Rampenhumor van Titanic tot corona Grappig of smakeloos? Moppen over tragedies en rampen leveren vaak gemengde reacties op, maar dat het fenomeen bestaat is een feit: rampenhumor. Ondanks dat het voor veel mensen vaak toch too soon voelt, kunnen vlak na zo’n ramp al de eerste grappen ontstaan. Zo is bekend dat over de aanslagen van 11 september 2001 al binnen een dag de … [Lees meer...] overDe jongen die zijn krantenwijk verloor
humor
Tijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
De samenhang tussen mondelinge en schriftelijke Uilenspiegelverhalen Wie kent Tijl Uilenspiegel niet? De beruchte grappenmaker heeft door de eeuwen heen allerlei rollen gehad, van koster en schoenmaker tot bakkersknecht en zelfs verzetsstrijder. Eén ding blijft in alle verhalen hetzelfde: Uilenspiegel is een typische trickster, die anderen lastigvalt voor zijn eigen … [Lees meer...] overTijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
Video: Humor in Nederland – censuur en schandalen
Gesprek met Ivo Nieuwenhuis Met het boek 'Het was maar een grapje. Nederland in tien humorschandalen', schreef Nieuwenhuis een cultuurgeschiedenis van humor in ons land sinds de jaren vijftig. Van 'De familie Doorsnee' tot Johan Derksen. Van ophef over Frater Venantius in de jaren zestig tot een rel rond de arrestatie van Gregorius Nekschot. Een gesprek over spraakmakende … [Lees meer...] overVideo: Humor in Nederland – censuur en schandalen
Gevatheidsstudies
Er bestaat een vakgebied van humorstudies, dat weet ik. Volgens Wikipedia is het een terrein waar taalkunde, geschiedenis en letterkunde elkaar overlappen. Ik heb alleen niet kunnen vinden of er binnen dat vakgebied ook expliciete aandacht is voor het fenomeen ad rem. Ik hoop het wel, want het lijkt mij een sleutel tot het begrijpen van het verschijnsel. Het is wat lastiger te … [Lees meer...] overGevatheidsstudies
‘Doe loech die vyant mit ghenende’
Lachende personages in Middelnederlandse sproken, fabels en boerden Altijd en overal hebben mensen niet alleen gelachen, maar ook nagedacht over de lach. Dit heeft een haast symbolisch resultaat gehad: net zoals humor een kwestie van smaak is, is er ook op het gebied van de humortheorie voor ieder wat wils. Volgens de een lachen mensen in speelse situaties om dingen die ze … [Lees meer...] over‘Doe loech die vyant mit ghenende’
30 januari 2024: Masterclass: Maar een grapje?
Datum dinsdag 30 januari 2024Tijd13:30 tot 16:30Locatie Campus Radboud UniversiteitOrganisator(s) Radboud Pre-university College en de opleiding Nederlandse Taal en CultuurSpreker Ivo Nieuwenhuis Beschrijving In deze masterclass gaan we aan de slag met humorschandalen. Dat zijn publieke rellen naar aanleiding van grappen. Denk bijvoorbeeld aan de ophef rond de grap van … [Lees meer...] over30 januari 2024: Masterclass: Maar een grapje?
Sermon on Saint Nobody op muziek
In 2010 publiceerden Ben Parsons en ik een Engelse vertaling van het 16e-eeuwse spotsermoen over Sint Niemand (Ben Parsons & Bas Jongenelen, ‘The Sermon on Saint Nobody: A Verse Translation of a Middle Dutch Parodic Sermon’. De Nederlands tekst is terug te vinden in Herman Pleij, Het gilde van de blauwe schuit. Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late … [Lees meer...] overSermon on Saint Nobody op muziek
Vacature: Promovendus vroegmoderne Nederlandse humor
Ben jij nieuwsgierig hoe de verre voorgangers van Arjen Lubach het publieke debat bespeelden? De expertisegroep Nederlandse letterkunde zoekt een promovendus die zich bezig wil houden met de rol en functie van populaire gedrukte humorteksten in de Lage Landen in de zeventiende en achttiende eeuw. Op basis van een rijk, maar goeddeels vergeten corpus van komische werken zet je … [Lees meer...] overVacature: Promovendus vroegmoderne Nederlandse humor
Heibel in de voetbalkantine
Humorschandalen (6) Zeg je VI, dan zeg je rellen. Het populaire programma van Johan Derksen, René van der Gijp en Wilfred Genee, dat tegenwoordig wordt uitgezonden door SBS6, staat erom bekend graag de controverse op te zoeken. Ooit begonnen als een talkshow over voetbal, en door de jaren heen geregeld van naam veranderd, is Vandaag Inside inmiddels vooral een … [Lees meer...] overHeibel in de voetbalkantine
De dunne grens tussen satire en pesten
Humorschandalen (5) Ronduit aandoenlijk is het wanneer de 8-jarige Keesje, zijn gebit vol gaten omdat hij net aan het wisselen is, het lied ‘Kon ik maar even bij je zijn’ van zijn idool Gordon ten gehore brengt, in een uitzending van De Schreeuw van de Leeuw op 4 april 1992. Maar presentator Paul de Leeuw is onverbiddelijk. Hij onderbreekt het optreden van Keesje abrupt en … [Lees meer...] overDe dunne grens tussen satire en pesten
Waar moet dat heen?
Humorschandalen (4) Tot in den treure zijn de beelden inmiddels herhaald: een sterk op toenmalig koningin Juliana lijkende vrouw schilt spruitjes in een bordkartonnen paleisdecor, terwijl ze wat onnozele vragen krijgt voorgelegd van een zekere Barend Servet. “Heeft u altijd al koningin willen worden, en waarom?” zo vraagt Servet. “En, als u het niet te vrijpostig vindt, … [Lees meer...] overWaar moet dat heen?
Zeg maar ja tegen een grapje
Humorschandalen (3) De meeste Nederlanders van boven de zestig beginnen meteen de glimlachen als je over Frater Venantius begint. Wie wordt er dan ook niet vrolijk van dit olijke typetje van Wim Sonneveld uit de jaren zestig? Venantius was “de zingende frater uit Schin op Geul”, een parodie op de vele katholieke geestelijken die destijds de gitaar oppakten om met populaire … [Lees meer...] overZeg maar ja tegen een grapje
Het was maar een grapje
Humorschandalen (1) Humor en woede: het lijkt een onlogische combinatie. Toch leiden grappen geregeld tot verontwaardiging of scheldpartijen. Door de geschiedenis heen zijn tal van momenten aan te wijzen waarop iets dat komisch bedoeld was een rel veroorzaakte. In recente jaren zorgden onder meer Youp van ’t Heks gebruik van het woord ‘pisnicht’, een aantal grappen van … [Lees meer...] overHet was maar een grapje
Te verschijnen: Ivo Nieuwenhuis, Het was maar een grapje
Humor is om te lachen, zo luidt het cliché. Maar mensen kunnen zich er ook enorm kwaad over maken. Van Wim Sonnevelds Frater Venantius tot Koot en Bies Tegenpartij en Youp van ’t Heks ‘pisnicht’ – stuk voor stuk vormden ze de aanleiding van een fikse rel. Een publieke woede-uitbarsting over humor vertelt ons veel over de tijdsgeest, en hoe die soms ineens omslaat. Aangevuurd … [Lees meer...] overTe verschijnen: Ivo Nieuwenhuis, Het was maar een grapje
Humor en dialect
De achtste aflevering van Het Dialectenbureau gaat over dialect en humor. Met Katinka Polderman over het cliché-beeld van de Zeeuw, Christel de Laat over bulderende Brabantse zalen en TikTokTammo over bait'n en biet'n. (En ik vind alles natuurlijk even mooi, maar luister vooral naar de lach van Polderman, bijvoorbeeld rond 20:45. Wie dat heeft gehoord wil zelf ook zo … [Lees meer...] overHumor en dialect
Linguïstische Miniatuurtjes om te lachen
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (3) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: humor. Ten burele van de … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes om te lachen
De dokter en de bananenschil: de complexiteit van moppen en humor
In Neerlandistiek schreef Nicoline van der Sijs onlangs over Chattie (leuke naam, die houden we erin), onder andere over zijn onvermogen om moppen te tappen. Het begrip “mop” is Chattie weliswaar niet geheel onbekend, maar hij weet geen humor te genereren die door mensen als (enigszins) leuk wordt ervaren. Op Nicolines verzoek om eens “een mop over een poes” te vertellen, nam … [Lees meer...] overDe dokter en de bananenschil: de complexiteit van moppen en humor
Humor is samenzijn in een onbegrijpelijke wereld
Wat is grappig? Aan het begin van haar deze week verschenen – wat mij betreft heel inzichtrijke – artikel meldt de jonge Britse onderzoeker Alice Haines dat er ongebruikelijk veel wantrouwen is tegen onderzoek naar die vraag. Er is een citaat, toegeschreven aan allerlei humoristen zoals Mark Twain en E.B. White, dat het illustreert: 'een grap bestuderen is als een kikker … [Lees meer...] overHumor is samenzijn in een onbegrijpelijke wereld
Van moderne vrouw tot dom blondje: de mop als reactie op vrouwenemancipatie
Waarom krijgt een dom blondje maar maximaal vijf minuten pauze? Anders moet ze opnieuw ingewerkt worden. (Nederlandse Volksverhalenbank) Zeg Mabel, toe zou je niet kunnen proberen een beetje van me te leren houden? – Nee, Dick, ik leer al Mah Jong bridge, een nieuwe Jazz-step en ik denk er over, of ik m’n haar zal laten kort-knippen. Ik zie niet in, waar ik nog tijd voor … [Lees meer...] overVan moderne vrouw tot dom blondje: de mop als reactie op vrouwenemancipatie
Ik kunnen niet, meester!
Door Roland de Bonth In de Nederlandse literatuur neemt humor een belangrijke plaats in. Om deze bewering te staven, stelde uitgeverij Novella in 1991 een bloemlezing samen met humoristische verhalen van (vooraanstaande) Nederlandse auteurs. Zo treffen we er stukken in aan van onder anderen Rudy Kousbroek, Simon Carmiggelt, Bob den Uyl, Maarten Biesheuvel, Gerrit Komrij, Remco … [Lees meer...] overIk kunnen niet, meester!
