Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

dierentaal

Wat we kunnen leren van chimpanzeegebaren

door 4 Reacties

89 procent van de gebaren die kleine kinderen maken (wijzen, palm van je hand laten zien, enzovoort), worden ook gemaakt door andere mensapen. Het is vrij duidelijk dat we in ieder geval in dit deel van de communicatie iets hebben geërfd van onze gemeenschappelijke voorouders, meer dan zeseneenhalf miljoen jaar geleden. Uit recent onderzoek blijkt dat mensen veel apengebaren … [Lees meer...] overWat we kunnen leren van chimpanzeegebaren

De universaliteit van de apenkreet

door Reageer

De Europese taalkundige met het grootste gevoel voor het grote gebaar is ongetwijfeld Philippe Schlenker. Hij wil zo ongeveer de hele wereld bestuderen op een taalkundige manier, of in ieder geval toch uiteenlopende zaken zoals muziek en dans, handgebaren ('de vis was zo [handen wijd uit elkaar] groot'), en ook dierencommunicatie. Met een groep medewerkers schrijft hij … [Lees meer...] overDe universaliteit van de apenkreet

Een spoedcursus dierentaal op de middelbare school

door 1 Reactie

Op 16 en 17 mei was ik te gast op mijn oude middelbare school, het Peellandcollege in Deurne, om gastlessen Nederlands te geven aan alle 5 vwo-klassen. Nog nooit eerder had ik voor de klas gestaan. Ik was dan ook behoorlijk nerveus, maar ik was vastberaden om de leerlingen een kijkje te geven in de wondere wereld van de Neerlandistiek.  Dierentaal? Mijn les begon ik … [Lees meer...] overEen spoedcursus dierentaal op de middelbare school

Menselijke taal is als een olifantenslurf

door 3 Reacties

Angela Stöger heeft een mooi beroep: bioakoesticus is ze, gespecialiseerd in de manieren waarop dieren geluiden maken om met elkaar te communiceren, en misschien ook wel met ons. Ze is een van de vooraanstaande jonge onderzoekers in haar vak en vertelt er smakelijk over in haar boek Over zingende muizen en piepende olifanten. Het moet al een fascinerend vak zijn omdat er nog … [Lees meer...] overMenselijke taal is als een olifantenslurf

Lijkt mensentaal het meest op bijendans?

door 3 Reacties

Een van de raadselen van de natuur is dat dieren niet kunnen praten. Veel dieren hebben een communicatiesysteem waarmee ze soms behoorlijk ingewikkelde dingen kunnen, maar in de buurt van menselijke taal komt het niet. Alle pogingen om dieren wel een vorm van taal te leren zijn stelselmatig mislukt. Waarom? Daarop geeft de Amerikaanse psycholoog en bioloog Michael Beecher een … [Lees meer...] overLijkt mensentaal het meest op bijendans?

24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier

door Reageer

Wil jij een voorproefje van hoe het is om Nederlandse Taal en Cultuur te studeren? Meld je dan aan voor het online proefcollege Nederlandse Taal en Cultuur van de Universiteit Utrecht op donderdag 24 maart (16:00-17:00). Tijdens dit college bespreekt hoogleraar Marjo van Koppen hoe je kennis over de Nederlandse taal kunt gebruiken om de interactie tussen dieren en mensen te … [Lees meer...] over24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier

“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”

door 2 Reacties

Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (14) – Karel ende Elegast Karel ende Elegast, geschreven in het midden van de dertiende eeuw, is een avonturenverhaal waarin Karel de Grote ’s nachts op aansporing van een engel uit stelen gaat, en daarbij geholpen wordt door de meesterdief Elegast, die in eerste instantie niet weet dat hij met de keizer van doen … [Lees meer...] over“Soudi ghelouen an een hoen / Oft dat een hont bast”

Eerste resultaten van de koeientaalquiz

door 1 Reactie

In het najaar 2021 riepen we via het Meertens Panel en sociale media mensen op om de koeientaalquiz in te vullen. In deze quiz vroegen we naar de betekenis van verschillende geluiden die een koe produceert in diverse situaties. De meeste geluiden van de koeien die te beluisteren zijn in de quiz, zijn afkomstig uit het onderzoek van dr. Gerhard Jahns en dr. Klaus Walter van … [Lees meer...] overEerste resultaten van de koeientaalquiz

Ridouan Taghi in de baljurk van Amalia

door Reageer

Een cultuurjournalist wees ons er in Het Dagblad van het Noorden ooit op dat wij als veganisten allebei een nogal ironische achternaam dragen. Evers en De Haan zijn nou eenmaal een vreemde eend in de bijt in het rijk der veganisten. Oh wacht: zeiden we 'vreemde eend'? Als we het helemaal volgens het boekje willen doen, moeten we dieren niet alleen uit ons dieet schrappen, maar … [Lees meer...] overRidouan Taghi in de baljurk van Amalia

9 september 2021: Webinar Hoe communiceren robots en dieren?

door Reageer

Taal en muziek worden vaak gezien als specifiek menselijke communicatieve vaardigheden. Maar ook dieren communiceren met elkaar. En robots moeten soms met mensen samenwerken en communiceren. Wat zijn overeenkomsten tussen menselijke en niet-menselijke communicatie, en wat zijn verschillen? Met: Rineke Verbrugge, hoogleraar logica en cognitie, Rijksuniversiteit Groningen … [Lees meer...] over9 september 2021: Webinar Hoe communiceren robots en dieren?

Koeientaal

door Reageer

Door Leonie Cornips Voor me ligt de vierde druk (2019) van Dierentalen geschreven door Eva Meijer. De titel is intrigerend, want kunnen we van dierentalen spreken? Taalkundigen gaan er vanzelfsprekend van uit dat taal uniek is aan de menselijke soort. Dieren communiceren ‘slechts’. Maar mensen zijn natuurlijk ook dieren. Eva Meijer is filosofe en stelt intrigerende vragen … [Lees meer...] overKoeientaal

Het paardenwoordenboek van Stefan von Máday en de regionale dialectwoordenboeken

door 2 Reacties

Door Jan Berns In zijn boek Psychologie des Pferdes und der Dressur (Berlijn, Verlagsbuchhandlung Paul Parey, 1912) geeft Stefan von Máday, aan het einde van de paragraaf over de stem van het paard een zeer beknopt woordenboek, het beperkt zich tot de verschillende vormen van hinniken.  … [Lees meer...] overHet paardenwoordenboek van Stefan von Máday en de regionale dialectwoordenboeken

Een dier dat taal beheerst?

door 1 Reactie

Door Marita Mathijsen De titel van de laatste vlog van Marc van Oostendorp over de mens als dier dat taal beheerst, zette me op het verkeerde been. Ik dacht: ha, Marc gaat het over de taalbeheersing van dieren hebben bij zijn oratie. Over vogels die woorden imiteren, over honden die commando’s verstaan, over paarden die liefkooswoordjes beantwoorden. Ik heb sinds ik bij mijn … [Lees meer...] overEen dier dat taal beheerst?

De lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd

door 7 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het is een onderwerp waarover veel wordt gezegd, al zeggen de meeste zeggers ook dat er maar weinig over te zeggen valt: de evolutie van taal. Er is geen dierensoort die een subtiel en rijk communicatiesysteem heeft ontwikkeld dat ook maar in de verte lijkt op de taal van de mens. Maar waar komt die taal dan vandaan? Hoe is het menselijk taalvermogen … [Lees meer...] overDe lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd

Visschentaal

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Eenige maanden geleden schreef Matthias Dunn, een vischkenner uit Cornwallis, in de Comtemporary Review een artikel over „de vijf zinnen der visschen', waarin hij eenige verhalen en beschouwingen gaf, die algemeen met ongeloof ontvangen werden. Onder anderen verkondigde hij de meening, dat visschen klanken voortbrengen, die door hunne … [Lees meer...] overVisschentaal

De prijs die wij mensen voor taal betaald hebben: een slechter geheugen

door Reageer

Taal en getal (3)Door Marc van OostendorpIllustratie: M. van OostendorpDe vraag in hoeverre mensapen taal hebben, of kunnen leren, of in ieder geval rudimenten hebben van menselijke taal heeft de mensheid lang gefascineerd, en terecht. Het is evolutionair gezien heel wonderlijk dat wij zoiets zo ingewikkelds bezitten – daar moeten onze naaste verwanten toch op zijn minst al … [Lees meer...] overDe prijs die wij mensen voor taal betaald hebben: een slechter geheugen

Artis als het aards paradijs

door 5 Reacties

Door Marc van OostendorpIn de discussie over de dieren van Artis van de afgelopen weken heb ik de bijbelse invalshoek gemist. Zoals bekend wil de dierentuin de dieren eigenlijk geen namen meer geven, omdat dit de beesten teveel zou 'vermenselijken'. De meeste commentatoren op de sociale én de traditionele media gingen daarbij mijns inziens ten onrechte voorbij aan het feit dat … [Lees meer...] overArtis als het aards paradijs

Circusaap kan mensentaal imiteren

door Reageer

Door Marc van OostendorpIk geloof dat het onderzoek naar een circusaap dat biologen van de Universiteit van Amsterdam vorige week presenteerden heel belangrijk is. Het laat zien dat apen wel kunnen praten  als ze maar willen. En het roept dus maar weer eens de dringende vraag op waarom ze dat niet doen.De aap, een orang-oetan met de naam Tilda, blijkt klinkers en … [Lees meer...] overCircusaap kan mensentaal imiteren