Voornamendrift 111 Als begin januari de nationale topnamen van het vorige jaar gepubliceerd worden zijn de provinciale media altijd geïnteresseerd in de topnamen van de eigen provincie. Er wordt gezocht naar provinciale identiteit die in eigen topnamen tot uitdrukking zou kunnen komen. Dat valt vaak tegen. Alleen Friesland is herkenbaar aan de Friese voornamen, in de andere … [Lees meer...] overProvinciale verschillen in populaire traditionele voornamen
Artikel
De trui van Sacha Bronwasser
Het is op het eerste gezicht volkomen onduidelijk wat Ilja Leonard Pfeijffer bezield heeft om een column te wijden aan een video op YouTube. In de column spreekt hij er ook herhaaldelijk zelf zijn verbazing over uit dat hij dat heeft gedaan. Het gaat hier immers slechts om 'een dunbevolkte niche van het internet', de video in kwestie is slechts '547 keer' bekeken en wordt naar … [Lees meer...] overDe trui van Sacha Bronwasser
Alsnog in polonaise richting afgrond
Hoewel ik eigenlijk bezig ben digitaal Ian McEwans Atonement te lezen (en nu al weet dat kijken naar de verfilming sneller gaat) en daarnaast van papier Arjen Fortuins biografie van Gerrit Kouwenaar (met een titel die wat mij betreft een terecht een leesadvies inhoudt: men moet), ben ik toch begonnen in de e-boek-versie van Thijs Lijsters zeer informatieve … [Lees meer...] overAlsnog in polonaise richting afgrond
Etymologica: krokus en narcis
Omdat je tegenwoordig niet meer weet wanneer de seizoenen beginnen en de bloemen verschijnen die daarbij horen, is mijn onderwerp een gok: of ze bloeien als dit stukje verschijnt: wie zal ’t zeggen? De krokus is geen inheemse plant, bovendien is hij nog niet eens zo lang geleden in de Lage Landen geïmporteerd door toedoen van de Vlaming Ogier van Busbeke, die van 1554 – … [Lees meer...] overEtymologica: krokus en narcis
Iedereen verouderd, op Piet Paardekooper na
De taalwetenschap van 50 jaar geleden In sommige opzichten was de taalwetenschap van vijftig jaar geleden echt fijner dan die van nu. Piet Paardekooper (1920-2013) leefde bijvoorbeeld nog en schreef artikelen zoals Op je oudste broer op één na na – ja, puzzel gerust even op die titel – die ging over de Nederlands constructie op X na. Zoals gebruikelijk deed Paardekooper … [Lees meer...] overIedereen verouderd, op Piet Paardekooper na
Van hier tot Bagdad
Van hier tot Tokio – Facetten (vi) Van Simon Carmiggelt is bekend dat hij niet alleen Kronkels voor de krant of voor de Hilversumse radio maar ook reclameteksten schreef, zeker in de eerste jaren van zijn bezigheden. Schnabbelde hij in dit opzicht ook bij bij zijn eigen krant? Wie zal het auteurschap achterhalen van deze schoenenadvertentie waarvoor de fabrikant als het … [Lees meer...] overVan hier tot Bagdad
Niet de vogels voeren: het voornaamwoord het als subject
In de eerste maand van het jaar verbleef ik acht dagen in het plaatselijke ziekenhuis, dat in het eerste decennium van deze eeuw op enkele honderden meters afstand van mijn woning in de weilanden werd gebouwd. Vanuit de ramen aan de noordkant van het gebouw kon ik de hele dag door mensen over het pad tussen het ziekenhuis en de overgebleven weilanden zien wandelen, vergezeld … [Lees meer...] overNiet de vogels voeren: het voornaamwoord het als subject
Het eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
De langverwachte (2002) van Abdelkader Benali is een heel jong boek. Dat komt in de eerste plaats door de jeugd van de schrijver. Een deel van de titelverklaring is weliswaar dat de schrijver het gevoel had dat iedereen al lang op deze tweede roman had gewacht, maar dat kwam ook omdat Benali al op zijn 20e debuteerde, met het indrukwekkende Bruiloft aan zee. Toen De … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
Van Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Dat Nicoline van der Sijs behalve een heel productieve ook een heel creatieve taalkundige is, bewijst ze opnieuw met haar nieuwste boek, Daar is geen woord Frans bij. In dat boek, dat verschenen is bij gelegenheid van haar afscheid van het Instituut voor de Nederlandse Taal, behandelt Van der Sijs uitdrukkingen, spotnamen, formules e.d. waar taalnamen in voorkomen. De … [Lees meer...] overVan Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Van hier tot Sittard
Van hier tot Tokio – Facetten (v) Het is het niet verrassend maar wel komisch door het allitererende extraatje dat er verstrekt wordt, wanneer Carmiggelt zich op zaterdag 6 februari 1954 zogenaamd op een klagende manier uitlaat. Hij doet geërgerd over de kritische brieven die hij soms op de krant ontvangt. Wat kúnnen groepen mensen (zelfs al in deze tijd zonder bv. Twitter … [Lees meer...] overVan hier tot Sittard
Mag ik overvaren?
À propos K. Schippers Op een viaducttussen Kampen-Zuiden Zwollein koeienletters:KEAT Je heb het als dichterver gebrachtdoor hier te verschijnenook zonder S terwijl ik met mijn treinlangzaam richting Drentheverdwijn In de zomer van 2019 liep ik met K. Schippers over het Onze Lieve Vrouweplein in Maastricht. Bij het zien van hotel Derlon zei hij: ‘Hier heb ik met … [Lees meer...] overMag ik overvaren?
De minder bekende schat van Oss
Rijk zijn de giften die vorige eeuw bij Oss in de grootste grafheuvel van Nederland gevonden zijn. Vorstelijk is het zwaard met been en goud in houten hilt dat voor begraving opzettelijk omgebogen was. Oss heeft echter nog een andere oude schat: zijn naam. Rusting in heuvels Aan het begin van de ijzertijd in de Lage Landen, een kleine drieduizend jaar geleden, werd even … [Lees meer...] overDe minder bekende schat van Oss
Wie mag er eigenlijk iets vinden van de spelling?
Een interessant argument, dat Marc Kregting eerder deze week te berde bracht tegen mijn stelling dat we niet zo zwaar moeten hechten aan de spelling: Daarnaast weet Van Oostendorp – hoogopgeleid, erudiet, enz. –al dat ‘trein’ de voorkeur geniet boven ‘trijn’. En mocht hij bij een tijdschrift of uitgeverij een typoscript inleveren waarin hij een tikfoutje maakt, dan is daar … [Lees meer...] overWie mag er eigenlijk iets vinden van de spelling?
Salopette: een smeerpoets met een tuinbroek?
Achter het achtervoegsel 37 Het verhaal gaat dat koning Lodewijk XV (1710-1774) gewoon was zijn dochters aan te duiden als ‘slet’, ‘vod’, ‘zwijntje’ en ‘slons’. Minstens zo bijzonder was de bijnaam die gegeven was aan de hofdames die zich het dichtst bij het koninklijk echtpaar bevonden: canailletjes of caillettes ‘kwartels’. Eveneens uit het dierenrijk … [Lees meer...] overSalopette: een smeerpoets met een tuinbroek?
Over Kristien Hemmerechts’ De kinderen van Arthur (2000)
…maar eigenlijk vooral over Jos Muijres Gisterenavond presenteerden Jeroen Dera en Jos Joosten een in het geheim voorbereide bundel Uit het hart met opstellen over de Vlaamse literatuur van deze eeuw. De bundel is opgedragen aan Jos Muijres, die afscheid neemt van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur, waar hij werkte als universitair docent Moderne Nederlandse … [Lees meer...] overOver Kristien Hemmerechts’ De kinderen van Arthur (2000)
In het hart
We zijn in Nijmegen inmiddels al twee jaar afscheid aan het nemen van Jos Muijres: op 31 mei 2022 schreef mijn collega Jos Joosten al een stukje over hem en op diezelfde dag keek Jos M. zelf ook terug. Maar gisteren vierden we zijn afscheid opnieuw. Er werd een boek gepresenteerd dat een aantal collega's te zijner ere geschreven hebben, met essays over eenentwintigste-eeuwse … [Lees meer...] overIn het hart
Interpunctie
Vlak voor de executie kwam een oekaze van de tsaar: ‘Terechtstellen niet begenadigen!’ Казнить нельзя помиловать! Wat deed de beul? Waar zette hij de komma? Toen zijn uitgever de eigenzinnige interpunctie in Treasure Island ongevraagd had aangepast, schreef Stevenson hem: ‘Ik moet wel aannemen dat mijn interpunctiestelsel heel erg slecht is; maar het is het mijne; … [Lees meer...] overInterpunctie
Vrijwillig te laten binnengaan
Blij maakt me Antimetrieën. In dat boek heeft Jan Kuijper teksten over poëzie verzameld en toont hij de stiel. Hij kan heel vanzelfsprekend schrijven over techniek, zodat ‘metrum’, ‘versvoet’ en al die termen geen middeleeuws Kerklatijn worden. Aan apostroffen bij Dèr Mouw wijdt Kuijper vijf spannende bladzijden, die ook nog eens slim en onverstoorbaar … [Lees meer...] overVrijwillig te laten binnengaan
Een masterclass gedichten lezen
Het is altijd interessant om dichters te lezen over het dichten, vooral als het dichters zijn die net zo goed kunnen lezen als schrijven: dichters die net zo gemakkelijk kunnen uitleggen hoe ze zelf te werk gaan als zien wat anderen doen, en waarom. Dichters zoals Jan Kuijper. In de loop van zijn leven heeft Kuijper niet heel veel essays geschreven, maar heel veel daarvan … [Lees meer...] overEen masterclass gedichten lezen
Een toegankelijke academische Bachelor Fries, echt aan de universiteit
‘De Toekomst van de Frisistiek’, het adviesrapport van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen over het hoger onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek op het terrein van Fries, werd op 23 januari 2024 gepresenteerd op het Provinsjehûs in Leeuwarden. Het was een bijeenkomst in een positieve sfeer, waar veel waardevols gezegd is over een weer op te bouwen … [Lees meer...] overEen toegankelijke academische Bachelor Fries, echt aan de universiteit
Frans Kellendonk
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overFrans Kellendonk
Op zoek naar de uitgang
Ziezo, het jaarlijkse ritueel achter de rug: het corrigeren en, zoals dat heet, quoteren van papers voor Taalvaardigheden. Dat is het belangrijkste vak dat ik ooit heb gegeven, maar geeft nogal veel werk voor een gepatenteerde luiwammes als ik. Dat ik er toch mijn best voor blijf doen komt, uiteraard, door het grote sociaaleconomische onrecht dat aan Taalvaardigheden … [Lees meer...] overOp zoek naar de uitgang
Ken je nie normaal prate!
Het is tegen de impliciete beroepscode onder taalkundigen om je te ergeren aan andermans taalgebruik. Zo'n ergernis belemmert dat je goed luisteren en de hele dag goed luisteren naar wat je taalgenoten zeggen behoort tot de maatschappelijke taken van de taalwetenschapper. Iemand moet toch horen en zien hoe de taal dag na dag steeds een klein beetje verandert! Dan kun je niet … [Lees meer...] overKen je nie normaal prate!
Poëzieweek
Het is nog dagenlang Poëzieweek, gelukkig. Koop een dichtbundel en dan krijg je een boek dat in alle opzichten een geschenk is: Kom nog even naar mij kijken straks van Edward van de Vendel. Het is zijn eerste dichtbundel voor volwassen lezers. Het boekje met tien gedichten heeft mij zeer geraakt. Het zijn gedichten over het leven - sterk autobiografisch, maar nergens zo … [Lees meer...] overPoëzieweek
De rol fan it Frysk as aktyf brûkte taal yn de Fryske identiteit
Yn de twadde helte fan 2023 haw ik foar myn bachelorskripsje sosjale geografy en planology oan de Universiteit fan Amsterdam ûndersyk dien nei it ferbân tusken in ‘regionale’ taal en regionale identiteit, yn de kasus fan Fryslân en it Frysk. Dêrby haw ik my yn it bysûnder konsintrearre op de mjitte fan aktyf taalgebrûk troch de persoan sels, en ek op de bleatstelling oan aktyf … [Lees meer...] overDe rol fan it Frysk as aktyf brûkte taal yn de Fryske identiteit