Een verschijnsel dat ook bij familienamen optreedt is de ‘metanalyse’: een verkeerde analyse of interpretatie van de combinatie van twee woorden. Een bekend voorbeeld is arreslee: de naam voor een slee met belletjes, getrokken door een paard. Vandaar ook de oorspronkelijke naam narreslee. Als er een lidwoord aan voorafgaat, krijg je in lopende spraak eennarreslee, waarbij die … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Uffelen, Van Unen en Van Naerssen
familienamen
Slavernij, excuses en familienamen
De Raad van State heeft in maart het 'Besluit geslachtsnaamwijziging nazaten van tot slaaf gemaakten' behandeld en adviseert het besluit zo spoedig mogelijk in werking te laten treden. Artikel 1a van het wetsontwerp luidt: De geslachtsnaam van een persoon wordt op zijn verzoek gewijzigd, indien hij verklaart een nazaat te zijn van een tot slaaf gemaakte aan wie de … [Lees meer...] overSlavernij, excuses en familienamen
Demografische zorgen in naamkundige verhoudingen?
Over grootsteedse families die uitdunnen en de bevolkingsgroei in dorpsgemeenschappen Momenteel is er veel aandacht voor demografische ontwikkelingen die zorgwekkend worden genoemd. Vergrijzing is er één van en bij de PVV en adepten richt men zijn pijlen op immigratie, in het bijzonder op vluchtelingen uit ontwikkelingslanden, omdat 's lands absorptievermogen overbelast … [Lees meer...] overDemografische zorgen in naamkundige verhoudingen?
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Sandberg, Zuiker en De Vries
door Jan Stroop Er hebben zich in de geschiedenis van ’t Nederlands meerdere ontwikkelingen voorgedaan die ook invloed hebben gehad op familienamen. Twee ervan wil ik hier eens bekijken. De eerste is een zaak van spelling, die speelde in ’t begin van de schrijftraditie van ’t vroege Nederlands, vanaf ongeveer ’t jaar 1000. Tot de elfde eeuw was er voornamelijk of … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Sandberg, Zuiker en De Vries
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Taainagel
In mijn vorige berichten over familienamen ging ’t over namen waarvan de uitspraak veranderde omdat hun schrijfwijze anders opgevat werd dan wat er oorspronkelijk mee bedoeld was. De ou in Van Poucke is de Franse spelling voor oe, maar wordt toch uitgesproken als ou. De v in Lavreijsen is een andere spelling voor de u, maar men zegt toch Lavreijsen. In Van Groeningen is oe ’t … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Taainagel
Genieten van gewoon gekke familienamen
Onder de motorkap van Carmiggelt (vi) De achtergrond van de verhalen van Carmiggelt is heel concreet en herkenbaar, vooral het café maar ook de tram, straten en pleinen in Amsterdam, Den Haag of ergens in de provincie. Dat geldt aanvankelijk een groot deel van de huiselijke situaties en de personen die in het algemeen mensen van vlees en bloed zijn, hoe die ook gekleed of … [Lees meer...] overGenieten van gewoon gekke familienamen
Over de familienamen Poep en Poepjes
Lang geleden werkte ik op de Openbare Bibliotheek Deventer. Tijdens de uitleendienst kreeg je dan weleens van een bezoeker te horen dat hij of zij de bibliotheekpas niet bij zich had. Dan was het de bedoeling dat de medewerker het kaartje met de naam van die persoon uit het ledensysteem opviste om de uitleen van boeken toch doorgang te laten vinden. Op een dag stond er een … [Lees meer...] overOver de familienamen Poep en Poepjes
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
voor R. Ik mag graag kijken naar ’t Nederlands elftal als ’t bezig is ’t Wilhelmus mee te zingen. Vooral bij de vierde regel, “Blijf ick tot inden doet”, let ik goed op: zingen ze ‘doet’ of ‘dood’. Of ze dat doen is te zien aan ’t tuiten van de lippen. Dat gebeurt immers als je ‘doet’ zegt. En de meesten doen dat, voorzover ze al meezingen. Dat doet staat in de tekst als … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
Paters en nonnen in familienamen
Het christendom heeft tal van sporen nagelaten in de plaats- en persoonsnaamgeving, denk maar aan gemeentenamen als Sint-Niklaas, Sint-Truiden en Sint-Odiliënberg, die hun naam aan een patroonheilige te danken hebben. Of Nieuwerkerken en Westkapelle, twee voorbeelden van gemeenten die religieuze gebouwen in hun naam bewaren. Ook de voornaamgeving is sinds de vroege middeleeuwen … [Lees meer...] overPaters en nonnen in familienamen
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Wie geïnteresseerd is in klassieke muziek heeft de familienaam zeker wel eens gehoord, die van broer en zus Van Poucke, hij pianist, zij celliste, en beiden niet de minsten. Hun naam is ook de moeite waard. Dat begint er al mee dat van de familienaam Van Poucke nog een tweede schrijfwijze bestaat, namelijk Van Poecke. Ze zijn in Nederland geen van beide frequent, sterker … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Anagramcomplexiteit van namen
Voornamendrift 97 Het is moeilijker om te zien dat de familienamen Gietermans en Meestringa een anagram vormen, dan de familienamen Zwieserijn en Swiezerijn. Dat komt omdat in de eerste twee namen bijna alle letters een andere plaats hebben gekregen, terwijl in de laatste namen alleen de z en de s omgewisseld zijn. Ik zou graag een getal hebben dat aangeeft hoeveel er … [Lees meer...] overAnagramcomplexiteit van namen
Uniek zijn, voor een historische bevolkingsadministratie
Voornamendrift 57 Door Gerrit Bloothooft 82% van alle Nederlanders heeft een unieke naam, als je tenminste alle voornamen en de achternaam gebruikt. Met alleen de eerste voornaam en de achternaam daalt dat percentage naar 46%. Op basis van alleen een naam kunnen we niet iedereen identificeren. Omdat ik naar analogie met de huidige basisregistratie personen graag een … [Lees meer...] overUniek zijn, voor een historische bevolkingsadministratie
Uniek zijn, of juist niet
Voornamendrift 56 Door Gerrit Bloothooft We zijn allemaal uniek. Ons DNA bepaalt ons lijf, onze omgeving vormt ons, en we kunnen er binnen die omstandigheden zelf ook nog wat van maken. Maar hoe weten anderen van ons bestaan, wat is daar in taal minimaal voor nodig? Daarvoor krijgen we een naam. Dat is het eerste wat de overheid van ons wil weten, en vanaf welke datum we … [Lees meer...] overUniek zijn, of juist niet
Teknoniemen en de naam Leentvaar
Door Michiel de Vaan Een patroniem koppelt jouw naam aan die van je vader, en is wereldwijd een van de meest voorkomende naamgevingsmotieven. Als je vader Arend heet, kun je de naam Arends ‘die van Arend’ of Arendszoon, Arendsdochter krijgen. Ook metroniemen komen vrij algemeen voor, hoewel – cultureel bepaald – minder dan patroniemen. Een derde soort familieverwijzing is het … [Lees meer...] overTeknoniemen en de naam Leentvaar
Over Masscheroen en Macron
Door Frans Debrabandere Aan het Nederlandse woord masker beantwoordt in het Frans masque. Het gaat terug op Laatlatijn masca ‘tovenares, spook, duivel’, met de grondbetekenis ‘zwart’. Het woord werd uitgebreid tot maskara, in Italiaans maschera ‘masker’, Spaans mascara ‘zwartsel, roet, masker’, Portugees mascara ‘vlek’. Dat werd ons woord masker. Een masker was dus … [Lees meer...] overOver Masscheroen en Macron
