canon
De interessantste opmerking staat aan het eind, in het nieuwe artikel The Canon of Dutch Literature According to Google dat de letterkundigen Lucas van der Deijl en Roel Smeets samen met de computertaalkundige Antal van den Bosch schreven. Het artikel gaat uit van een interessante gedachte: wat als we de canon nu eens door Wikipedia en Google lieten bepalen? Zouden we dan … [Lees meer...] overGerda van Wageningen in de canon
Door m’n al te vurig dichterlyk genie heb ik me daar laten verlokken tot ’n overdryving die zeer te betreuren is
De Multatulileescursus (53) - Jij zei indertijd dat de derde bundel Ideeën je favoriete boek van Multatuli was. Ik geloof dat voor mij de zesde bundel die status heeft. - Vanwege Woutertje. - Vanwege Wouter Pieterse inderdaad. Deze bundel bevat het grootste brok van die roman, en anders dan in eerdere delen zijn er niet van die hele lange onderbrekingen waarin … [Lees meer...] overDoor m’n al te vurig dichterlyk genie heb ik me daar laten verlokken tot ’n overdryving die zeer te betreuren is
