Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 19 Dan is nu eindelijk het moment aangebroken om weer terug te keren naar de kern van de serie: een vergelijking tussen de editietekst van Bormans en die van mij. In aflevering 14 citeerde ik Lieftinck, De Vreese en Van Berkum, die wezen op de onbruikbaarheid van Bormans’ Parthonopeus-uitgave voor wetenschappelijk onderzoek. Ik … [Lees meer...] over‘Het moet rijmen, dus ik doe maar wat.’
Nog meer handschriften
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 18 Een eind terug in deze serie, om precies te zijn in deel 10, heb ik verteld over de drie Parthonopeus-handschriften waarvan als eerste fragmenten opdoken gedurende de negentiende eeuw. Nog even een korte samenvatting: Hoffmann von Fallersleben vond in 1821 twee halve bladen van het handschrift dat bij Kienhorst (1988)* H81 … [Lees meer...] overNog meer handschriften
Spellingcontrole in de dertiende eeuw
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 17 Aan het einde van aflevering 16 kondigde ik een ‘wat langere pauze’ in de serie aan, maar dat is achteraf bezien het understatement van het jaar geworden. Meer dan verwacht raakte mijn tijd gevuld met (freelance) werk, en het was al lastig genoeg om ruimte te blijven maken voor de laatste onderdelen van het proefschrift die … [Lees meer...] overSpellingcontrole in de dertiende eeuw
Geroffelsnagele
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 16 In de vorige aflevering heb ik laten zien hoe de spelling van de editie Bormans afsteekt tegen de werkelijke spelling van het dertiende-eeuwse H81 en het laat veertiende-eeuwse H82. In de huidge aflevering staat de spelling van het veertiende-eeuwse handschrift H83 centraal, wederom in contrast met de weergave van de tekst … [Lees meer...] overGeroffelsnagele
Wijzighinghen
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 15 In de vorige aflevering van deze serie stond de kritiek van Van Berkum op Bormans’ editie van Parthonopeus van Bloys centraal. Na inmiddels heel wat vergelijken tussen mijn eigen diplomatische afschriften (gebaseerd op de fragmenten zelf en foto’s hiervan) en de editie van Bormans, kan ik het alleen maar met Van Berkum eens … [Lees meer...] overWijzighinghen
“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 14 In de Bouwstoffen van het Middelnederlandsch Woordenboek zegt Lieftinck over Bormans’ uitgave van de Parthonopeus-fragmenten: “De uitgave is een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid.” Eerder had De Vreese in diezelfde Bouwstoffen al over de editie Bormans gezegd: “de uitgave is vrijwel … [Lees meer...] over“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Pogingen tot Oervlaams
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 13 Je kunt de manier waarop Bormans met de taal omging niet los zien van de sociale en politieke ontwikkelingen in zijn tijd. Zoals ik eerder vertelde, ging iedereen in het negentiende-eeuwse Europa op zoek naar een nationale identiteit en dat deden ze onder andere in middeleeuwse teksten. In België raakte deze zoektocht … [Lees meer...] overPogingen tot Oervlaams
Een krachtige zinsbegoocheling
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 12 In deze serie heb ik al een paar keer melding gemaakt van de beroerde manier waarop Jan Hendrik Bormans Parthonopeus van Bloys heeft geëditeerd. Daarmee bedoel ik niet dat hij het naar huidge maatstaven slecht heeft gedaan, hoewel dat ook zo is, maar het zou niet eerlijk zijn om een wetenschapper uit de negentiende eeuw daarop … [Lees meer...] overEen krachtige zinsbegoocheling
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-2
door Viorica Van der Roest Het is niet eens Kerst, maar deze keer toch een dubbelaflevering; een excursie vanuit de editie-wederwaardigheden naar het boeiende literaire landschap van het twaalfde-eeuwse Frankrijk. Gisteren heb ik het culturele milieu geschetst waarin Partonopeus de Blois tot stand kwam; vandaag gaat het over de roman zelf. Intermezzo 1: de literaire … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-2
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-1
door Viorica Van der Roest Het is niet eens Kerst, maar deze keer toch een dubbelaflevering. Vandaag en morgen een excursie vanuit de editie-wederwaardigheden naar het boeiende literaire landschap van het twaalfde-eeuwse Frankrijk. Intermezzo 1: de literaire betekenis van de Oudfranse Partonopeus de Blois - deel 1 Zoals bekend is de Middelnederlandse Parthonopeus van … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-1
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 10
door Viorica Van der Roest Twee weken geleden vertelde ik hoe in 1821 een eerste fragment van Parthonopeus van Bloys ontdekt werd. Daarna volgden er al snel meer, afkomstig uit drie verschillende handschriften. Deze zouden allemaal samen de basis gaan vormen voor de uitgave van de roman door Bormans in 1871. Zoals ik al eerder aangaf, was er een heleboel mis met deze … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 10
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 9
door Viorica Van der Roest August Hoffmann von Fallersleben was, zoals ik vorige week vertelde, door Jacob Grimm enthousiast gemaakt voor Middelnederlandse literatuur. In 1821 bezocht hij, net 23 geworden, in het kader van zijn zoektocht naar middeleeuwse handschriften de stadsbibliotheek in Trier. Daar trof hij in een oude boekband twee halve bladen van een 13e-eeuws … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 9
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 8
door Viorica Van der Roest De waarde van de Middeleeuwen als tijdvak of - bijvoorbeeld - van middeleeuwse literatuur werd niet meteen al ingezien nadat die periode verstreken was. Van de Renaissance tot ver in de 18e eeuw werd er juist neergekeken op de voortbrengselen van de middeleeuwse cultuur. Alleen al de naam ‘Middeleeuwen’, tijdens de Renaissance bedacht door … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 8
Onderbroken wederwaardigheden
Door Viorica Van der Roest Soms begin je aan iets en dan is het maar goed dat je niet weet hoe lang het gaat duren. Als iemand me in 2005, toen ik eraan begon, verteld had dat mijn proefschrift over de Middelnederlandse roman Parthonopeus van Bloys nu, in 2021, nog niet af zou zijn, was ik er vast nooit aan begonnen. Extern promoveren - het leek zo’n goed idee. Ik verwachtte … [Lees meer...] overOnderbroken wederwaardigheden
Twintigtwintig
Door Viorica Van der Roest Nu het nieuwe jaar en het nieuwe decennium nog vers zijn, een belangrijke vraag, althans, als je om taal geeft: hoe noemen we dit jaar en hoe gaan we verwijzen naar de jaren die volgen? Sinds op 1 januari 2000 bleek dat de wereld niet vergaan was door het millenniumprobleem en we weer opgewekt verder konden leven, waren Nederlanders denk ik vrij … [Lees meer...] overTwintigtwintig
Over wolken en Karel van het Reve
Door Viorica Van der Roest Heeft u zich weleens afgevraagd hoe zwaar een wolk is? Ik niet, maar mijn interesse voor het onderwerp werd gewekt omdat iemand anders dat blijkbaar had gevraagd aan de wetenschapsredacteur van Trouw, Robert Visscher. In de Tijd van afgelopen zaterdag (ik loop een beetje achter met de weekendbijlagen van de kranten, dus excuses voor het gebrek aan … [Lees meer...] overOver wolken en Karel van het Reve
Zolft
door Viorica Van der Roest In het Huizer dialect noem je de vuilnisbelt ‘de zolft’. Dat is natuurlijk vooral heel exotisch en uniek, maar wat voor etymologische achtergrond heeft dat woord nu eigenlijk? Bij een speurtocht op internet blijkt dat deze vraag ook al eens gesteld is in 2015, op de Facebookpagina van Vrienden van het Oude Dorp. Uit de reacties op het bericht blijkt … [Lees meer...] overZolft
Pas verschenen: Marja Pruis, Oplossingen – Het leven, mijn handreiking
door Viorica Van der Roest Marja Pruis won in 2013 de Jan Hanlo Essayprijs voor Kus me, straf me en in 2018 de J. Greshoff-prijs voor de essaybundel Genoeg nu over mij. Ze heeft ook enkele romans geschreven, is bekend van haar literatuurkritieken en columns in De Groene Amsterdammer (voor haar columns won ze in 2016 de J.L. Heldringprijs), en is de samensteller van De nieuwe … [Lees meer...] overPas verschenen: Marja Pruis, Oplossingen – Het leven, mijn handreiking
Flamenco en Vlaanderen – nog een andere theorie (iets met een mes)
door Viorica Van der Roest Een paar maanden geleden schreef ik over het woord flamenco zoals dat gebruikt wordt om de muziekcultuur van de gitanos in Andalusië te beschrijven, en wat dat nu precies met Vlaanderen te maken zou kunnen hebben. Ik concludeerde toen dat een mogelijke verklaring ligt in de kleurrijke stoffen die al sinds de twaalfde eeuw vanuit Vlaanderen in Spanje … [Lees meer...] overFlamenco en Vlaanderen – nog een andere theorie (iets met een mes)
Kopiisten aan de computer voeren
door Viorica Van der Roest Kun je een computer leren om talige verschillen tussen kopiisten in Middelnederlandse handschriften te herkennen? In het laatst verschenen nummer van Spiegel der Letteren (60, 3-4) staat een artikel van Mike Kestemont: Aan de taal kent men de hand. Talige kopiistherkenning en de scribenten van de Lancelotcompilatie. Kestemont, bekend vanwege zijn … [Lees meer...] overKopiisten aan de computer voeren
Jaap Toorenaar, Hoe verzinnen ze het: over hoe je effectief een boodschap overbrengt
door Viorica Van der Roest Reclame heeft invloed op onze taal. Er zijn van die zinnen of uitdrukkingen die af en toe in je hoofd opduiken: ‘Dan verkoop je toch gewoon de boot?’, ‘Foutje, bedankt’, ‘Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker.’ En ben ik de enige die bij het inschenken van een beker melk weleens denkt: ‘melk, de witte motor’? (vooral als je energieniveau … [Lees meer...] overJaap Toorenaar, Hoe verzinnen ze het: over hoe je effectief een boodschap overbrengt
Huizer dialect revisited – 2
door Viorica Van der Roest Zoals vorige week beloofd, hier het antwoord op de prangende vraag: waarom noemen ze in Huizen een Vlaamse gaai een marriekolf? Lezer Daan Wesselink wees mij na de oorspronkelijke publicatie van mijn stukje over dieren- en plantennamen uit het Huizer dialect op de vorm meerkol, die tot in de twintigste eeuw gangbaar was voor ‘Vlaamse gaai’. Deze … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 2
Huizer dialect revisited – 1
Door Viorica Van der Roest [Het eerste stukje dat ik ooit schreef voor Neder-L, ging over planten- en dierennamen in het dialect van Huizen (NH), het dorp waar mijn vader vandaan komt. Omdat ik op het moment ook met een onderzoekje naar een Huizer woord bezig ben (daarover over een paar weken meer), zocht ik op internet naar dat eerste stukje en ontdekte dat Google het kwijt … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 1
Het geduld van Griselda
Door Viorica Van der Roest De middeleeuwse heldin Griselda zou geen punten scoren bij hedendaagse feministen, maar in de periode van de vroege boekdrukkunst was ze mateloos populair. In het nieuwe nummer van het Journal of Dutch Literature (2019, 1; via open access in te zien) staat een artikel van Rita Schlusemann over de vorm waarin dit verhaal in de Nederlanden en Engeland … [Lees meer...] overHet geduld van Griselda
Het nut van letteren
Door Viorica Van der Roest Heeft u zich weleens afgevraagd wat het nut is van een profvoetballer? Of een voetbalcommentator, for that matter? Een recruitment-marketeer? Een foodblogger? Waarschijnlijk niet. Maar waaróm eigenlijk niet? Weliswaar weten succesvolle beoefenaren van deze beroepen in onze tijd een groot publiek aan zich te binden, maar is er over vijftig jaar (laat … [Lees meer...] overHet nut van letteren
