In het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, wil ik meer van Couperus’ werk (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele lezers volgen. Ik deel maandelijks een leeservaring. Doe mee, lees mee en deel je ervaringen ook: #IkLeesCouperus. In april stonden Couperus’ Reisimpressies op het programma, die ik als eigentijdse reisgids in Rome wilde beproeven, maar … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: Van oude boeken, de dingen die voorbijgaan?
20e eeuw
Gorter is niet af
Waarom zou je nu Mei van Herman Gorter lezen? Omdat het een gedicht is dat ons nu kan helpen. Gorters 134 jaar oude epische gedicht is Ellen Deckwitz’ antwoord op de vraag van Lisa, een studente Literatuurwetenschap, die wilde weten welk gedicht verlichting kan bieden nu de aarde op het punt staat te bezwijken onder de zon en de zee. ‘Er zijn parallellen tussen de dilemma’s die … [Lees meer...] overGorter is niet af
Groningen: de verwondering
Toen ik in 2017 afscheid nam van de Radboud Universiteit, verrasten studenten en oud-studenten Algemene Cultuurwetenschappen mij met twee prachtige vriendenboeken (zeer dierbaar unica) en met een in flinke oplage geproduceerde boekenlegger door de studievereniging KNUS. Die boekenlegger draagt een citaat uit de intrigerende roman De verwondering (1962) van Hugo Claus: "Het had … [Lees meer...] overGroningen: de verwondering
Laten we vader eruit gooien van Mary Dorna
In deze video bespreekt Jörgen Laten we vader eruit gooien van Mary Dorna. Deze video werd gemaakt in opdracht van Fixdit en maakt deel uit van een serie video’s voor het voortgezet onderwijs met moderne literaire klassiekers geschreven door vrouwen. Lesbrief bij deze video: https://fixdit.nu/lesmateriaal-mary-dorna/. Podcast van Fixdit over … [Lees meer...] overLaten we vader eruit gooien van Mary Dorna
De blinde fotograaf
Met de moed der wanhoop proberen de personages in de romans van Willem Frederik Hermans zich toegang te verschaffen tot de waarheid. Maar in het sadistische universum wordt die toegang hun steevast ontzegd. Bovendien: waarheid? Wat wij voor waarheid houden is hier niets anders dan de projectie van onze particuliere paranoïa. Gisteren lazen promovenda Sasha Richman en ik … [Lees meer...] overDe blinde fotograaf
Herenlandloper en levensgenieter
van Mézel naar Castellane. In de sporen van Belcampo (1) Als Belcampo (Herman Pieter Schönfeld Wichers, 1902-1990) in juni 1928 als jurist is afgestudeerd, dringt zijn vader, notaris in Rijssen, er bij hem op aan aansluitend de driejarige studie notarieel recht te doen. Na een innerlijke strijd van jaren tussen studeren, kantoorbaantjes, zakken en herkansen versus … [Lees meer...] overHerenlandloper en levensgenieter
Gorter bij Reve
“Ik heb altijd een verwantschap met hem gevoeld, in die dorst naar het bereiken van de grens van het zegbare, in die afkeer, bij hem, om te estetiseren, en vooral in zijn gave, dat hij nooit clichés gebruikte.” Dat schrijft Gerard Reve in een van zijn eerste brieven aan Josine en Lennie Meyer. Het is maart 1963. Aanleiding voor de brief was een artikel in het nummer … [Lees meer...] overGorter bij Reve
Van Ostaijen deed nooit zomaar wat
Waarom Matthijs de Ridders biografie van Paul van Ostaijen zo goed is Terwijl er in het Nederlands nauwelijks nog boeken voor een algemeen publiek verschijnen over literatuur, bloeit de schrijversbiografie. Over het werk van schrijvers willen de mensen – in ieder geval volgens de uitgevers – niet meer lezen, maar hun levens! Ja, daar wordt kennelijk van gesmuld. Wie als … [Lees meer...] overVan Ostaijen deed nooit zomaar wat
Een biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
In een week als deze wordt Karel van het Reve node gemist: de week waarin Vladimir Kara-Moerza voor 25 jaar in een Russische cel verdwijnt vanwege kritiek op Poetin in het algemeen en de oorlog in Oekraïne in het bijzonder. Dat is de langste gevangenisstraf die iemand ooit in Rusland heeft gekregen voor dissidentie. Van het Reves grootste daad was: zich inzetten voor de … [Lees meer...] overEen biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
Tot de huidige dag
De doodste van de Dode Drie is Gerard Reve. Waar de honderdste verjaardag van Willem Frederik Hermans onlangs groots werd gevierd, met maar liefst twee bijeenkomsten in de Nieuwe Kerk, en met een hele rij boeken en studies, en een afgeronde wetenschappelijke editie van het oeuvre, is het rondom de honderdste verjaardag van Reve tot nu toe vrijwel stil. Het oeuvre is nauwelijks … [Lees meer...] overTot de huidige dag
‘De dood ontdooit wat was bevroren’
Over Nijhoffs Pierrot aan de lantaarn 19 maart jl. publiceerde Maarten Klein het artikel ‘Schaduwdansen met Nijhoffs Pierrot, tot de dood erop volgt’, waarin hij een analyse en interpretatie onderneemt van Nijhoffs gedicht ‘Pierrot’ uit De wandelaar. Hij brengt daarbij zijdelings de ‘Clowneske Rapsodie’ Pierrot aan de lantaarn ter sprake. Voor ons een mooie aanleiding om een … [Lees meer...] over‘De dood ontdooit wat was bevroren’
Is het onbegrijpelijk? Het is te verstaan
Harry Mulisch over de poëzie van de jaren vijftig Aan een veelzijdig oeuvre als dat van Harry Mulisch blijken af en toe toch nog weer nieuwe kanten te ontdekken. En zo publiceerde het Artistiek Bureau in Groningen onlangs de poëzierecensies die de schrijver in de jaren vijftig maakte, voorafgegaan door een heel inzichtelijk voorwoord van Mulisch-kenner Marita Mathijsen. … [Lees meer...] overIs het onbegrijpelijk? Het is te verstaan
Verschenen: Marc Kregting – Nu zoveel jaren zijn voorbijgegaan
Gerard Reves zesdelige Verzameld werk opent met De Laatste Jaren Van Mijn Grootvader. Hij schreef dat verhaal waarschijnlijk op 21-jarige leeftijd. Bij de uitbundige ontvangst van Reves vroege werk bleef het onderbelicht. Dat gegeven was voor Marc Kregting als bijna afgestudeerd neerlandicus ooit aanleiding om een opstel over het verhaal te maken. Toen die tekst … [Lees meer...] overVerschenen: Marc Kregting – Nu zoveel jaren zijn voorbijgegaan
Hap-snap
Ik ben inmiddels bijna tweehonderd bladzijden lang verdiept, nou ja: serieus aan het lezen in de tweede, vermeerderde druk van Een pic-nic in proza (1900), een bloemlezing – ingeleid (en naar ik aanneem ook samengesteld) door iemand die zich ‘Dr. B.’ noemt, en die waarschijnlijk F. Buitenrust Hettema is – van proza uit de Nieuwe gids, na de eerste druk … [Lees meer...] overHap-snap
Welk wijf?
"Ik lees geen boeken van mensen aan wie ik een hekel had" zei Jo Daan (1910-2006) toen haar in een tv-uitzending ooit werd gevraagd naar haar oordeel over Het Bureau, de roman van J.J. Voskuil waarin zij werd geportretteerd als Dé Haan. In deel 2 van de verzamelde dagboeken van Voskuil, Captulatie, komt Jo Daan regelmatig voor. Vaak genoeg om te kunnen vaststellen dat … [Lees meer...] overWelk wijf?
Een revolverschot van Virginie Loveling
In deze video bespreekt Jörgen Een revolverschot van Virginie Loveling. Deze video werd gemaakt in opdracht van Fixdit en maakt deel uit van een serie video’s voor het voortgezet onderwijs met moderne literaire klassiekers geschreven door vrouwen. Lesbrief bij deze video: https://fixdit.nu/lesmateriaal-virginie-loveling/ Podcast van Fixdit over Een revolverschot: … [Lees meer...] overEen revolverschot van Virginie Loveling
Manon Uphoffs ‘Begeerte’: de eerste eruptie en de schoolbibliotheek
Dit is de tekst van een lezing die Daan Stoffelsen gaf in de openbare bibliotheek in Nijmegen, in het kader van een reeks lezingen over het werk van Manon Uphoff. De volgende lezing wordt op 15 maart 2023 gegeven door Fleur Speet. Toen ik het verzoek om deze lezing te geven lichtvaardig had aangenomen, begon ik deze lezing als een essay, persoonlijk, onderzoekend, dwalend, … [Lees meer...] overManon Uphoffs ‘Begeerte’: de eerste eruptie en de schoolbibliotheek
Van Duinkerken en het carnaval
Vandaag is het Aswoensdag. Het carnaval zit erop, katholieken halen een askruisje en de Vastentijd begint. Voor mij betekent dat tot Pasen geen alcohol, en dit jaar ook maar eens geen vlees. Gisteren was het voor mij dus echt: carne vale, dag vlees! Zelf vier ik overigens sinds de middelbare school ik al geen carnaval meer, en ook destijds stelde het weinig voor. Een … [Lees meer...] overVan Duinkerken en het carnaval
Een nare juffrouw
Over een boekomslag van Belcampo De afbeelding op een boek is voor de lezer in het algemeen een gegeven. Voor de aanschaf van een boek volstaan de naam van de auteur en de titel. Voor de auteur is het een heel ander verhaal. Hij bemoeit zich vaak met de afbeelding op het boek (en schrijft zelf de flaptekst); soms levert hij een foto, of tekening, en stemt beeld en … [Lees meer...] overEen nare juffrouw
Frits van Egters, Melle en de muzen
In Venlo, in het vernieuwde museum van Bommel van Dam, hangt een schilderij van Melle dat je een tijdreis naar De Avonden biedt. Het maakt deel uit van een overrompelende expositie, voor een belangrijk deel uit de collectie van het museum. Twee verdiepingen! Bij het bekijken van de schilderijen tikte een bewaker me op de schouder. Stond ik te dichtbij? Nee, of ik dat nu … [Lees meer...] overFrits van Egters, Melle en de muzen
Hermans’ verkleinwoorden
Als Onder Professoren begint met een telegram – de blijde mare die de Rijksuniversiteit in rep en roer en Hermans’ roman direct op toeren brengt, een Nobelprijs! – komen direct in de eerste 6,7 regels drie verkleinwoorden voor: boerderijtje, buitenhuisje, huisje. Veel stelt dat buitentje van prof. Dingelam dus niet voor en we zijn tegen het eind van datzelfde eerste hoofdstuk … [Lees meer...] overHermans’ verkleinwoorden
Hoe noordelijk schreef Willem Frederik Hermans?
Hermans moet zich geërgerd hebben aan de hoeveelheid Engels in het dagelijkse leven, in het midden van de jaren ‘70. Toen al! Maar ook nieuwer, eigentijds Nederlands trof hem blijkbaar, zoals bijvoorbeeld het gebruik van ergens (dat vage en nuancerende woordje in de betekenis ‘in zeker opzicht’) (zie bv. bladzijde 149 en 154 van Onder … [Lees meer...] overHoe noordelijk schreef Willem Frederik Hermans?
Frits van Egters’ namen en beroepen
Als het in december donkert, tikken tradities op de deur. Nadert de 22e december, dan rijst de vraag of het dit jaar weer tijd is voor herlezing van De Avonden van Gerard Reve. Of eens een jaartje niet? Met een verjaars-editie voor een bijbehorende vriendenprijs moedigde uitgeverij De Bezige Bij me aan om Frits van Egters andermaal te volgen. Om het bijna gegeven paard even … [Lees meer...] overFrits van Egters’ namen en beroepen
Het overgrote deel van het heelal is niet voor ons bestemd
Aan het eind van zijn boek Erosie (1960) liet Willem Frederik Hermans zich kennen als iemand die zich zorgen maakte over het antropoceen: De plaats die het fysiek niet zo sterke mensdier in de wereld heeft weten te veroveren is indrukwekkend, maar de menselijke individuen moeten er met verlies van alerlei vrijheden voor betalen als zij er prijs op blijven stellen in zo … [Lees meer...] overHet overgrote deel van het heelal is niet voor ons bestemd
16 december 2022 – 19 februari 2023: Tentoonstelling Willy Roggeman, Ninove
Willy Roggeman: een leven geschreven De Vlaamse schrijver Willy Roggeman werd in 1934 in Ninove geboren. Hij heeft zijn geboortestad nooit echt verlaten. Op zijn 88e heeft hij een verzameld werk van meer dan honderd titels geschreven, waarvan het merendeel niet werd gepubliceerd. Al bij zijn eerste stappen als schrijver kwam Roggeman in het centrum van de Vlaamse … [Lees meer...] over16 december 2022 – 19 februari 2023: Tentoonstelling Willy Roggeman, Ninove
