Het werkwoord 'doen' wordt in allerlei Germaanse talen en dialecten als hulpwerkwoord gebruikt, soms met een duidelijke functie, soms ook niet. Zegt een Engelsman "I didn't see her", dan is 'do' een noodzakelijk deel van de ontkenningsconstructie, maar zegt een Brabander "Doe even opruimen", dan is het al veel minder duidelijk welke functie 'doen' heeft.In het Fries in … [Lees meer...] over‘Doen’ als voorwaardelijk hulpwerkwoord in het Saterfries
Frisistyk Artikel
Op syn Feensters (1a)
It earste diel fan Op syn Feensters 1, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. In alderaardichst boekwurkje (13 by 13 sm., 26 s.) fûn ik op myn sneuptocht nei boarnen foar dizze kollum oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters fan de mearsidige Willem Winters. It is in lytse … [Lees meer...] overOp syn Feensters (1a)
Oud-Germaanse avonturen met negatie
Taalverandering Betrapt! Deel 12 (slot) Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudnoors en het Oudnederlands. Vandaag deel 12, de laatste van deze serie: Oudnederlandse negatie. Niet zal ik vrezen Tot besluit van deze serie over negatie in het Oudgermaans nog iets over het Oudnoors en het Oudnederlands. Het … [Lees meer...] overOud-Germaanse avonturen met negatie
Op har Limburchsk
Besprek fan it publyksboek Hoe Limburgers over vrouwen praten, S.pl. 2025. ISBN: 978-94-6506-998-2, NUR 616 fan Joske Piepers,* basearre op har proefskrift People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach to sociopragmatic gender in Limburgian Op 14 maart ll. is Joske Piepers promovearre op People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach … [Lees meer...] overOp har Limburchsk
Oudsaksische Heliand
Taalverandering Betrapt! Deel 11 Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudsaksisch en het Oudfries. Vandaag deel 11: Oudsaksische Heliand Het goede evangelie dat nergens zijn gelijke heeft We staan even stil bij drie belangrijke teksten uit Oudgermaanse talen hier bekeken: Hier ontbreekt nog de … [Lees meer...] overOudsaksische Heliand
Hoe het Nederduits naar Friesland kwam
Toevallig heb ik kort achter elkaar twee boeken over de geschiedenis van Friesland gelezen. Het eerste daarvan, Sandra Langereis’ recente biografie Machineman. De tijden van Eise Eisinga (2024) staat hier niet ter recensie maar riep wel een taalvraag bij mij op die in het tweede boek centraal staat. Eisinga (1744-1828) groeide op in Dronrijp en woonde daarna in Franeker, de … [Lees meer...] overHoe het Nederduits naar Friesland kwam
Vragen over het Oudfries
Taalverandering betrapt! 10 Eric Hoekstra bespreekt kwesties die het het Oudfries betreffen. Vandaag deel 10: Vragen over het Oudfries Soe scel him di oera fregia, haet hi seka welle. Toen ik me met het Oudfries ging bezighouden, stelde ik mezelf voortdurend vragen. En nog steeds natuurlijk. Zoals: waarom zijn er wel Oudengelse teksten uit het eerste millennium … [Lees meer...] overVragen over het Oudfries
Op syn Frysk en Nedersaksysk
Besprek fan it proefskrift fan Raoul Buurke* Frisian and Low Saxon in Flux. Grins 2025.** In hiel bysûnder taalsosjologysk en sosjolingwistysk (promoasje)ûndersyk is krekt lyn útfierd troch Raoul Buurke fan de Ryksuniversiteit Grins. It jout ûnder oaren in beskaat ynsjoch yn de resinte stân fan saken fan it Frysk en fan it Nedersaksysk wat it persintaazje sprekkers … [Lees meer...] overOp syn Frysk en Nedersaksysk
Taalverandering betrapt! Deel 9: Niet in het Gothisch
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries en het Oudengels. Vandaag deel 9: Niet in het Gothisch Drink nu niet alleen water. Elke taal heeft meerdere vormen van negatie en het Gothisch is daarop geen uitzondering. Daarnaast doorlopen talen soms Jespersens cyclus van negatie. De Oudgermaanse talen bevonden zich … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! Deel 9: Niet in het Gothisch
90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 4: KFFB-bestjoerder Martsje de Jong
Nei njoggentich jier bestean lûkt de Kristlike Fryske Folks Bibleteek (KFFB) de stekker derút. Yn desimber 2024 ferskynt it alderlêste boek, dêrnei wurdt de Fryske boekeklup opheft. ‘Ivich skande’, fynt bestjoerslid Martsje de Jong fan de Kristlike Fryske Folksbibleteek (KFFB) it dat de boekeklup dit jier syn lêste publikaasjes útbringt. Mar foar it bestjoer wie der gjin oare … [Lees meer...] over90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 4: KFFB-bestjoerder Martsje de Jong
Taalverandering betrapt! Deel 8: Oudengelse Beowulf ‘niet dat’
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries en het Oudengels. Vandaag deel 8: Oudengelse Beowulf ‘niet dat’ Niet dat je voor de rite rond mijn lijk veel hoeft te regelen De meest voorkomende negatie in de Oudgermaanse talen van het eerste millennium AD is de enkelvoudige cliticnegatie. Die staat meteen voor de … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! Deel 8: Oudengelse Beowulf ‘niet dat’
Op nei in ynternasjonale Unesco-status foar it Aldfrysk
Wat in feest wie it twa jier lyn op Tresoar: ‘ús’ Richthofenkolleksje waard, as alderearste, ynskreaun yn it nije Nederlânske Unesco-register Memory of the World. Op dy feestlike jûn yn novimber 2022 rôp de foarsitter fan de Unesco-kommisje Tresoar op om fuort troch te setten, en foar ál it Aldfrysk sa’n status te berikken, mar dan: ynternasjonaal. Dizze prachtige útdaging hat … [Lees meer...] overOp nei in ynternasjonale Unesco-status foar it Aldfrysk
Op z’n Fries ‘Nederduits’
Bij de te verschijnen monografie over de ontwikkeling van vroegmodern Nederlands in een meertalige omgeving Op het eerste gezicht lijkt het opvallend om deze aflevering van de column Op syn …, die de afgelopen anderhalf jaar in het Fries op Frisistyk verscheen, nu in het Nederlands op Neerlandistiek tegen te komen. Het is evenwel heel logisch gezien het tweede element van … [Lees meer...] overOp z’n Fries ‘Nederduits’
Taalverandering betrapt! Deel 7: Oudengelse Beowulf ‘niet’
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries en het Oudengels. Vandaag deel 7: Oudengelse Beowulf ‘niet’ De wijze held kon ach en wee niet weren De oudste Oudfriese tekst is de rechtstekst Het Recht van de Skelta in de redactie van de tekstcollectie Unia. De oudste Oudengelse tekst is het heldendicht Beowulf. Ik … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! Deel 7: Oudengelse Beowulf ‘niet’
Anders en Jikke skriuwe Fryske romans foar de KFFB
90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 3 Hy ûntduts de leafde foar it skriuwen op lettere leeftiid, sy die as bern oars neat as ferhalen optekenje. Anders Rozendal en Jikke Olivier skriuwe romans foar de Kristlike Fryske Folksbibleteek. Nei 90 jier hâldt de KFFB dermei op. De iene leit de pinne dêrom no foarearst del, de oare siket om in nije útjouwer. Begjin … [Lees meer...] overAnders en Jikke skriuwe Fryske romans foar de KFFB
Syktocht nei de echte ‘wylde boerinne’
It is presys hûndert jier lyn dat skriuwer Teatse Eeltsje Holtrop út Drylts (1865-1925) de novellewedstriid fan literêr tydskrift De Gids wûn mei de Nederlânske oersetting fan syn novelle De wylde boerinne. Yn de podcast ûndersykje ik dit wier barde boeredrama. Wat fertelle histoaryske boarnen ús oer de haadpersoanen fan dit literêre peareltsje? Wa wie de echte wylde … [Lees meer...] overSyktocht nei de echte ‘wylde boerinne’
Taalverandering betrapt! 6: tenzij
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 6: tenzij. Tenzij de kerk aan de waterkant van een plaats staat In de Oudfriese tekst Het Recht van de Skelta vinden we een passage over de eisen waaraan wegen naar de kerk moeten voldoen. Een van die eisen is dat er vier wegen naar de kerk moeten gaan. … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 6: tenzij
‘Ik ha echt in bân mei dit plak’
Al fiif kear siet Remco Kuiper simmers in skoft yn de Skriuwersarke. Dêrmei is er in geregelde gast yn de arke dy’t earder fan Rink van der Velde (1932-2001) wie. It plak oan it petgat tusken De Wylgen en De Feanhoop biedt al moai wat jierren romte oan alle skriuwers dy’t yn alle rêst mei Frysk literêr wurk dwaande wolle. Remco Kuiper (1971) komt der graach. ‘It ljocht dêr … [Lees meer...] over‘Ik ha echt in bân mei dit plak’
90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 2: Lid Riemke Post-Swart
Nei njoggentich jier bestean lûkt de Kristlike Fryske Folks Bibleteek (KFFB) de stekker derút. Yn desimber 2024 ferskynt it alderlêste boek, dêrnei wurdt de Fryske boekeklup opheft. De 87-jierrige Riemke Post-Swart út Ferwert is al mear as santich jier lid. ‘KFFB-propagandalieder Eelke Simens de Jong trúnde by my oan, likelang oant ik ‘ja’ sei op in lidmaatskip.’ Se kin it … [Lees meer...] over90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 2: Lid Riemke Post-Swart
Taalverandering betrapt! 5: Noch
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 5: lijstnegatie noch: goud noch zilver. goud noch zilver Goud noch zilver! Waar de materialistisch ingestelde lezer direct denkt aan een artikel over goud en zilver, begrijpt de geestelijk ingestelde mens (i.e., de taalkundige) direct dat het gaat om dat … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 5: Noch
Minybyb as kado
Marieke van den Heuvel komt krekt oanrinnen mei hûn Bobbi. Oft sy de eigener is fan dizze minybyb oan de Fonteinstraat yn Ljouwert? ‘Officieel is het de minibieb van mijn man. We hebben het hem als verjaardagcadeau gegeven, omdat hij zelf op vakantie altijd zo graag in minibiebjes kijkt.’It is in jierdeiskado dêr’t de hiele strjitte trouwens fan meigenietet. ‘De buurvrouw gaf … [Lees meer...] overMinybyb as kado
Op syn Andalusysk
By it lienen fan Maria Rosa Menocal, De gouden eeuwen van Andalusië. Amsterdam s.j.[ Oersetting fan The Ornament of the World: How Muslims, Jews, and Christians Created a Culture of Tolerance in Medieval Spain] By Op syn Scots skreau ik dat as ik yn it gebiet fan in minderheidstaal kom, ik altyd de boekhannel yngean om te sjen oft dêr ek resinte literatuer oer dy … [Lees meer...] overOp syn Andalusysk
Minybyb De Boekenbakker
Oait waard it lytse gebouke neist de bakkerswinkel yn Ysbrechtum brûkt as opslach fan brânwachtspuiten, in blommist ferkocht der in skoft blommen, mar no kinne minsken der boeken helje en bringe. Wolkom by De Boekenbakker.Doe’t de bakkerswinkel yn it doarp koartlyn opknapt waard, soargen de trije freondinnen Anneminke, Brucia en Tjessaline derfoar dat ek de minybyb, oprjochte … [Lees meer...] overMinybyb De Boekenbakker
Taalverandering betrapt! 4: Nelle
Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 4: Samenstrekking van negatie en persoonsvorm: Ne welle > Nelle. Als hij niet wil komen naar de rechtszaak over het land Rechtszaken vinden in Oudfriese tijden in de openlucht plaats, bij voorkeur op de plek waar de rechtszaak over gaat. Dat kan … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 4: Nelle
90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 1: In Amerikaanske flecht
Nei njoggentich jier bestean lûkt de Kristlike Fryske Folks Bibleteek (KFFB) de stekker derút. Yn desimber 2024 ferskynt it alderlêste boek, dêrnei wurdt de Fryske boekeklup opheft. Yn dit dossier blikke ferskate minsken werom op 90 jier KFFB: fan propagandalieder Eelke Simens de Jong, dy't yn de jierren '50 Amerikaanske metoaden tapaste om Fryske boeken oan de man te bringen, … [Lees meer...] over90 jier Kristlike Fryske Folks Bibleteek. Diel 1: In Amerikaanske flecht
