Door Roland de Bonth Heb je tussen de 7 en de 15 glazen alcohol op, dan ben je dronken. De kleine hersenen – onder andere verantwoordelijk voor de fijne coördinatie van je lichaam – zijn dan deels uitgeschakeld. Ook al doe je verwoede pogingen om zo normaal mogelijk te klinken, het lukt je eenvoudigweg niet om de regie te blijven voeren over de spieren in je tong en je mond. … [Lees meer...] overLaat ze maar lallen
Uitslag van De naam van de vaders. Een paasquiz
Door Roland de Bonth Hoe heetten de vaders – of pa’s – van bekende en minder bekende Nederlandse en Vlaamse dichters, van wie Gerrit Komrij gedichten heeft opgenomen in zijn bloemlezing De Nederlandse poëzie van de negentiende en twintigste eeuw in 1000 en enige gedichten? Dat was de uitdaging waarvoor deelnemers zich gesteld zagen in de paasquiz … [Lees meer...] overUitslag van De naam van de vaders. Een paasquiz
Vitamine N(amen)
Door Roland de Bonth In de strijd tegen het coronavirus proberen we anderen niet te besmetten door thuis te blijven en – als we toch naar buiten moeten – 1,5 meter afstand in acht te nemen. In de strijd tegen het coronavirus proberen we zelfniet besmet te raken door thuis te werken, voldoende te bewegen en gezond te eten. Supermarkt Albert Heijn meldde … [Lees meer...] overVitamine N(amen)
De naam van de vaders. Een paasquiz
Door Roland de Bonth Na drie dagen carnaval vieren is op Aswoensdag de vastentijd begonnen. Deze vastenperiode eindigt met Pasen, het feest waarmee christenen vieren dat Christus is opgestaan uit de dood. Nu minder dan de helft van de Nederlanders zichzelf nog gelovig noemt, raakt het religieuze aspect van Pasen steeds verder op de achtergrond. Velen denken bij het … [Lees meer...] overDe naam van de vaders. Een paasquiz
De vlag dekt de lading niet
Door Roland de Bonth Ik hou van historische taalkunde, van historische letterkunde én van historische romans. Het boekenweekgeschenk van dit jaar heb ik dan ook met plezier en belangstelling gelezen. In Leon & Juliette reconstrueert Annejet van der Zijl een waargebeurde negentiende-eeuwse liefdesgeschiedenis van Leon Herckenrath (1800-1861) en zijn vrouw Juliette … [Lees meer...] overDe vlag dekt de lading niet
Uitslag Multatuli-triviaquiz
Door Roland de Bonth Om de 200e geboortedag van Multatuli op 2 maart 2020 te vieren plaatste ik twee weken geleden een Multatuli-triviaquiz op Neerlandistiek. Twee weken lang kregen deelnemers de tijd hun heuristische vaardigheden op de proef te stellen. En het moet gezegd, degenen die het antwoordformulier hebben ingezonden, blijken heel goed in staat … [Lees meer...] overUitslag Multatuli-triviaquiz
‘De daad bij de term voegen’
Door Roland de Bonth Niet hippisch ingewijden zullen vreemd opkijken als zij horen dat een paard niet spoort. Heeft het dier een aan de gekkekoeienziekte gerelateerde stoornis? Nee hoor, een paard dat niet spoort treedt met zijn achterbenen niet in het spoor van zijn voorbenen. Het is maar één van de termen uit de dressuur, de gymnastische basis van de paardensport, die … [Lees meer...] over‘De daad bij de term voegen’
Multatuli-triviaquiz
Door Roland de Bonth “Nederlanders zijn maar matig in staat hun weg te vinden op internet”. Dat bleek uit onderzoek waarop communicatiewetenschapper Alexander van Deursen in december 2010 promoveerde aan de Universiteit Twente. We zijn inmiddels bijna 10 jaar verder. Zou zijn stelling nog steeds waar zijn? Zijn we beter geworden in zoeken? Of zou alleen het … [Lees meer...] overMultatuli-triviaquiz
O schrijverke, schrijverke
Door Roland de Bonth Wie Neerlandistiek per mail volgt, treft in zijn inbox elke ochtend een dagoverzicht met alle artikelen van de vorige dag aan. Dit overzicht opent steevast met een gedicht, geplaatst door Raymond Noë. Bij zijn keuze laat hij zich doorgaans leiden door de actualiteit of de tijd van het jaar. Zo plaatste hij op 2 januari het gedicht ‘Ik wens U … [Lees meer...] overO schrijverke, schrijverke
2020: Matthias de Vriesjaar
Door Dirk Geirnaert Tweehonderd jaar geleden, op 9 november 1820, werd in Haarlem Matthias de Vries geboren. Frits van Oostrom heeft hem ooit de aartsvader van de neerlandistiek genoemd. Terecht: Matthias de Vries zorgde onder meer voor monumentale tekstedities van Boendales Lekenspiegel (1844) en, in samenwerking met Eelco Verwijs, van Maerlants Spiegel Historiael (1863); … [Lees meer...] over2020: Matthias de Vriesjaar
Sterrix & Kruisix
Door Roland de Bonth Michelle van Dijk is een bevlogen docent Nederlands die voortdurend op zoek is naar manieren om jongeren aan het lezen te krijgen en hen daaraan plezier te laten beleven. Recentelijk verscheen van haar een veelbesproken hertaling van Couperus’ roman Van oude mensen. Zij had gemerkt dat de oorspronkelijke taal van Couperus een te grote … [Lees meer...] overSterrix & Kruisix
Podcast, potel en prosument
Door Roland de Bonth Een paar weken geleden verscheen op Neerlandistiek een interessante bijdrage van Wouter van der Land met de titel ‘Schel en andere dorado’s’ (zie hier). Hij schenkt daarin uitgebreid aandacht aan met name commerciële porte-manteauwoorden. Niet alleen toont hij talloze voorbeelden van geslaagde en minder geslaagde gevallen, hij laat ook verschillende … [Lees meer...] overPodcast, potel en prosument
Inleiding bij De Rembrandt-tutorials
Door Roland de Bonth Met tal van activiteiten vierden we in het Rembrandtjaar 2006 dat Rembrandt van Rijn 400 jaar geleden op 15 juli 1606 werd geboren. Dit jaar gedenken we dat op 4 oktober 1669, precies 350 jaar geleden dus, hij zijn laatste adem uitblies. Net als 13 jaar geleden komen ook nu liefhebbers van deze internationaal vermaarde schilder ruimschoots aan hun … [Lees meer...] overInleiding bij De Rembrandt-tutorials
De Rembrandt-Tutorials. Volledige uitgave, naar beste vermogen bezorgd
door Roland de Bonth & Dirk Geirnaert Hieronder volgen de volledige teksten die ten grondslag hebben gelegen aan de serie van zes lessen waarin Rembrandt zelf zijn 21e-eeuwse leerlingen onderwijst hoe een portret moet schilderen. Les 1 - Van de voorbereijdinge ende tschetsen Gij begeert van mij te verneemen hoe gij Rembrandts schilderij soudet konnen hanteeren? … [Lees meer...] overDe Rembrandt-Tutorials. Volledige uitgave, naar beste vermogen bezorgd
“Dit was het (taal)nieuws”. Nieuwsbrieven voor het schoolvak Nederlands
Door Roland de Bonth Hoe tevreden zijn Nederlandse leerlingen over het aangeboden onderwijs op hun school? Om die vraag te beantwoorden is Scholenopdekaart een bruikbare bron. Deze website toont gegevens over het onderwijs en de resultaten van zowel basisscholen als middelbare scholen. Interessant voor leerlingen en hun ouders die op het punt staan een school te kiezen, maar … [Lees meer...] over“Dit was het (taal)nieuws”. Nieuwsbrieven voor het schoolvak Nederlands
Uitslag van en uitleg bij de Historischewoordenboekquiz
Door Roland de Bonth Op 27 juli jongstleden plaatste ik op Neerlandistiek de Historischewoordenboekquiz (zie hier), een quiz om de vaardigheid te testen in het gebruik van de Geïntegreerde Taalbank van het Instituut voor de Nederlandse taal (gtb.ivdnt.org) met de online versies van het Oudnederlands Woordenboek (ONW), het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW), het … [Lees meer...] overUitslag van en uitleg bij de Historischewoordenboekquiz
Historischewoordenboekquiz
Door Roland de Bonth Voor alle vakantiegangers en thuisblijvers – in Nederland en ver daarbuiten – die zich even geen raad weten met de grote hitte en de dito hoeveelheid vrije tijd, presenteer ik hier de historischewoordenboekenquiz. Het enige wat u ervoor nodig hebt is de Geïntegreerde Taalbank van het Instituut voor de Nederlandse taal (gtb.ivdnt.org). Op deze website … [Lees meer...] overHistorischewoordenboekquiz
Woorden voor Rembrandt. Gelegenheidswoordenboekje 17de-eeuwse schilderstermen
Door Dirk Geirnaert en Roland de Bonth Kan een doodeerlijke schilder toch een afzetter zijn en is een tronie alleen iets voor boeven? Welke kleur wordt er bedoeld met smalt en wat is een vispenseel? Naar aanleiding van het Rembrandtjaar 2019 brengt het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) een gelegenheidswoordenboekje uit met schilderstermen uit de 17de eeuw: van … [Lees meer...] overWoorden voor Rembrandt. Gelegenheidswoordenboekje 17de-eeuwse schilderstermen
Van test naar tekst
Door Roland de Bonth Wetenschappelijk onderzoek laat zich – als zovele andere zaken – goed vergelijken met een ijsberg. Alleen het topje – een artikel of boek – is zichtbaar, terwijl het grootste gedeelte ervan aan het zicht onttrokken is – het proces van oriënteren & vaststellen, zoeken & plannen, selecteren, meten & verzamelen en verwerken … [Lees meer...] overVan test naar tekst
Oefenen in stijl
Door Roland de Bonth Frans Hals en de Modernen. Zo heette de tentoonstelling die van 13 oktober 2018 tot en met 24 februari 2019 te zien was in het Frans Halsmuseum in Haarlem. Honderden kunstenaars, onder wie beroemde schilders als Gustave Courbet, Claude Monet en Eduard Manet, brachten aan het eind van de negentiende eeuw een bezoek aan het in 1862 geopende museum, toen … [Lees meer...] overOefenen in stijl
Zoeken in grote hoeveelheden geschreven en gesproken Nederlands met OpenSoNaR
Door Instituut voor de Nederlandse Taal Dinsdag 9 april heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal een nieuwe versie van de OpenSoNaR webapplicatie gelanceerd, waarmee je kunt zoeken in grote hoeveelheden geschreven en gesproken Nederlands. De applicatie geeft toegang tot data uit het SoNaR-corpus, een verzameling geschreven teksten van meer dan 500 miljoen woorden, en het … [Lees meer...] overZoeken in grote hoeveelheden geschreven en gesproken Nederlands met OpenSoNaR
Zoekt (met reguliere expressies), en gij zult (meer) vinden
Door Roland de Bonth Het is haast niet meer voor te stellen, maar er is een tijd geweest dat studenten Nederlands geen gebruik konden maken van het internet. Om een antwoord te krijgen op een onderzoeksvraag – ik startte in 1985 - was ik aangewezen op een nauwelijks te overziene hoeveelheid papieren boeken, verspreid over de instituutsbibliotheek en de universiteitsbibliotheek. … [Lees meer...] overZoekt (met reguliere expressies), en gij zult (meer) vinden
De witte wijn leppende elite
Een paar weken geleden brak Nicoline van der Sijs op Neerlandistiek een lans voor de historische taalkunde, die bestudeert hoe het moderne Nederlands is ontstaan uit oudere taalfasen (lees haar pleidooi hier). Wie kennis heeft van de historische taalkunde kan volgens haar met een relativerende en kritische blik naar taalregels kijken. Daarnaast geeft bestudering van de … [Lees meer...] overDe witte wijn leppende elite