Van Oostendorp (2023), Oudejaarstoespraak 2023, https://neerlandistiek.nl/2023/12/tegen-het-professionalisme/ Iemand haalt een onderzoekssubsidie binnen in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken “Wat doe jij hier?” vroeg de enigszins saaie vakdidacticus Gerard aan Joop, voormalig specialist in middelnederlandse voegwoorden, die afwezig aan een mouw van … [Lees meer...] over“Maar ondertussen woekert de professionalisering voort”
“Wat een heerlijk rommeltje!”
Reflecties van een taalonderzoeker op taaladviesboeken en prescriptivisme Laat ik even beginnen met een full disclosure: ik zat in de manuscriptcommissie van het proefschrift van Marten van der Meulen, en ik heb ook weleens samen met hem een oproepje gedaan in Neerlandistiek, over fragmenten uit de Nederlandse literatuur die over taalnormen en taalconventies gaan. Ook … [Lees meer...] over“Wat een heerlijk rommeltje!”
Berichten uit je kielzog
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. Wat gebeurt er als je er niet meer … [Lees meer...] overBerichten uit je kielzog
Hier werd iets laten liggen
Linguïstische Miniatuurtjes revisited In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: het geheimzinnige passieve … [Lees meer...] overHier werd iets laten liggen
Linguïstische Miniatuurtjes om te lachen
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (3) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: humor. Ten burele van de … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes om te lachen
Taalkundig redeneren met ChatGPT
Verschillende neerlandici hebben in dit tijdschrift al verslag gedaan van een conversatie met ChatGPT op hun eigen vakgebied. Dat moeten we blijkbaar allemaal doen, ik denk vooral ter geruststelling. Hoewel de prestaties van de software er namelijk op het eerste oog indrukwekkend uitzien, vallen ze bij een specifiek vakgebied al snel door de mand. Nicoline van der Sijs heeft … [Lees meer...] overTaalkundig redeneren met ChatGPT
‘Maf ze’ revisited
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (2) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: werk ze! Linguïstisch … [Lees meer...] over‘Maf ze’ revisited
Webforum voor de neerlandistiek maakt doorstart
Op 2 november 2022 is er een bijzondere gebeurtenis vrijwel geruisloos voorbijgegaan. Toen werd namelijk het Webforum voor de Neerlandistiek opengesteld in een kort artikel door de redactie van Neerlandistiek. Helaas viel die openstelling samen met een technische storing, waardoor het een tijdlang onmogelijk was voor lezers om zich voor het forum te registreren. Het gevolg is … [Lees meer...] overWebforum voor de neerlandistiek maakt doorstart
Linguïstische Miniatuurtjes revisited
In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: je treft het. Linguïstisch Miniatuurtje I én Linguïstisch Miniatuurtje … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes revisited
Wat moeten leerlingen weten over taal?
Kennis en inzichten op het gebied van de taalkunde en taalbeheersing voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs Het meesterschapsteam Nederlands heeft in de afgelopen jaren diverse visiedocumenten gepubliceerd over een mogelijke verrijking van de inhoud van het curriculum Nederlands. Die visiedocumenten waren vooral conceptueel in detail uitgewerkt. Maar wat is nu … [Lees meer...] overWat moeten leerlingen weten over taal?
Lekker columnisten lastigvallen
Een paar jaar geleden heb ik me voorgenomen om niet ieder jaar weer dezelfde kritiek op het centraal schriftelijk eindexamen Nederlands te hebben. Ik heb toen gesproken met een aantal nauw betrokkenen, en die doen heus allemaal hun best om er iets goeds van te maken, maar zij worden uiteraard beperkt door de syllabus, en de eindtermen, en de statistici, en die hele stroperige … [Lees meer...] overLekker columnisten lastigvallen
Het ene beeld dat alles verwezenlijkt
in memoriam Jan van Bakel (11 december 1927 – 25 december 2021) Toen Jan van Bakel mij ooit vroeg of hij mij mocht voordragen als lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, prees hij dit lidmaatschap aan door mij voor te houden: ‘Dan krijg je in ieder geval als je dood bent een mooi levensbericht in het Jaarboek’. Het was misschien een beetje gekscherend gezegd, … [Lees meer...] overHet ene beeld dat alles verwezenlijkt
Je blij voelen van ontleden
Linguïstisch Miniatuurtje CLXXI In de Facebookgroep Leraar Nederlands vraagt een leraar om hulp bij de ontleding van het zinnetje ‘Ik voel me blij’. Prompt ontspint zich allereerst een kleine discussie over de vraag of ‘zich voelen’ wel een verplicht wederkerend werkwoord is en ‘me’ dus tot het gezegde behoort, maar die lijkt snel beslecht doordat iemand terecht opmerkt … [Lees meer...] overJe blij voelen van ontleden
Masterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren
Op 8 februari 2021 verzorgde ik op verzoek van Boom uitgevers een masterclass over grammaticaonderwijs, onder de titel 'Niet corrigeren maar redeneren'. Ik bespreek de frustratie die veel docenten ervaren bij de ontleedlessen: Veel onzekerheid, weinig uitleg, veel oefenen, weinig inzicht. Snelle oplossingen, weinig redenering. Met een meer redenerende aanpak kun je hier iets … [Lees meer...] overMasterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren
Taalbeschouwing: hoe het dus niet moet
door Peter-Arno Coppen Welkom, jongens en meisjes, bij alweer de eerste aflevering van onze rubriek Taalbeschouwing voor beginners. Vandaag: Hoe het dus niet moet. Om te beginnen: neem de Volkskrantbijlage van donderdag 14 januari 2021, en sla de pagina ‘Taal’ op, pagina V11. Misschien ken je die pagina, en heb je al eens eerder de grappige foto’s rechtsboven bekeken, of de … [Lees meer...] overTaalbeschouwing: hoe het dus niet moet
Linguïstisch Miniatuurtje CLXX: In de clinch met sommigen
door Peter-Arno Coppen Afgelopen week kwam ik weer eens terecht in de draaikolk van een spellingdiscussie. Je kunt jezelf met knoflook omhangen, de schemering mijden en je vingers in een afwerend kruisteken voor je uit houden, maar als taalkundige kun je dit kwaad nooit helemaal op een veilige afstand houden. Het frustrerende van spellingdiscussies is dat mensen met alle … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLXX: In de clinch met sommigen
Gefnuikte idealen
door Peter-Arno Coppen Op 11 mei schreef ik op verzoek van de redactie van Neerlandistiek (of eigenlijk was het gewoon een leuk idee van Marc van Oostendorp) een bijdrage over ‘het ideale eindexamen Nederlands’. Op de een of andere manier schijnt die bijdrage een aantal mensen in het verkeerde keelgat te zijn geschoten. De reactie van Helge Bonset was een duidelijk voorbeeld … [Lees meer...] overGefnuikte idealen
Een eigen eindexamen Nederlands
Door Peter-Arno Coppen Het kan blijkbaar ook zonder. Aangezien de centraal schriftelijke eindexamens dit jaar niet doorgaan, studeert het huidige cohort eindexamenleerlingen af zonder het beruchte examen Nederlands (of leesvaardigheid, moet je eigenlijk zeggen). Daar zijn ze natuurlijk wel jarenlang op voorbereid, en de resultaten van deze toets convergeerden toch altijd al … [Lees meer...] overEen eigen eindexamen Nederlands
Linguïstisch Miniatuurtje CLXIX: De olifant in het raadsel
Door Peter-Arno Coppen Op de sociale media is de laatste weken het volgende raadseltje populair: ‘1 konijn zag 6 olifanten op weg naar de rivier. Elke olifant zag 2 apen naar de rivier gaan. Elke aap heeft 1 papegaai in zijn handen. Hoeveel dieren gaan er naar de rivier?’ De Nederlandse variant blijkt een vertaling uit het Engels, waar de tekst luidt: ‘One rabbit saw six … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLXIX: De olifant in het raadsel
Uitslag Paasopgave: Hoeveel sjwa’s kunnen we achter elkaar krijgen?
Door Peter-Arno Coppen Ik had de paasopgave misschien een beetje duidelijker moeten maken. Doordat ik begon met de aanleiding voor mijn eigen zoektocht, een zin die eindigde op vier lettergrepen met een sjwa, en dat vastknoopte aan een reflectie op het aantal mogelijke sjwa's aan het begin van een zin, dachten een aantal deelnemers dat het ging om een zin met zowel aan het … [Lees meer...] overUitslag Paasopgave: Hoeveel sjwa’s kunnen we achter elkaar krijgen?
Paasopgave
door Peter-Arno Coppen Familiebezoek of meubelboulevard zit er niet in dit jaar met Pasen, dus je zult in en om het huis iets te doen moeten zoeken. Wat is er dan gemakkelijker dan om je eigen taalgevoel aan het werk te zetten? … [Lees meer...] overPaasopgave
Linguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
Door Peter-Arno Coppen Ik schrijf bijna nooit meer een Linguïstisch Miniatuurtje, en ook op mijn weblog waaien de tumbleweeds door een lege tijdlijn. Niet dat de inspiratie op is, maar tegenwoordig probeer ik mijn taalobservaties te vangen in mijn taalrubriek in het dagblad Trouw. Als je drie van die afleveringen per week schrijft blijft er weinig tijd over voor andere … [Lees meer...] overLinguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
Het gaat bij deze oproep niet om het bedenken van een resultaat maar om het resultaat van het bedenken
Door Peter-Arno Coppen De Radboud Universiteit heeft onlangs een nieuwe slogan in gebruik genomen. Of slogan, ik weet eigenlijk niet wat de bedoeling is, maar we krijgen hem nu al enige tijd op ons inlogscherm. Hij luidt: ‘Het gaat niet om het overbrengen van kennis, maar om de kennis van het overbrengen’. Het schijnt een bedenksel van een communicatiebureau te zijn, want de … [Lees meer...] overHet gaat bij deze oproep niet om het bedenken van een resultaat maar om het resultaat van het bedenken
Oproep: Fragmenten uit Nederlandse literatuur die over taalnormen en -conventies gaan
Door Peter-Arno Coppen en Marten van der Meulen In het blog over de Spreektaalveredelingsbond van laatst werd de aandacht vooral gevestigd op één aspect van dat toneelstuk: de taal over taal. Verschillende karakters in het stuk doen expliciet normatieve uitspraken over taal: ze becommentariëren de woordkeuze, uitspraak of het andersoortige taalgebruik van andere karakters. … [Lees meer...] overOproep: Fragmenten uit Nederlandse literatuur die over taalnormen en -conventies gaan
Komt een bijwoordelijke bepaling bij de dokter
door Peter-Arno Coppen Vandaag zag ik op twitter een tweet langskomen met allemaal Engelstalige varianten op het klassieke begin van een grap: ‘A man walks into a bar’. Het leuke was dat elke variant een grammaticale of literaire term uitlegde. Het begon bijvoorbeeld met ‘A bar was walked into by the passive voice’ ("Een café wordt binnengelopen door een lijdende vorm"). … [Lees meer...] overKomt een bijwoordelijke bepaling bij de dokter
