Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (26)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMijn favoriete definitie van het leven komt van Justus de Harduwijn. In zijn sonnet Den Sondighen Mensche verhopt door de verdiensten Christi aen het H. Cruys hem naermaels te verblijden noemt hij het … [Lees meer...] overClachten en misbaer, en op het lest de doot
poëzie
Scriptieprijs Poëziecentrum
Het Poëziecentrum wil de studie naar Nederlandse poëzie, vertaalde Nederlandse poëzie en poëzie in Nederlandse vertaling stimuleren en richt daartoe een tweejaarlijkse scriptieprijs voor poëzie in.Voor de scriptieprijs van Poëziecentrum komen scripties in aanmerking die in de twee voorgaande academisch jaren voorgelegd zijn aan of beoordeeld zijn aan een Vlaamse of Nederlandse … [Lees meer...] overScriptieprijs Poëziecentrum
Hem mijnen gheest zoo hoogh’ heft in de Locht
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (25)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van OostendorpJustus de Harduwijn had als jonge katholieke priester opzien gebaard met een bundel liefdesgedichten, de Weerliicke liefden tot Roose-Mond. Later kreeg hij berouw van die lichtzinnigheid en publiceerde … [Lees meer...] overHem mijnen gheest zoo hoogh’ heft in de Locht
De geschiedenis van ooit
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (24)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpJe raakt eraan gewend – lettergrepen tellen. Wie genoeg vroeg zeventiende-eeuwse sonnetten leest, weet niet anders meer. Je voelt de regels van twaalf lettergrepen (of dertien als de laatste onbeklemtoond is), je … [Lees meer...] overDe geschiedenis van ooit
Heilige motoren
Over Mens Dier Ding van Alfred Schaffer (2) door Gert de Jager Onder meer door het motto erbij te betrekken beargumenteert Laurens Ham in De Reactor dat Mens Dier Ding veel méér is dan de casestudy van een dictator. Dat motto komt niet uit een van de boeken over het leven van Sjaka waarop Schaffer zich heeft gebaseerd, maar uit een Franse film met een Engelse titel: Holy Motors … [Lees meer...] overHeilige motoren
Duyvel, Weerelt, Vleesch
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (23)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWie wil leren trommelen, krijgt al snel als oefening: sla met je ene hand regelmatig groepjes van drie (1-2-3-1-2-3) op de tafel, terwijl je met je andere hand even regelmatig groepjes van twee (1-2-1-2) slaat, en de … [Lees meer...] overDuyvel, Weerelt, Vleesch
Een vergeten Haarlemse dichter
Door Marc van Oostendorp Een korte bespreking op video van een boek over de fascinerende dichter (en mens) Pieter Rixtel (1643-1673). Klaas de Jong. Pieter Rixtel (1643-1673). Een dichter zonder rust. Hilversum: Verloren. Bestelinformatie bij de uitgever. … [Lees meer...] overEen vergeten Haarlemse dichter
Ick ionne mijn verdriet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (22)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpHet Nederlands slijt. Zeker sinds de veertiende eeuw vallen steeds meer uitgangen weg: die van naamvallen, bijvoorbeeld, maar die van de vervoeging van het werkwoord.Het heeft mogelijk iets te maken met de moderne tijd: … [Lees meer...] overIck ionne mijn verdriet
Knorrende beesten
Over Mens Dier Ding van Alfred Schaffer (1) door Gert de Jager Ruim een jaar geleden verscheen Mens Dier Ding, de omvangrijke bundel van Alfred Schaffer waarin het leven van de legendarische Zoeloekoning Sjaka min of meer wordt naverteld. De bundel kreeg enthousiaste recensies, was de beste van het jaar volgens de verzamelde poëziecritici, werd genomineerd voor de VSB-prijs … [Lees meer...] overKnorrende beesten
Hoe dat met my nu gaet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (20)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpHet fijne van het verleden was dat fouten die je volgens moderne klagers moet mijden en 'tegenwoordig steeds vaker ziet' – omdat de wereld verloedert en de taal al helemaal – toen nog ongestoord mocht maken.Toen Justus … [Lees meer...] overHoe dat met my nu gaet
By die Sonne claer
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (19)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWat zijn de grenzen van de dichterlijke taal? Onlangs interviewde iemand Ilja Leonard Pfeijffer voor de tv over diens nieuwe bundel en zei toen dat Pfeijffer geen taboes had in wat voor woorden hij opnam in … [Lees meer...] overBy die Sonne claer
Wind-brauw, wenkbrauw, wimper
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (18)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpOp wie is de dichter eigenlijk verliefd? Op de vrouw die hij zegt te aanbidden of op de briljante manier waarop hij de liefde weet uit te drukken? Dat zal wel een vraag zijn van alle tijden, maar hij doet zich … [Lees meer...] overWind-brauw, wenkbrauw, wimper
De die
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (17) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Hét ritme van een sonnet werd aan het begin van de zeventiende eeuw de alexandrijn, van twaalf lettergrepen. Dat zijn er veel – het wordt al betrekkelijk moeilijk om dat nog als geheel in je hoofd te laten … [Lees meer...] overDe die
Omdat de wereld zo ellendig is
Door Marc van OostendorpOlga van Marion vertelt waarom het gedicht Ooghentroost van Constantijn Huygens nog altijd troost biedt. (Video staat hier. Lees Ooghentroost bij de DBNL.) … [Lees meer...] overOmdat de wereld zo ellendig is
Menig minnaar
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (16)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpJezelf tegenspreken is misschien geen teken van liefde, maar wel van verliefdheid. Nadat Justus van Harduwijn in sonnet 4 van De weerliicke liefden tot Roose-mond, dat ik vorige week besprak, uitgebreid het … [Lees meer...] overMenig minnaar
Hoe later in de versregel, hoe langer het woord
Door Marc van Oostendorp Er is de laatste tijd weer enige belangstelling voor de versregel: wat is dat eigenlijk voor een ding? Wat bepaalt de structuur ervan? Een regel komt niet overeen met een woordgroep, of in ieder geval niet perse. Het wordt ook niet per se afgesloten met een adem in de voordracht. In sommige tradities bestaat een regel natuurlijk uit een vast aantal … [Lees meer...] overHoe later in de versregel, hoe langer het woord
Constantijn Huygens: Drie gedichten belicht
Op vrijdag 17 april 2015 organiseert de Koninklijke Bibliotheek een feestelijke middag rond drie gedichten van Constantijn Huygens. Aanleiding is het recente boek Op zoek naar Huygens van Jürgen Pieters.De gedichten die centraal staan zijn: ‘Op de dood van Sterre’, ‘Ooghentroost’ en ‘Hofwijck’. Uit de gedichten worden fragmenten voorgedragen en becommentarieerd door … [Lees meer...] overConstantijn Huygens: Drie gedichten belicht
O mond daeruyt dat stort de jeughd’ haer soete sanghen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (15)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMet de Oost-Vlaming Justus de Harduwijn (1582-1636) begon de zeventiende eeuw voor het Nederlandse sonnet. Hoewel hij niet oud werd, schreef hij in korte tijd een oeuvre te schrijven waarin bijna alle thema's van zijn … [Lees meer...] overO mond daeruyt dat stort de jeughd’ haer soete sanghen
Israël: Hij, wij, zij, hullie
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (14)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWie is niet verbaasd als hij ziet hoe snel het sonnet in de tweede helft van de zestiende eeuw om zich heengreep? Eeuwen eerder was het genre al in Italië opgekomen, maar nooit hadden Nederlandse dichters sjoege … [Lees meer...] overIsraël: Hij, wij, zij, hullie
In druk ende dangier
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (13)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpPieter Cz. van der Mersch, PieroStel je voor dat een dichter in een daad van vaderlandslievendheid een gedicht zou schrijven over de perikelen waaraan ons Koninkrijk is ontsnapt. En stel dat die dichter daarbij zou … [Lees meer...] overIn druk ende dangier
Zo lief, zo rustig, zo bloeiend
Door Marc van Oostendorp Herman Gorter was een meester van het zo. Vooral als hij verliefd was kon hij er wat van: "Zie je ik hou van je, / ik vin je zoo lief en zoo licht -- / je oogen zijn zoo vol licht" dichtte hij dan. En ook de liefdesbrieven in de onlangs verschenen bundeling Geheime geliefden staan vol zo's. "Daardoor kan ik ook zoo heerlijk bij je zijn," schreef hij … [Lees meer...] overZo lief, zo rustig, zo bloeiend
In syner handt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (12)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMarnix van Sint-Aldegonde was volgens sommigen de brug van Antwerpen naar Leiden: doordat hij uit de eerste stad vertrok naar de tweede, zorgde hij dat de nieuwe dichtkunst die in de eerste was ontstaan, overbracht naar … [Lees meer...] overIn syner handt
Liegen op rijm
Door Marc van OostendorpDroogstoppel had gelijk. Dat was een van de conclusies die je kon trekken uit de eerste dag van de tweedaagse bijeenkomst die we dezer dagen in Leiden hebben over de structuur van het vers.Er zijn hier deskundigen van over de hele wereld om te praten over de manier waarop dichters hun gedichten en liedteksten structureren en vooral: wat voor effecten die … [Lees meer...] overLiegen op rijm
Tbutte Holland
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (11)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpAbraham OrteliusSommige sonnetten uit de late zestiende eeuw doen je de opwinding voelen. Hier was een nieuw genre, een vorm waaraan je kon laten horen dat je wist hoe het hoorde, wat er nieuw en modern was in de … [Lees meer...] overTbutte Holland
19-20 maart, Leiden: Workshop over de structuur van het vers
These are interesting times for the study of formal aspects of verse. On the one hand, many new techniques are being employed to uncover new kinds of data, for instance experimentally, or by use of large corpora. On the other hand, many different kinds of conceptual frameworks are brought in to apply on such data, ranging from cognitive psychology to literary analysis, and from … [Lees meer...] over19-20 maart, Leiden: Workshop over de structuur van het vers