Voornamendrift (15) Door Gerrit Bloothooft Figuur 1. Zipf verdeling van 29.756 voornamen die voor het eerst tussen 1920 en 1960 zijn gegeven, berekend op basis van het gemiddeld aantal namen per logaritmisch interval. In aflevering 11 liet ik zien dat de snelheid van opvolgende naamgevingen na de introductie van een nieuwe naam afhangt van de latere populariteit. Maar … [Lees meer...] overDe voorspellende waarde van het eerste jaar van een nieuwe voornaam
Naamkunde
Maria, de mode van niet-vernoemen
Voornamendrift (14) Door Gerrit Bloothooft Figuur 1. Populariteit van Maria, benaderd met een cumulatieve modelcurve in rood. Je kunt het niet vernoemen van opa of oma in de eerste naam van een kleinkind beschouwen als een modeverschijnsel. Er is een eerste ouderpaar dat de er de brui aangaf, wat als inspiratie diende voor andere ouders, waarna niet vernoemen … [Lees meer...] overMaria, de mode van niet-vernoemen
Femke, twee maal populair
Voornamendrift (13) Door Gerrit Bloothooft Figuur 1. Populariteit van Femke (18.778 geboorten), benaderd met twee modelcurven. Een modeverschijnsel komt en gaat. Na Annie, Willy en Corrie in de jaren veertig kwamen in de jaren vijftig en zestig Yvonne, Ingrid, Monique, Marcel en Remko aan de beurt. Het waren voor Nederland (bijna) nieuwe namen, met de eigenschap dat … [Lees meer...] overFemke, twee maal populair
Annie, een vroege modenaam
Voornamendrift (12) Door Gerrit Bloothooft Figuur 1. De populariteit van Annie, gebaseerd op 9.776 geboorten in Nederland. Met modellering in rood. De eerste namen die een populariteit als een modenaam hadden waren heel gewone meisjesnamen zoals Annie, Jannie, Corrie, Nellie, Gerrie, Willie (en –y vormen). Alhoewel deze namen in het dagelijks leven voor … [Lees meer...] overAnnie, een vroege modenaam
1 maart 2018, Gent: Presentatie Geïllustreerd en verklarend Woordenboek van de Vlaamse waternamen
De algemeen voorzitter van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie en de voorzitter van haar Vlaamse afdeling hebben het genoegen u te verwelkomen op de presentatie van het Geïllustreerd en verklarend Woordenboek van de Vlaamse waternamen Deel II: De provincies West- en Oost-Vlaanderen donderdag 1 maart 2018 om 15:00 uur in de grote vergaderzaal van … [Lees meer...] over1 maart 2018, Gent: Presentatie Geïllustreerd en verklarend Woordenboek van de Vlaamse waternamen
De eerste naamgevingen voorspellen latere populariteit
Voornamendrift (11) Door Gerrit Bloothooft Hoe snel is zichtbaar dat een nieuwe voornaam populair gaat worden? Een indicatie zou de tijd kunnen zijn die het duurt voordat andere ouders de naam ook kiezen. Tot nu toe zijn er twee aanwijzingen dat die tijd kan variëren. Voor impopulaire namen die uiteindelijk in totaal maar twee keer gegeven werden is die imitatietijd … [Lees meer...] overDe eerste naamgevingen voorspellen latere populariteit
Britney’s impuls
Voornamendrift (10) Door Gerrit Bloothooft Het komt heel weinig voor dat een bijna nieuwe voornaam als een bom inslaat. Dat gebeurde in juni 1999 toen Britney Spears’ debuutalbum "… Baby One More Time" in Nederland werd uitbracht. De naam Britney werd weliswaar in 1986 voor het eerst gegeven maar kwam niet boven vier meisjes per jaar uit. In 1999 waren dat er meteen 133 en in … [Lees meer...] overBritney’s impuls
Een voornaam verspreidt zich
Voornamendrift (9) Door Gerrit Bloothooft Er wordt door ouders een voornaam bedacht die nooit eerder aan een kind in Nederland is gegeven. De naam spreekt andere ouders aan, en twee, drie, vier,… tot misschien wel tienduizenden kinderen krijgen dezelfde naam. In de vorige aflevering liet ik zien dat de tweede naamgeving in hetzelfde jaar kan komen, maar ook wel … [Lees meer...] overEen voornaam verspreidt zich
De eerste twee kinderen met een nieuwe naam
Voornamendrift (8) Door Gerrit Bloothooft Wanneer een nieuwe voornaam meerdere keren wordt gegeven is dat veel interessanter dan de unieke, eenmalige naam. In het laatste geval kan er sprake zijn van een creatieve opwelling, een gebrek aan kennis van spelling, of simpelweg een typefout. Maar een herhaling, dat dezelfde gedachte gedeeld wordt door meerdere ouders, is … [Lees meer...] overDe eerste twee kinderen met een nieuwe naam
Waalse kar in Vlaamse stad: de Bagattenstraat
Door Peter Alexander Kerkhoff In de stad Gent kan de middeleeuwse geschiedenis je om elke hoek onverwacht bespringen. Vaak in de vorm van verwaarloosde trapgevels die verdwaald tussen de achttiende-eeuwse panden staan, maar soms ook in de vorm van geheimzinnige straatnamen. Straatnamen waarvan je soms echt geen flauw idee hebt waar ze vandaan komen en wat ze betekenen. De … [Lees meer...] overWaalse kar in Vlaamse stad: de Bagattenstraat
Unieke namen
Voornamendrift (7) Door Gerrit Bloothooft Er zijn ouders die speciaal op zoek gaan naar een unieke naam voor hun kind. Als ze de Nederlandse voornamenbank niet raadplegen, dan valt dat niet mee. Vaak hebben andere ouders een naam al eerder bedacht. Niettemin worden er unieke namen gegeven, vroeger enkele honderden, tegenwoordig duizenden per jaar. Welke zijn dat en wie geven … [Lees meer...] overUnieke namen
Nieuwe namen
Voornamendrift (6) Door Gerrit Bloothooft Elke voornaam was ooit nieuw. De oorsprong kan voor traditionele namen duizenden jaren terug liggen, voor andere namen kan het een eeuw, een decennium of een paar jaar geleden zijn. Willen we de variatie in voornamen begrijpen dan moeten we goed kijken hoe de introductie van nieuwe namen plaatsvindt. Ook al omdat er theorieën zijn … [Lees meer...] overNieuwe namen
Traditionele namen, modenamen en Zipf
Voornamendrift (5) door Gerrit Bloothooft We geven nu heel andere voornamen aan kinderen dan vroeger. De traditionele vernoemingsnamen zijn van meer dan 75% naar minder dan 5% teruggevallen, en daar zijn in de loop van de 20e eeuw modenamen voor in de plaats gekomen. Voor de voornamen van de hele bevolking geldt een Zipfiaanse relatie, die het aantal namen met een bepaalde … [Lees meer...] overTraditionele namen, modenamen en Zipf
Zipf plus Zipf blijft Zipf
Voornamendrift (4) Door Gerrit Bloothooft Onze voornamen zijn een mengelmoes. Er zijn traditionele voornamen van christelijke of germaanse oorsprong, er wordt geleend van omringende talen in Europa, en door migratie kunnen we voornamen uit de hele wereld tegenkomen. En toch vinden we alles bij elkaar voor de hele bevolking een aantal voornamen met een bepaalde frequentie dat … [Lees meer...] overZipf plus Zipf blijft Zipf
De wet van Zipf
Voornamendrift (3) Door Gerrit Bloothooft Er zijn populaire voornamen en er zijn zeldzame en unieke voornamen, en alles daar tussenin. Met een voornaam bedoel ik hier de eerste, officiële voornaam, en niet de roepnaam want die wordt in de bevolkingsadministratie niet geregistreerd. Voor elke voornaam weten we het aantal naamdragers en we kunnen bijvoorbeeld tellen hoeveel … [Lees meer...] overDe wet van Zipf
De lotgevallen van een stadsnaam in het buitenland: ‘Den Haag’ in het Italiaans
´Io non ci capisco un’acca!´ ´Ik begrijp er geen h van!´ Door Martin H. Hietbrink Het is in Nederland gebruikelijk om namen van buitenlandse steden onveranderd te laten, dan wel met minimale aanpassingen over te nemen. In Italië is het gebruikelijker dergelijke zogenoemde exoniemen te ´italianiseren´, waarbij soms een opvallend verschil ontstaat tussen de oorspronkelijke en … [Lees meer...] overDe lotgevallen van een stadsnaam in het buitenland: ‘Den Haag’ in het Italiaans
Een bijna ideale gegevensbron
Voornamendrift (2) door Gerrit Bloothooft Onze voornaam behoort tot het privédomein en in veel landen zijn gegevens daarover niet of beperkt beschikbaar voor onderzoek. In Nederland is het sinds 2000 voor wetenschappelijke instellingen bij wet mogelijk om gegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP, eerder de Gemeentelijke Basisadministratie, GBA) op te vragen. Dat … [Lees meer...] overEen bijna ideale gegevensbron
Voornamendrift: de aftrap
Voornamendrift (1) Door Gerrit Bloothooft We hebben allemaal een voornaam die door onze ouders is gekozen. Ik ga in een serie bijdragen op zoek naar de vrijheid die ouders daarbij hebben. Vanuit de sociologie wordt wel beweerd dat de voornaamkeuze bijzonder is omdat die niet onderhevig is aan externe, commerciële invloeden. Daarom kan de voornaamkeuze een directe reflectie … [Lees meer...] overVoornamendrift: de aftrap
Toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen online
Het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) publiceerde recent een toponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen op het internet. Het gaat om een online publicatie van honderdduizenden (!) steekkaarten met informatie over historische plaatsnamen. In een volgende fase wordt die collectie aangevuld met nog meer Oost-Vlaamse toponymen en met plaatsnamen uit … [Lees meer...] overToponymisch woordenboek van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen online
De populairste voorletter
door Gerrit Bloothooft Wat is dezer dagen de meest verkochte chocoladeletter? Ofwel, welke voorletter komt het meeste voor, als we even voor het gemak aannemen dat iedereen Sinterklaas viert en een chocoladeletter krijgt. Onze voorletters kunnen we tellen in onze basisadministratie. Naast een populariteitslijstje van voorletters is het ook aardig om eens te … [Lees meer...] overDe populairste voorletter
Pas verschenen: Veldnaemen van Stellingwarf VII: Oosterwoolde
Door Henk Bloemhoff Gedurende zo’n zeventien jaar hebben de Stellingwarver Schrieversronte (Stellingwerfs streektaalinstituut) en de Historische Verening van Oosterwolde gestaag doorgewerkt om te komen tot een uitvoerig boek over de veldnamen van Oosterwolde, het hoofddorp van de gemeente Oost-Stellingwerf in Zuidoost-Friesland. Op 20 oktober jl. werd het resultaat … [Lees meer...] overPas verschenen: Veldnaemen van Stellingwarf VII: Oosterwoolde
Mohammed
Door Gerrit Bloothooft Geert Wilders herhaalt in het debat over de regeringsverklaring weer eens ‘Mohammed is inmiddels een van de meest populaire jongensnamen in heel Nederland’. Daarmee wil hij suggereren dat Arabische voornamen de overhand dreigen te krijgen, als symptoom van de Islamisering van Nederland. Maar daar klopt niets van. … [Lees meer...] overMohammed
Teknoniemen en de naam Leentvaar
Door Michiel de Vaan Een patroniem koppelt jouw naam aan die van je vader, en is wereldwijd een van de meest voorkomende naamgevingsmotieven. Als je vader Arend heet, kun je de naam Arends ‘die van Arend’ of Arendszoon, Arendsdochter krijgen. Ook metroniemen komen vrij algemeen voor, hoewel – cultureel bepaald – minder dan patroniemen. Een derde soort familieverwijzing is het … [Lees meer...] overTeknoniemen en de naam Leentvaar
Zien we eruit als onze voornaam?
Door Gerrit Bloothooft In mijn paspoort staan mijn gezicht, naam en leeftijd. Niemand anders heeft precies hetzelfde gezicht en in mijn geval ook niet dezelfde naam. Ik kan me dus identificeren. Maar hoe redundant zijn gezicht en naam, wat valt er meer uit af te leiden? Uit een gezicht zijn bijvoorbeeld leeftijd en etnische achtergrond te schatten. Dat doen we … [Lees meer...] overZien we eruit als onze voornaam?
Over Masscheroen en Macron
Door Frans Debrabandere Aan het Nederlandse woord masker beantwoordt in het Frans masque. Het gaat terug op Laatlatijn masca ‘tovenares, spook, duivel’, met de grondbetekenis ‘zwart’. Het woord werd uitgebreid tot maskara, in Italiaans maschera ‘masker’, Spaans mascara ‘zwartsel, roet, masker’, Portugees mascara ‘vlek’. Dat werd ons woord masker. Een masker was dus … [Lees meer...] overOver Masscheroen en Macron
