Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 1. De cyclus van negatie. Als hij het geld voor de zeggenschap over de vrouw niet wil geven Wat een zinnetje weer, nietwaar? De man was in Oudfriese tijden verplicht om een ‘mondschat’ te betalen om de juridische zeggenschap over zijn vrouw te verkrijgen. … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 1: De cyclus van negatie
Frisistyk Artikel
Sybe Sybesma, 100 jier lyn berne
Op 5 novimber 2024 wie it 100 jier lyn dat skriuwer Sybe Sybesma (1924-1986) berne waard. Rint Sybesma (1960) stiet op de webside fan Tresoar yn trije artikels mei ynlieding stil by it libben en wurk fan syn omke. Rint Sybesma is heechlearaar Sineeske taalkunde oan de universiteit yn Leiden. Sûnt 2018 publisearret er ûnder it pseudonym Ruerd Smaling gedichten en koarte ferhalen … [Lees meer...] overSybe Sybesma, 100 jier lyn berne
De skjintme vurt ferbwólgwódde fan Trinus Riemersma
Freed 1 novimber is yn Tresoar de biografy Der is neat glêd te striken. Biografy fan Trinus Riemersma fan de hân fan Doeke Sijens ferskynd. Ta de presintaasje hat Pieter Duijff syn fyzje jûn op Riemersma syn roman De skjintme vurt ferbwólgwódde (1981). Trinus Riemersma skriuwt yn syn ienmanstydskrift De Kul yn de foarste jiergong fan 1983 op side 16 in koart ‘jênsteg … [Lees meer...] overDe skjintme vurt ferbwólgwódde fan Trinus Riemersma
Op syn Gitersk (*1751- † ?X) II*. By it weiwurden fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
Taalkundige ferskillen tusken it Stellingwerfsk en it Gitersk? Yn Op syn Gitersk I is de skiednis fan de opkomst en delgong fan it Nedersaksyske dialekt boppe de Tsjonger of Kuunder ferteld mei de taalsosjologyske achtergrûnen dêrfan. It die bliken dat de sterk geografysk bepaalde identiteit fan it Gitersk syn namme oant op it lêst bewarre hie. De fraach is no oft dat mei de … [Lees meer...] overOp syn Gitersk (*1751- † ?X) II*. By it weiwurden fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
Jülje/joolje
Yn it Saterfriesisches Wörterbuch fan Marron Fort komt it tiidwurd jülje foar, mei de betsjutting "beim Laufen die Absätze schief setzen, so dass die Zehen nach außen stehen". It lemma ferwiist troch nei twäärsfoutje, dat de omskriuwing "mit nach außen gerichteten Fußspitzen gehen" krigen hat. Dat beskriuwt sawat it loopke fan Charlie Chaplin. Bouke Slofstra makke my op it … [Lees meer...] overJülje/joolje
Douwe Kalma neireizge
Yntrigearre troch de earste reis nei Ingelân dy’t de Jongfryske foaroanman en letterkundige Douwe Kalma (1896-1953) eksakt hûndert jier lyn makke, beprate ik mei myn maat Binne Keulen, de yndertiid ek yn it Frysk ôfstudearre dosint sjoernalistyk oan de hegeskoalle Windesheim om Douwe Kalma foar in part nei te reizgjen. Kalma hie yndertiid wikenlang yn Ingelân west … [Lees meer...] overDouwe Kalma neireizge
Leaver ljouwer
It lêste nûmer fan it blêd Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik is hielendal oan it Aldfrysk wijd. Yn dy bondel stiet in stik fan Stephen Laker oer de labiale wriuwer (of: rûzer) yn it Aldfrysk, oars sein: oer de fonologyske skiednis fan it ding dat mei it letterteken <w> útdrukt wurdt yn bliuwe, driuwe en skriuwe. (Noat: de tekens <> wurde brûkt om skreaune … [Lees meer...] overLeaver ljouwer
Sjedit is ek in konstruksje dêr’t Jarich oer skreaun hat
Op 20 septimber is taalkundige Jarich Hoekstra ferstoarn. Ta syn neitins ha Bouke Slofstra en Henk Wolf in pear stikken út Jarich syn pinne opdold om se hjir nochris wer yn it ljocht te jaan. Ynstee fan dy man kin men ek sizze fan dy man dêr of dy man dêre. Dat makket dat it noch wat mear opfalt dat nei ien man yn it bysûnder ferwiisd wurdt. Fierder kin men mei dy man dêre … [Lees meer...] overSjedit is ek in konstruksje dêr’t Jarich oer skreaun hat
By de presintaasje fan de nije roman fan Marga Claus: Libbe
Tongersdeitejûn 10 oktober fûn yn Tresoar yn Ljouwert de presintaasje plak fan de nije Fryske roman fan Marga Claus. By dy gelegenheid mocht ik wat sizze oer it wurk fan dizze Fryske skriuwster en fansels oer har nije boek. Hjirûnder stiet myn ferhaal by dy gelegenheid. Foar’t ik wat oer Libbe sizze sil, de nije roman fan Marga Claus dy’t fan ’e jûn presintearre wurdt, wol … [Lees meer...] overBy de presintaasje fan de nije roman fan Marga Claus: Libbe
Omwenners
Op 20 septimber is taalkundige Jarich Hoekstra ferstoarn. Ta syn neitins ha Bouke Slofstra en Henk Wolf in pear stikken út Jarich syn pinne opdold om se hjir nochris wer yn it ljocht te jaan. Jarich wie in alsidich man. As teoretysk taalkundige is er fierwei it ferneamdst wurden, mar yn syn tiid by de Fryske Akademy foarme er mei Rienk de Haan ek it Taalburo, dat de … [Lees meer...] overOmwenners
Op syn Gitersk (*1751- †2011). By it ferstjerren fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
Ien fan de bêst bewarre geheimen op taalsosjologysk en dialektologysk gebiet yn Fryslân is wol it saneamde ‘Gieters’, it no útstoarne dialekt fan it Nedersaksysk, as migraasjetaal ôfkomstich fan it Oeriselske Gieteren (Giethoorn) en omkriten. Yn 1751 waard it foar it earst troch de earste turfmakkers nei Aldehaske en omkriten meibrocht, yn 2011 is de lêste sprekker yn Lúnbert … [Lees meer...] overOp syn Gitersk (*1751- †2011). By it ferstjerren fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
En wa moat it belije? Men!
Op 20 septimber is taalkundige Jarich Hoekstra ferstoarn. Ta syn neitins ha Bouke Slofstra en Henk Wolf in pear stikken út Jarich syn pinne opdold om se hjir nochris wer yn it ljocht te jaan. Jarich skreau syn stik oer de ûnpersoanlike omnamwurden men, jins en jin yn it Nijfrysk (fan 2010) foar in kongres oer sokke omnamwurden yn Germaanske talen. It is faak en folle … [Lees meer...] overEn wa moat it belije? Men!
Ammerins Moss-de Boer: ‘Fertale mei AI en de oersetter as kulturele brêgebouwer’
Hieltyd faker wurdt AI (artificial intelligence) ynset om teksten te fertalen. Dochs kin in goeie oersetting net sûnder de kulturele ekspertize fan minsklike oersetters. Ammerins Moss-de Boer jout har fyzje dêrop. Moss-de Boer studearre Ingelsk, ferbleau in skoft yn Ierlân, mar wennet no alwer mear as tweintich jier mei har Ierske man en twa bern yn Fryslân. It skeakeljen … [Lees meer...] overAmmerins Moss-de Boer: ‘Fertale mei AI en de oersetter as kulturele brêgebouwer’
Etymologica: bij het opnemen van Friese Plaatsnamen in de etymologiebank
Onlangs zijn de Friese Plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten van Karel Gildemacher (2007) toegevoegd aan de Etymologiebank, als aanvulling op de Nederlandse plaatsnamen verklaard van Gerald van Berkel en Kees Samplonius. Hieronder volgt wat toelichting over de gemaakte keuzes voor het Friese plaatsnamenboek. Werkwijze Het samenstellen van een plaatsnamenboek … [Lees meer...] overEtymologica: bij het opnemen van Friese Plaatsnamen in de etymologiebank
‘Ik wie benijd hoe’t it eartiids wie’
Philippus Breuker hat tsientallen boeken en noch folle mear artikels op syn namme te stean. Dêr die de âld-heechlearaar Frysk in soad ûndersyk foar, ûnder oare yn de argiven fan Tresoar. No’t er meikoarten 85 jier wurdt, is er syn eigen ûnbidich grutte argyf oan it oarderjen, om it stadichoan oer te dragen oan Tresoar. Yn syn studearkeamer yn Boazum stean de boekekasten fol, … [Lees meer...] over‘Ik wie benijd hoe’t it eartiids wie’
In memoriam Jarich Freark Hoekstra (Hitsum 17-2-1956 − Kiel 20-9-2024)
Op sneon 14 oktober 2023 wie Jarich Hoekstra yn de Boalserter tsjerke oan it wurd as foarsitter fan de Gysbert Japicxpriis. Jetske Bilker krige de priis foar har roman Sonde en spegel (2021). Jarich ljochte yn syn ferhaal ta hoe’t de sjuery ta syn oardiel kaam wie. Oan de ynhâld en de presintaasje fan it treflike ferhaal wie te sjen dat er in alsidich en bejeftige man wie. Nei … [Lees meer...] overIn memoriam Jarich Freark Hoekstra (Hitsum 17-2-1956 − Kiel 20-9-2024)
Puzelstikjes fine
Professor Alderik Blom naam in pear moannen frij om as gastûndersiker oan de Fryske Akademy nei Ljouwert te kommen. De heechlearaar Keltology bestudearre yn de argiven fan Tresoar de nei-oarlochske kontakten tusken Bretanje en Fryslân. Yn 1948 ferskynde in spesjaal temanûmer fan Frysk literêr moanneblêd De Tsjerne. It gie oer Bretanje mei omtinken foar it keltyske Bretonsk, … [Lees meer...] overPuzelstikjes fine
In Frysk Urdd Eisteddfod?
In festival dat folslein yn it teken stiet fan de Fryske taal en kultuer? Foar guon sil it as in dream klinke. Yn Wales is it lykwols de realiteit. Dêr wurdt elk jier it Urdd Eisteddfod organisearre: in taal- en kultuerfestival foar jongerein dy’t it Welsk yn it sintsje set. Dit jier wie it evenemint yn Maldwyn en Arjen Bloem, Kyra Rottiné en Welmoed Sjoerdstra gienen der as … [Lees meer...] overIn Frysk Urdd Eisteddfod?
Op syn Scots
By it keapjen fan Robert McColl Millar, A history of the Scots language. Oxford 2023 en Clive Young, Unlocking Scots. The secret life of the Scots language. Edinburgh 2023. As ik yn in gebiet mei in minderheidstaal kom, gean ik altyd de boekwinkel yn om te sjen oft dêr ek resinte literatuer oer dy minderheidtsaal te finen is. Yn Skotlân, dêr’t ik krektlyn wie, is dêr sels … [Lees meer...] overOp syn Scots
Lêstips fan Albertina Soepboer
‘Fan ’t simmer sil ik in moanne nei Barcelona ta om dêr te skriuwen’, fertelt dichteres Albertina Soepboer oer wat sy dizze simmer by de ein hat. ‘Dat doch ik yn it ramt fan Leeuwarden City of Literature. Skriuwe kin foar my net sûnder lêze. Ferhalen meitsje de wrâld grutter, dus nim ik boeken mei. Dat binne papieren boeken, mar ek e-boeken en audio-boeken. Dat is … [Lees meer...] overLêstips fan Albertina Soepboer
De stereotypearring fan de Fryske identiteit
Yn seizoen fjouwer fan it programma Denkend aan Holland fan Omroep MAX (2022) farre de BN’ers Janny van der Heijden en André van Duin troch bysûndere gebieten yn hiel Nederlân, om it Nederlânske lânskip te bewûnderjen. Yn dat seizoen hawwe se tegearre de Alvestêdetocht yn Fryslân fearn. Harren reis is ûnderferdield yn fjouwer ôfleveringen, dêr't se it Fryske lânskip en de … [Lees meer...] overDe stereotypearring fan de Fryske identiteit
Nije Aldfryske hânskriftfragminten opdûkt yn Wenen
It is net alle dagen dat der nije stikken Aldfrysk fûn wurde, en as dat al bart, dat soks dan fier fan Fryslân wêze moat: yn Wenen. Dochs is it sa. Prof. dr. Robert Nedoma fertelt deroer yn in skriftlik fraachpetear nei oanlieding fan syn publikaasje fan de fynst. In skoftsje lyn krige de Österreichische Nationalbibliothek yn Wenen in bondeltsje hânskriftfragminten oerlange … [Lees meer...] overNije Aldfryske hânskriftfragminten opdûkt yn Wenen
Lêstips foar de simmer fan Jetske Bilker
Skriuwer en Gysbert Japicxpriis-winner Jetske Bilker sil dizze simmer mei de hiele húshâlding op fytsfakânsje. ‘Fanút Leer nim ik de trein nei Bremerhaven en fyts dêrwei nei myn suske, midden yn Denemarken. En werom oer Hamburch, en sa nei Nederlân. Ik moat hiel ekonomysk mei de romte en it gewicht omspringe, dus in boek is gau tefolle en te swier. Ik hoopje dat tsjin … [Lees meer...] overLêstips foar de simmer fan Jetske Bilker
Lêstips fan Sjoerd Bottema
Net te fier en net te lang It heuvelet lichtjes. Soms. Hjir en dêr in fakwurkhûs.Geregeld in krúshout, ein Märchenaus alten Zeiten, das kommtmir nicht aus dem Sinn. Is dit in fakânsjetip fan Sjoerd Bottema? Wêrhinne dan? It heuvelet. Súd-Limburch? Lichtjes. Soms. Gelderlân? Oerisel? In fakwurkhûs, Dútslân miskien? Net te fier oer de grins graach. Dat we wer yn ien … [Lees meer...] overLêstips fan Sjoerd Bottema
Rin voor den droes en lit dy wæge
“Jij stinkt en je moeder ook”, typt in lulk jongfaam op har laptop. De adressant is in blier jongfaam (itselde jongfaam), dat as influencer ‘bjoetie’-tips jout. Dit komt út in licht-pedagogysk tv-programma fan de VPRO. It hat wis en wrychtjes humor, mar wol in komplekse humor, sa’t it liket. “Do stjonkst” is net aardich. De muffe mof stonk yn de santjinde iuw al op ‘e … [Lees meer...] overRin voor den droes en lit dy wæge