Hoe praat je met een koe? Hoe praat je met een 17de eeuwse Rus? Zijn er weer tempeliers in het land? Waar komt de puntkomma vandaan? En waarom zou 500 jaar geleden de wereld vergaan? Dat en nog veel meer in deze aflevering van De Humaniakken. Shownotes: … [Lees meer...] overDe Humaniakken: Surinaams Nederlands, Antwerpse tempeliers, spreken met dieren
dierentaal
Wat we kunnen leren van chimpanzeegebaren
89 procent van de gebaren die kleine kinderen maken (wijzen, palm van je hand laten zien, enzovoort), worden ook gemaakt door andere mensapen. Het is vrij duidelijk dat we in ieder geval in dit deel van de communicatie iets hebben geërfd van onze gemeenschappelijke voorouders, meer dan zeseneenhalf miljoen jaar geleden. Uit recent onderzoek blijkt dat mensen veel apengebaren … [Lees meer...] overWat we kunnen leren van chimpanzeegebaren
De universaliteit van de apenkreet
De Europese taalkundige met het grootste gevoel voor het grote gebaar is ongetwijfeld Philippe Schlenker. Hij wil zo ongeveer de hele wereld bestuderen op een taalkundige manier, of in ieder geval toch uiteenlopende zaken zoals muziek en dans, handgebaren ('de vis was zo [handen wijd uit elkaar] groot'), en ook dierencommunicatie. Met een groep medewerkers schrijft hij … [Lees meer...] overDe universaliteit van de apenkreet
Een spoedcursus dierentaal op de middelbare school
Op 16 en 17 mei was ik te gast op mijn oude middelbare school, het Peellandcollege in Deurne, om gastlessen Nederlands te geven aan alle 5 vwo-klassen. Nog nooit eerder had ik voor de klas gestaan. Ik was dan ook behoorlijk nerveus, maar ik was vastberaden om de leerlingen een kijkje te geven in de wondere wereld van de Neerlandistiek. Dierentaal? Mijn les begon ik … [Lees meer...] overEen spoedcursus dierentaal op de middelbare school
Menselijke taal is als een olifantenslurf
Angela Stöger heeft een mooi beroep: bioakoesticus is ze, gespecialiseerd in de manieren waarop dieren geluiden maken om met elkaar te communiceren, en misschien ook wel met ons. Ze is een van de vooraanstaande jonge onderzoekers in haar vak en vertelt er smakelijk over in haar boek Over zingende muizen en piepende olifanten. Het moet al een fascinerend vak zijn omdat er nog … [Lees meer...] overMenselijke taal is als een olifantenslurf
Lijkt mensentaal het meest op bijendans?
Een van de raadselen van de natuur is dat dieren niet kunnen praten. Veel dieren hebben een communicatiesysteem waarmee ze soms behoorlijk ingewikkelde dingen kunnen, maar in de buurt van menselijke taal komt het niet. Alle pogingen om dieren wel een vorm van taal te leren zijn stelselmatig mislukt. Waarom? Daarop geeft de Amerikaanse psycholoog en bioloog Michael Beecher een … [Lees meer...] overLijkt mensentaal het meest op bijendans?
24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier
Wil jij een voorproefje van hoe het is om Nederlandse Taal en Cultuur te studeren? Meld je dan aan voor het online proefcollege Nederlandse Taal en Cultuur van de Universiteit Utrecht op donderdag 24 maart (16:00-17:00). Tijdens dit college bespreekt hoogleraar Marjo van Koppen hoe je kennis over de Nederlandse taal kunt gebruiken om de interactie tussen dieren en mensen te … [Lees meer...] over24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier
“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (14) – Karel ende Elegast Karel ende Elegast, geschreven in het midden van de dertiende eeuw, is een avonturenverhaal waarin Karel de Grote ’s nachts op aansporing van een engel uit stelen gaat, en daarbij geholpen wordt door de meesterdief Elegast, die in eerste instantie niet weet dat hij met de keizer van doen … [Lees meer...] over“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”
Eerste resultaten van de koeientaalquiz
In het najaar 2021 riepen we via het Meertens Panel en sociale media mensen op om de koeientaalquiz in te vullen. In deze quiz vroegen we naar de betekenis van verschillende geluiden die een koe produceert in diverse situaties. De meeste geluiden van de koeien die te beluisteren zijn in de quiz, zijn afkomstig uit het onderzoek van dr. Gerhard Jahns en dr. Klaus Walter van … [Lees meer...] overEerste resultaten van de koeientaalquiz
Ridouan Taghi in de baljurk van Amalia
Een cultuurjournalist wees ons er in Het Dagblad van het Noorden ooit op dat wij als veganisten allebei een nogal ironische achternaam dragen. Evers en De Haan zijn nou eenmaal een vreemde eend in de bijt in het rijk der veganisten. Oh wacht: zeiden we 'vreemde eend'? Als we het helemaal volgens het boekje willen doen, moeten we dieren niet alleen uit ons dieet schrappen, maar … [Lees meer...] overRidouan Taghi in de baljurk van Amalia
Hoe communiceren robots en dieren?
Taal en muziek worden vaak gezien als specifiek menselijke communicatieve vaardigheden. Maar ook dieren communiceren met elkaar. En robots moeten soms met mensen samenwerken en communiceren. Wat zijn overeenkomsten tussen menselijke en niet-menselijke communicatie, en wat zijn verschillen? … [Lees meer...] overHoe communiceren robots en dieren?
9 september 2021: Webinar Hoe communiceren robots en dieren?
Taal en muziek worden vaak gezien als specifiek menselijke communicatieve vaardigheden. Maar ook dieren communiceren met elkaar. En robots moeten soms met mensen samenwerken en communiceren. Wat zijn overeenkomsten tussen menselijke en niet-menselijke communicatie, en wat zijn verschillen? Met: Rineke Verbrugge, hoogleraar logica en cognitie, Rijksuniversiteit Groningen … [Lees meer...] over9 september 2021: Webinar Hoe communiceren robots en dieren?
Ratjes horen intonatie
Door Marc van Oostendorp Intonatie, de toonhoogte van je stem die bijvoorbeeld omhoog gaat aan het eind van een vraag en omlaag aan het eind van een bewering, is waarschijnlijk een van de oudste aspecten van taal. Ook ratjes blijken er gevoelig voor, zo blijkt uit een recent artikel in het tijdschrift Cognition. … [Lees meer...] overRatjes horen intonatie
Kunnen dieren ons verstaan?
Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overKunnen dieren ons verstaan?
Koeientaal
Door Leonie Cornips Voor me ligt de vierde druk (2019) van Dierentalen geschreven door Eva Meijer. De titel is intrigerend, want kunnen we van dierentalen spreken? Taalkundigen gaan er vanzelfsprekend van uit dat taal uniek is aan de menselijke soort. Dieren communiceren ‘slechts’. Maar mensen zijn natuurlijk ook dieren. Eva Meijer is filosofe en stelt intrigerende vragen … [Lees meer...] overKoeientaal
Grammatica bij dieren
Hebben dieren ook een grammatica? Ja, de liedjes sommige vogelsoorten hebben bijvoorbeeld best een ingewikkelde structuur; maar de complexiteit ervan haalt het toch niet bij wat mensen de hele dag produceren. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overGrammatica bij dieren
Mensen zijn indirecte apen
Apenkreten kennen veel minder variatie dan mensen. Bij apen lijkt het allemaal directer: een bepaalde sensatie leidt onherroepelijk tot een bepaalde kreet, terwijl er bij mensen altijd een aantal lagen tussen zitten. Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overMensen zijn indirecte apen
Mensentaal is geen apentaal
Wat kunnen we leren van apen over menselijke taal? Ook (mens)apen kunnen goed communiceren, maar er zijn drie dingen die zij niet kunnen en wij wel. En alle drie lijken ze essentieel voor onze taal. Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overMensentaal is geen apentaal
Het paardenwoordenboek van Stefan von Máday en de regionale dialectwoordenboeken
Door Jan Berns In zijn boek Psychologie des Pferdes und der Dressur (Berlijn, Verlagsbuchhandlung Paul Parey, 1912) geeft Stefan von Máday, aan het einde van de paragraaf over de stem van het paard een zeer beknopt woordenboek, het beperkt zich tot de verschillende vormen van hinniken. … [Lees meer...] overHet paardenwoordenboek van Stefan von Máday en de regionale dialectwoordenboeken
Een dier dat taal beheerst?
Door Marita Mathijsen De titel van de laatste vlog van Marc van Oostendorp over de mens als dier dat taal beheerst, zette me op het verkeerde been. Ik dacht: ha, Marc gaat het over de taalbeheersing van dieren hebben bij zijn oratie. Over vogels die woorden imiteren, over honden die commando’s verstaan, over paarden die liefkooswoordjes beantwoorden. Ik heb sinds ik bij mijn … [Lees meer...] overEen dier dat taal beheerst?
De lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd
Door Marc van Oostendorp Het is een onderwerp waarover veel wordt gezegd, al zeggen de meeste zeggers ook dat er maar weinig over te zeggen valt: de evolutie van taal. Er is geen dierensoort die een subtiel en rijk communicatiesysteem heeft ontwikkeld dat ook maar in de verte lijkt op de taal van de mens. Maar waar komt die taal dan vandaan? Hoe is het menselijk taalvermogen … [Lees meer...] overDe lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd
Visschentaal
Door Marc van Oostendorp Eenige maanden geleden schreef Matthias Dunn, een vischkenner uit Cornwallis, in de Comtemporary Review een artikel over „de vijf zinnen der visschen', waarin hij eenige verhalen en beschouwingen gaf, die algemeen met ongeloof ontvangen werden. Onder anderen verkondigde hij de meening, dat visschen klanken voortbrengen, die door hunne … [Lees meer...] overVisschentaal
De prijs die wij mensen voor taal betaald hebben: een slechter geheugen
Taal en getal (3)Door Marc van OostendorpIllustratie: M. van OostendorpDe vraag in hoeverre mensapen taal hebben, of kunnen leren, of in ieder geval rudimenten hebben van menselijke taal heeft de mensheid lang gefascineerd, en terecht. Het is evolutionair gezien heel wonderlijk dat wij zoiets zo ingewikkelds bezitten – daar moeten onze naaste verwanten toch op zijn minst al … [Lees meer...] overDe prijs die wij mensen voor taal betaald hebben: een slechter geheugen
Artis als het aards paradijs
Door Marc van OostendorpIn de discussie over de dieren van Artis van de afgelopen weken heb ik de bijbelse invalshoek gemist. Zoals bekend wil de dierentuin de dieren eigenlijk geen namen meer geven, omdat dit de beesten teveel zou 'vermenselijken'. De meeste commentatoren op de sociale én de traditionele media gingen daarbij mijns inziens ten onrechte voorbij aan het feit dat … [Lees meer...] overArtis als het aards paradijs
Circusaap kan mensentaal imiteren
Door Marc van OostendorpIk geloof dat het onderzoek naar een circusaap dat biologen van de Universiteit van Amsterdam vorige week presenteerden heel belangrijk is. Het laat zien dat apen wel kunnen praten als ze maar willen. En het roept dus maar weer eens de dringende vraag op waarom ze dat niet doen.De aap, een orang-oetan met de naam Tilda, blijkt klinkers en … [Lees meer...] overCircusaap kan mensentaal imiteren
