Literatuur als safe space voor non-binair genderdenken In zijn inauguratierede van afgelopen januari liet Donald Trump akelig zien wat de beperkende macht van taal kan zijn. Zijn toespraak was – hoe kan het ook anders – een lofzang op het vaderland, de zakenman, het gezin en het geloof. Geheel volgens de christelijke traditie zijn er voortaan voor Amerikaans … [Lees meer...] overGroslijst: Thorn de Vries, Schillen
Artikel
Goed bedoeld… maar als je bezwaar hebt
Confuc (18) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. Beste omwonenden, Met deze nieuwsbrief informeren wij u over de laatste ontwikkelingen voor de woningbouw op de … [Lees meer...] overGoed bedoeld… maar als je bezwaar hebt
Windvogel en Cupido
Een onderzoek naar herkomst en betekenis van Nederlands klinkende Khoisan namen Kennis van de herkomst en betekenis van familienamen draagt bij aan identiteitsvinding, een actueel onderwerp bij de Khoisan bevolking in Zuid-Afrika. Barends en Koopman, Wildschut en Bootsman. Zomaar een paar Nederlandse achternamen die ook in Zuid-Afrika voorkomen. Ze zijn daar ontstaan of … [Lees meer...] overWindvogel en Cupido
Wat is taal?
Wat iedereen moet weten over taal (5) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De meeste mensen hebben natuurlijk een idee van wat taal is – dat ze een tafel, of … [Lees meer...] overWat is taal?
Groslijst: Jan Siebelink, Rouwjournaal
Begraven naast het gat in de heg “Het is door de kracht van het schrijven dat Jan Siebelink zijn vrouw Gerda in de maanden na haar overlijden nog even bij zich kan houden en hijzelf overeind blijft.” Dit is het begin van de tekst achterop Rouwjournaal het nieuwe boek van Jan Siebelink. Verderop in deze tekst staat dat “dag na dag in fragmenten het weergaloze portret van … [Lees meer...] overGroslijst: Jan Siebelink, Rouwjournaal
Boven de dagelijkse dufknekels
Ik moest vanmorgen denken dat het schrijven me tegenwoordig heel wat beter afgaat dan vroeger. Ik wist niet hoe te beginnen. Buhh! Was onzeker over het wat, herschreef teveel en was over het resultaat niet tevreden omdat ik mezelf niet terugvond in de stijve formuleringen. Gewoon m’n toon nog niet gevonden. Jarenlang iedere dag wat schrijven heeft geholpen. Eigenlijk schrijf ik … [Lees meer...] overBoven de dagelijkse dufknekels
Wat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?
Wat iedereen moet weten over taal (4) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De verwoording van de vraag ‘Wat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?' … [Lees meer...] overWat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?
Groslijst: Lenny Peeters, Schilfers
In een supermarkt wil iemand een pop kopen, naar hij zegt voor zijn hond. De caissière vindt dat geen goed idee, op haar aanraden zoekt hij iets anders. Het wordt een ‘roze, pluchen varkentje’. Naast de kassa ziet de klant de pop liggen: ‘op de buik, de benen gespreid, het rokje omhooggeschoven’. Vervolgens wast de persoon bij een wasautomaat vuile handdoeken die hij in zijn … [Lees meer...] overGroslijst: Lenny Peeters, Schilfers
Consultants, leer zelf schrijven!
Interessante ‘whitepaper’ bereikte me via de nieuwsbrief van SIOO: ‘Hoe leer je als jonge consultant het vak, als AI het overneemt?’ Dat gaat over meer vaardigheden dan schrijven alleen, maar ik herkende toch veel en leerde ook nog nieuws. Ik vond het fijn om een aantal ideeën uit mijn eigen recente artikel te herkennen. Het is pionieren op dit gebied, en het is voor … [Lees meer...] overConsultants, leer zelf schrijven!
Martin Rombouts
Martin Rombouts: Elke recensent heeft moeite met mijn Boek 1. Misschien omdat ik eigenlijk niets verstandelijks over mezelf wil vertellen, maar mijn buik laat spreken! Wat mijn buik wil, is niet in taal uit te leggen; ik denk onder het schrijven aan de lezer en tegelijkertijd speel ik met taal! De lezer krijgt tijdens het lezen moeite met het kortetermijngeheugen. Taal is … [Lees meer...] overMartin Rombouts
Hoeveel talen zijn er op de wereld?
Wat iedereen moet weten over taal (3) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Hoeveel talen zijn er op de wereld? Een kwantitatieve vraag! Dan zijn we, zou je … [Lees meer...] overHoeveel talen zijn er op de wereld?
Groslijst: Willem du Gardijn, Het koor van de 300 moordenaressen
Kommaknallen Al vanaf de eerste zin in de roman Het koor van de 300 moordenaressen (2025)van Willem du Gardijn valt de afwijkende zinsbouw met een grote hoeveelheid komma’s op. Fijn, we lezen hier een boek van iemand die geen gemakzuchtig proza wil schrijven en die, nog belangrijker, wil afwijken van menige hedendaagse Nederlandse schrijver. De stilistische kwaliteit … [Lees meer...] overGroslijst: Willem du Gardijn, Het koor van de 300 moordenaressen
Een retorische klemtoon
Ruim een jaar geleden publiceerde Henk Wolf in Neerlandistiek een artikel over klemtoonverschuiving in het woord ‘hoogleraar’. Het was hem opgevallen dat je geregeld hoogleraar hoort in plaats van hoogleraar. Scholieren hebben daar ook een handje van - alsof degene die hun toetsen nakijkt, een laagleraar is. Een onnatuurlijke nadruk op de eerste lettergreep – of het nu … [Lees meer...] overEen retorische klemtoon
Hoe leren kinderen taal?
Wat iedereen moet weten over taal (2) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Er is in de afgelopen decennia bittere strijd gevoerd over de vraag in hoeverre het … [Lees meer...] overHoe leren kinderen taal?
Groslijst: Kris van Steenberge, Pechstrook
No man is an island, tenzij je een kind verliest In Pechstrook vertelt Kris Van Steenberge (62) het verhaal van een gezin dat ontwricht raakt door het verlies van een kind. Dat verlies wordt doodgezwegen, maar laat onder de waterlijn bij alle personages diepe sporen na. Bij broer Raphaël gaat het om een allesverterend schuldgevoel, een schuldgevoel dat zo gaat woekeren dat … [Lees meer...] overGroslijst: Kris van Steenberge, Pechstrook
Vonne van der Meer
Uw wil geschiedde. Soms gaat schrijven als een uurwerk precies. Vonne van der Meer: Ik zag wat ik wilde zien. Al schrijvend leer ik mijn eigen gevoelens begrijpen. ‘Ik schrijf niet iets van me af, maar naar me toe en alle personen blaas ik het leven en gedachten in’. Soms is schrijven dwangmatig een onstilbare honger naar verhalen, als een vodun, die het middelpunt zoekt. De … [Lees meer...] overVonne van der Meer
Etymologica: Multiculturele mythologie
Het Griekse pantheon onder een taalkundige loep Het Griekse pantheon heeft op mij altijd een ordelijke indruk gemaakt. Twaalf Olympiërs, ieder met een eigen functie. Toch is het in feite een multiculturele mengelmoes. Dat wordt duidelijk als je naar hun namen kijkt. Ik schreef al eens dat de naam van de Griekse hemel- en … [Lees meer...] overEtymologica: Multiculturele mythologie
Hoe en waarom veranderen talen?
Wat iedereen moet weten over taal (1) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Alle talen zijn aan verandering onderhevig. Er is geen enkele taal die aantoonbaar … [Lees meer...] overHoe en waarom veranderen talen?
Groslijst: Emy Koopman, De vrouw in de kelder
Niet weten met wie je moet praten ‘A room of one’s own’, moet de hoofdfiguur van het boek ‘Een vrouw in de kelder’ door Emy Koopman gedacht hebben, toen ze onderdook in een kelder. Pas op de plaats houden, rust zoeken in de hectiek van de maatschappij, die altijd maar sneller lijkt te worden: het is zeker geen onbekend of onherkenbaar thema dezer tijden. Even … [Lees meer...] overGroslijst: Emy Koopman, De vrouw in de kelder
Drinkden mensen in de middeleeuwen water?
N’kisi is een grijze roodstaart die naar verluidt een werkwoord heeft vervoegd. Hij zou uit de stam fly en de uitgang d de verledentijdsvorm flied hebben gevormd. Geen goed Engels natuurlijk, maar juist daaruit blijkt dat N’kisi niet alleen napapegaait, maar zelf nieuwe uitingen in mensentaal kan vormen. Ik weet niet of wat over N’kisi’s taalvermogen wordt beweerd waar is, … [Lees meer...] overDrinkden mensen in de middeleeuwen water?
Het is twee voor twaalf
Ja, het is twee voor twaalf, figuurlijk, maar letterlijk ook, in quizzificaire zin. Vraag 1 en slot: Wat hebben J.H. Leopold, Jan Pieter Heije, Slauerhoff en André Hazes gemeen? Nee? Ze hebben allemaal een tante met dezelfde naam. Hoe heet die tante? Nee? In de eerste regel van een van hun scheppingen passen ze een bepaalde stijlfiguur toe. Welke is … [Lees meer...] overHet is twee voor twaalf
Wat iedereen moet weten over taal
Ik verklap geen geheim als ik vertel dat wetenschappers graag mogen klagen over 'de leek'. Want wat weet die toch weinig over het specialisme van de klagende wetenschappers, en wat onnozel is die zelfs in het inschatten van de eigen onnozelheid. Hoe kan iemand nu niet weten wat een brain microbiome is en desalniettemin rustig voortleven? Taalkundigen zijn daarin niet anders … [Lees meer...] overWat iedereen moet weten over taal
Groslijst: Auke Hulst, Tandenjager
Van Auke Hulst las ik tot voor kort alleen nog maar De Mitsukoshi troostbaby company (2021), een boek dat, in de woorden van de uitgever, ‘de shortlist van de Libris Literatuurprijs én de Boekenbon Literatuurprijs haalde, en dat nog een handvol andere prijzen en nominaties in de wacht sleepte.’ Die karakteristiek lijkt me wel in orde, want in mijn herinnering had Hulst me met … [Lees meer...] overGroslijst: Auke Hulst, Tandenjager
De letteren op de planken
Bespreking van Liefs, Sara Het is alweer een paar weken geleden sinds ik vol van verbazing, waardering en trots de SVN-theatervoorstelling Liefs, Sara bijwoonde – en nog altijd ben ik er niet over uitgesproken en zijn de laatste gedachten er nog niet over gedacht. In de theaterzaal van de Radboud Universiteit werden we als publiek onderdeel van een theatrale en muzikale … [Lees meer...] overDe letteren op de planken
Wie is wie in Onder professoren? (2)
Terwijl Roef Dingelam in Onder professoren een absurd ogende familienaam kreeg van Willem Frederik Hermans, is prof. K.J. Popma in al zijn kleinheid naar het leven getekend. Popma héette Popma. Misschien heeft de romanschrijver zelfs stencils benut die de hoogleraar Reformatorische wijsbegeerte met zijn lange baard aan de studenten verstrekte. Ik was enkele … [Lees meer...] overWie is wie in Onder professoren? (2)
