Het Couranten Corpus met zeventiende-eeuwse kranten dat dankzij vrijwilligers is gedigitaliseerd, is een taalkundige Fundgrube. De kranten vormden het eerste massamedium, en ze werden veel gelezen. Een intrigerende vraag is of uitgevers in deze periode, net als nu, rekening hielden met hun publiek. Kozen zij voor eenvoudig en begrijpelijk taalgebruik? Op basis van de vele … [Lees meer...] overHet taalregister van de oudste Nederlandstalige kranten
kranten
Of je dat nou leuk vindt of niet
1. Door een opdracht heb ik de laatste tijd geconcentreerder gekeken naar essays. En me erover verbaasd hoe frequent ik dat vermeend elitaire genre tegenkwam in dag- en weekbladen, op basis van zelfcategorisering. Kranten publiceren er aldus meerdere per week; De Groene Amsterdammer poneert standaard per nummer één essay te herbergen, terwijl me er uit de … [Lees meer...] overOf je dat nou leuk vindt of niet
Voor het eerst voor iedereen: de krant in de zeventiende-eeuwse Republiek
De krant zoals wij die kennen is grotendeels ontstaan en ontwikkeld in de zeventiende eeuw in de Republiek. Wat begon bij handgeschreven berichten eindigde in een grootschalige productie van het belangrijkste medium op het gebied van nieuwsvoorziening, een maatschappelijk fenomeen dat de afgelopen eeuwen gedomineerd heeft en nog steeds een belangrijke rol speelt in het publieke … [Lees meer...] overVoor het eerst voor iedereen: de krant in de zeventiende-eeuwse Republiek
De twee kanten van het nieuws. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 3)
De ambassadeurs bij het Twaalfjarig Bestand in 1609, uit de Nieuwe Tijdinghen In de vorige twee delen van dit drieluik kwamen formele en kwantitatieve verschillen tussen de noordelijke en zuidelijke kranten aan de orde. Dit laatste deel is gewijd aan kwalitatieve verschillen: hoe versloegen de kranten nieuws dat plaatsvond in het gebied waarmee ze de taal, maar niet de … [Lees meer...] overDe twee kanten van het nieuws. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 3)
Van ‘zpel’ tot ‘sich’. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 2)
De oudste kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden verschillen essentieel van elkaar in opzet, nieuwssoorten en vrijheid van meningsuiting, zo bleek in deel 1. In hoeverre had dat invloed op het taalgebruik? En bestonden er (dialect)verschillen tussen de noordelijke en zuidelijke kranten? Hieronder probeer ik deze vragen met behulp van de computer te … [Lees meer...] overVan ‘zpel’ tot ‘sich’. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 2)
‘Morgen sal men van alles nader hooren’
Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 1) Begin zeventiende eeuw verschenen de eerste wekelijkse kranten in de Lage Landen. Nieuws werd een belangrijk handelsproduct. Op dat moment maakten de Republiek en de zuidelijke, Spaanse Nederlanden een aparte culturele, religieuze en taalkundige ontwikkeling door: de Spaanse Nederlanden stonden … [Lees meer...] over‘Morgen sal men van alles nader hooren’
Een wolf in de klas
Kranten vormen een bijzonder interessante bron voor taalkundig, letterkundig en historisch onderzoek. Al vanaf de zeventiende eeuw worden er in de Lage Landen kranten gedrukt waarin de lezers kennis konden nemen van belangrijke nationale en internationale politieke en militaire gebeurtenissen, zoals staatsbezoeken, veldslagen en vredesonderhandelingen. Daarnaast vormden kranten … [Lees meer...] overEen wolf in de klas
Bijzondere woorden uit 17e-eeuwse couranten
Op 12 mei 2022 kwam bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het Couranten Corpus online. Het bevat een grote hoeveelheid afleveringen van dertien zeventiende-eeuwse kranten uit Delpher die vrijwilligers hebben gedigitaliseerd. Met het Couranten Corpus is het mogelijk om onderzoek te doen in 109.532 artikelen en 18.926.425 woorden. Maar het … [Lees meer...] overBijzondere woorden uit 17e-eeuwse couranten
Couranten Corpus staat online
Dit nieuwe corpus maakt duizenden 17e-eeuwse kranten goed toegankelijk Wilt u uit de eerste hand weten wat er in het Rampjaar 1672 gebeurde? Bent u benieuwd in welke jaren er wolvenplagen waren? Of zoekt u de oudste advertenties voor een geneesmiddel ‘voor alle Qualen op de Borst, Benaeutheden, Hoest en Sinckingen’? Dan kunt u te rade gaan in … [Lees meer...] overCouranten Corpus staat online
Pas verschenen: ‘Een mooie mengelmoes. Meertaligheid in de Gouden Eeuw’
Taal was belangrijk in de Gouden Eeuw. Schrijvers, dichters, taalgeleerden en journalisten legden zelfbewust de basis voor wat het Standaardnederlands zou worden, een taal waarop iedereen even trots leek te zijn als op de nieuwe Republiek. Tegelijkertijd openden de Lage Landen zich voor de rest van de wereld, onder andere door de handel en het vroege kolonialisme, maar ook door … [Lees meer...] overPas verschenen: ‘Een mooie mengelmoes. Meertaligheid in de Gouden Eeuw’
