Door Marc van Oostendorp Vijf jaar houd ik me nu bezig met het centraal eindexamen Nederlands. Voor de leraren die dat moeten nakijken heb ik in die tijd almaar meer waardering gekregen: binnen korte tijd moeten ze grote stapels examens nakijken. De verleiding zou kunnen bestaan om er met de pet naar te gooien, maar voor zover ik kan zien lezen de meeste leraren heel … [Lees meer...] overIngenieurs denken zelf ook na? Fout in het vwo-examen!
Ze is na zessen vrij
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (178) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Lopende band Ze zegt: ‘Ik laat mijn haar knippen vanavond.’ (Ze is na zessen vrij.) In de cadans van mijn verslaafde handen, in de dans van bitterkoek en band, knik ik beamend. Ik vraag: ‘Door … [Lees meer...] overZe is na zessen vrij
Nederland of Holland?
Door Marten van der Meulen Ik ben de komende tijd af en toe in het buitenland. Gevraagd waar ik vandaan kom antwoord ik in het Engels steevast ‘Holland’. Dat vind ik nou eenmaal makkelijker uit te spreken. Bovendien is het geografisch correct: ik ben Hagenees en kom dus ook uit dat deel van Nederland dat traditioneel ‘Holland’ wordt genoemd. Maar is het in algemene zin ook … [Lees meer...] overNederland of Holland?
I’m, like, the avant garde of language
Door Marc van Oostendorp Waar komt een taalverandering vandaan? Wie zijn er verantwoordelijk voor het feit dat mensen een tijdje geleden ik heb zoiets van zeiden? Wat voor mensen kwamen daar het meest mee aanzetten? Er zijn weinig mensen die zoveel hebben bijgedragen aan onze kennis van taalverandering als William Labov. Negentig jaar oud is hij inmiddels en onlangs … [Lees meer...] overI’m, like, the avant garde of language
Het is onze taak zoveel mogelijk geld binnen te slepen
Iemand hoeft echt geen bloemetje, in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Dames en heren", zei Wouter, voormalig hoogleraar Financiële letterkunde, en tegenwoordig hoofd van de afdeling HR van zijn universiteit benevens adviseur van de commissie die zijn opvolging moest regelen. "Ik denk dat we eruit zijn. We gaan twee van de … [Lees meer...] overHet is onze taak zoveel mogelijk geld binnen te slepen
Voor meer informatie: klik daar
Door Marc van Oostendorp Over vijftig jaar, zo beloof ik jullie, komt er een in leer gebonden uitgave van mijn blogposts op Neerlandistiek over de constructie Klik hier. Die serie is nog niet erg vergevorderd – dit is de tweede aflevering en de eerste verscheen in 2013 -, maar geef het nog wat tijd en het boekje loopt vanzelf vol. Zeker nu ook andere bloggers zich ermee gaan … [Lees meer...] overVoor meer informatie: klik daar
Ik zeg dat omdat ik kan dat
Door Marc van Oostendorp Van taalfouten en versprekingen kun je veel leren – bijvoorbeeld over hoe taal in ons hoofd werkt. Dat weten we al heel lang, en zeker voor de tijd van heel precies geplande experimenten waarbij mensen teksten op computers voorbij zagen flitsen of van hersenscans terwijl mensen naar het woord potgrond zoeken, waren foutjes en versprekingen een goede … [Lees meer...] overIk zeg dat omdat ik kan dat
When did we stop speaking Dutch?
Door Marc van Oostendorp I give a very brief history of the Dutch language, showing that it has always been influenced by other languages. The Low Countries are a delta and so is the language spoken there. (Watch this video on YouTube.) … [Lees meer...] overWhen did we stop speaking Dutch?
Hoe zij een steentje uit haar schoenen haalt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (177) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Mei Een avond waarop oude mensen wandelen gaan, een heimwee achterna: hoe alles nu jong lijkt- terwijl hij naar zijn grote voeten kijkt, ziet zij een wolk boven de bomen staan en overweegt dat zij … [Lees meer...] overHoe zij een steentje uit haar schoenen haalt
‘Ik geloov’ en andere problemen
25 jaar Optimaliteitstheorie (4) Door Marc van Oostendorp In de vorige drie afleveringen beschrijf ik vooral een (sterk vereenvoudigde) basisversie van de Optimaliteitstheorie – 25 jaar geleden had ik die stukjes ook al kunnen schrijven. De theorie maakte al snel een enorme explosie door en is nog steeds de standaardtheorie – het is niet meer, zoals 20 jaar geleden, zo'n … [Lees meer...] over‘Ik geloov’ en andere problemen
Leren dat ‘hond’ op een t eindigt
25 jaar Optimaliteitstheorie (3) Door Marc van Oostendorp Hoe leert een kind hoe hij zijn moedertaal uitspreekt? Een verschil tussen het Nederlands en het Engels is dat je in de eerste taal bad uitspreekt met een t aan het eind (ook al zeg je die d wel als hij niet aan het eind van het woord staat, zoals in baden), en in de tweede taal niet. Eén reden waarom je die d niet … [Lees meer...] overLeren dat ‘hond’ op een t eindigt
‘Zier’ zeggen in plaats van ‘zuur’
25 jaar Optimaliteitstheorie (2) Door Marc van Oostendorp Een kerngedachte van de optimaliteitstheorie is dat alle talen dezelfde verzameling eisen hebben aan hoe een woord (of een zin, maar fonologie gaat meestal over woorden en dat houd ik hier ook maar aan) eruit moet zien. Allemaal willen ze het liefst open lettergrepen, allemaal willen ze het liefst zo nauwkeurig … [Lees meer...] over‘Zier’ zeggen in plaats van ‘zuur’
Alle talen hebben liever t’s dan d’s
25 jaar Optimaliteitstheorie (1) Door Marc van Oostendorp Naarmate je ouder wordt, schrijf je meer artikelen voor handboeken. Die handboeken worden bij uitgevers steeds populairder, waarschijnlijk omdat bibliotheken ze makkelijk bestellen en bibliotheken zijn zo ongeveer nog de enige klanten van wetenschappelijke uitgevers. Aan de andere kant tellen zulke hoofdstukken niet of … [Lees meer...] overAlle talen hebben liever t’s dan d’s
All-round onpraktischheid. Het leven en werk van Johan Andreas Dèr Mouw
Door Marc van Oostendorp De ik-persoon in het beroemdste sonnet van Johan Andreas dèr Mouw (1863-1919) is heel onhandig: hij kan niks in huis, hij moet alles aan 'haar' overlaten en als hij dan een keer wat doet zegt zij "dat dat geen werk is voor een man". Gelukkig maar, denkt de lezer, dat hij die "onpraktischheid" compenseert met grote liefde voor die 'zij', fijn dat hij in … [Lees meer...] overAll-round onpraktischheid. Het leven en werk van Johan Andreas Dèr Mouw
Wat is er tegen een onwelle spreker?
Een vraag die kwam opborrelen uit het Nederlandse volk: waarom kom je niet zeggen de niet goed snikke man? Het bijpassende antwoord vond ik op Facebook. Bijvoeglijk naamwoorden kun je normaliter op twee manieren gebruiken: voor een zelfstandig naamwoord ('attributief'), of in het naamwoordelijk deel van een gezegde ('predicatief'): Attributief: De slimme vrouw, het vrolijke … [Lees meer...] overWat is er tegen een onwelle spreker?
Dat ‘k tot op heden door blijf otteren.
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (176) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Zo zwalkt Nog steeds ben 'k er op 't kantje af doorgerold. Oorlog. Tb. Darmabces. Longontsteking. Als 'k maar tien jaar eerder geboren was lag ik al lang onder de groene zoden. Maar nee: … [Lees meer...] overDat ‘k tot op heden door blijf otteren.
Mijn antwoorden op het centraal examen Nederlands vwo 2018
Door Marc van Oostendorp Samen met een groep anderen heb ik vanmiddag op het Dominicus College het centraal eindexamen (cse) Nederlands gemaakt. Omdat het correctiemodel niet online staat zijn hier mijn antwoorden; ik heb het examen vrijwel zeker niet perfect gemaakt. Onze examens gaan mee in de correctierondes voor de gewone kandidaten; te zijner tijd zal ik natuurlijk … [Lees meer...] overMijn antwoorden op het centraal examen Nederlands vwo 2018
‘Zolang het gras groeit’
Overleeft de Friese literatuur de 21e eeuw? Door Marc van Oostendorp Zoals het liefdesliedje hebban olla uogala een mythisch begin van het Nederlands vormt – er zijn wel oudere sporen, maar die zijn minder romantisch –, zo halen Friese literatuurhistorici graag de Oudfriese "eeuwigheidsformule" aan, waarin wordt gezegd dat het recht zal duren "zolang als de wind van de … [Lees meer...] over‘Zolang het gras groeit’
Havo-examen Nederlands 2018: anoniem kritiek op Rosanne Hertzberger spuien
Door Marc van Oostendorp Als je vwo-scholier bent, en je maakt je zorgen over het centraal examen Nederlands van morgen (ik ga het ook maken, op het Dominicus College van Nijmegen), zou je even het examen voor de havo kunnen doornemen. Dat lijkt me geruststellend: heel moeilijk is het niet. Tegelijkertijd wordt daardoor wel duidelijk hoe dodelijk saai het examen is, en vooral: … [Lees meer...] overHavo-examen Nederlands 2018: anoniem kritiek op Rosanne Hertzberger spuien
Nieuw nummer V&M verschenen: ‘Het belang van de lijst’
De KANTL heeft haar nieuwste nummer van het tijdschrift V&M online gepubliceerd op http://www.verslagenenmededelingen.be/index.php/VM. Verslagen & Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Vol 127, Nr 2-3 (2017): Lijsten en Letteren Inhoudsopgave http://www.verslagenenmededelingen.be/index.php/VM/issue/view/24 … [Lees meer...] overNieuw nummer V&M verschenen: ‘Het belang van de lijst’
Zelfstandig naamwoorden vertragen
Door Marc van Oostendorp Slecht nieuws voor de liefhebber van het zelfstandig naamwoord: werkwoorden zijn gemakkelijker uit te spreken. Dat blijkt uit een nieuw artikel in het tijdschrift PNAS door de Amsterdamse onderzoeker Frank Seifart en een groep collega's. Seifart deed iets wat op het eerste gezicht heel eenvoudig was: hij analyseerde geluidsopnamen van sprekers van … [Lees meer...] overZelfstandig naamwoorden vertragen
Wij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Door Marc van Oostendorp Paul Claes, de man die meer interessante boeken schrijft dan ik kan bloggen, komt nu met een tussendoortje: in Gouden vertaalregels geeft hij tips uit zijn eigen vertaalpraktijk, een praktijk die volgens het omslag vijftig jaar beslaat. Interessant aan die tips is dat ze iets doen wat in de taalwetenschap zelden of nooit gebeurt: ze gaan over een … [Lees meer...] overWij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Gedichten spreken altijd iets of iemand aan
Door Marc van Oostendorp Wat is lyrische dichtkunst? De Amerikaanse literatuurwetenschapper Jonathan Culler heeft de moed gehad te proberen een theorie te ontwikkelen over die vraag van duizenden jaren oud. Hij publiceerde er in 2015 een boek over. Centraal in zijn theorie staat het idee van de 'apostrofe', het aanspreken van iets of iemand die anders is dan het feitelijke … [Lees meer...] overGedichten spreken altijd iets of iemand aan
De EU maakt het moeilijk(er) om de taal van jongeren onderzoeken
Door Marc van Oostendorp Het gaat de laatste tijd in de kringen waarin ik verkeer over bijna niets anders dan over GDPR, de General Data Projection Regulation van de EU die eind deze maand van kracht wordt en die u niet alleen moet vrijwaren van Mark Zuckerberg, maar ook van wetenschappelijk onderzoek. Mijn Antwerpse collega Reinhild Vandekerckhove vertelde er … [Lees meer...] overDe EU maakt het moeilijk(er) om de taal van jongeren onderzoeken
God zou de ziel vergodlijken door smart?
Door Marc van Oostendorp In het nawoord van zijn onlangs verschenen bloemlezing 'Mijn taalorkest' uit het werk van Johan Andreas Dèr Mouw wijst Jan Kuijper terecht op het vaak veronachtzaamde muzikale aspect van het werk van deze dichter, die juist vaak om zijn inhoud wordt geprezen. Kuijper wijst erop dat met Dèr Mouw eindelijk de saaie regelmaat uit de Nederlandse jambe … [Lees meer...] overGod zou de ziel vergodlijken door smart?
