Hoe belangrijk was de val van Antwerpen voor onze taalnormen? Zouden mensen zich vandaag de dag zonder die gebeurtenis in 1585 zo druk maken over werkwoordsspelling of het verschil tussen hen en hun? Die vraag kwam bij me op tijdens het lezen van het interessante proefschrift Setting the Standard, waarop Eline Lismont onlangs in Brussel én in Leiden promoveerde. In dat … [Lees meer...] overTaalregels worden gevormd door een samenleving
prescriptie
Te verschijnen: De dunne Daniëls
Alles wat je moet weten over spelling, zinsbouw, woordkeuze en leestekens In 'De Dikke Daniëls' (2022) schreef Wim Daniëls over een groot aantal facetten van de Nederlandse taal: over de geschiedenis ervan, het spel dat met de taal mogelijk is, bijzondere woorden en uitdrukkingen, enzovoort. Nu is er ook 'De Dunne Daniëls', waarin hij bondig alle regels uit de doeken doet … [Lees meer...] overTe verschijnen: De dunne Daniëls
Bellus imago
Ik denk soms dat ik de enige ben die nog af en toe op Meldpunt Taal kijkt, maar dat is natuurlijk onzin, want als ik de enige was, was er voor mij ook niets te zien. En er verschijnen nog steeds regelmatig meldingen op. Misschien wel van steeds dezelfden, misschien van telkens anderen, omdat de meldingen anoniem zijn kun je dat niet zien. Maar er zijn pareltjes bij, inkijkjes … [Lees meer...] overBellus imago
De opmars van de taalpolitie
Door Marten van der Meulen In zijn bespreking van het nieuwe boek van Nicoline van der Sijs op Neerlandistiek licht Joop van der Horst een interessant citaat uit dat boek: In hoofdstuk 6 bespreekt Van der Sijs wat zij noemt “de opmars van de taalpolitie” in de 20ste eeuw: het gehakketak op andermans taalgebruik. (...) Het is inderdaad een 20ste-eeuws verschijnsel, lijkt … [Lees meer...] overDe opmars van de taalpolitie
Een erge mooie auto
Door Marten van der Meulen Over het algemeen kent het Nederlands geen flectie op bijwoorden. Er zijn wat versteende overblijfsels uit een tijd dat die wel bestond (zoals gaarne), maar die voelen (voor mij althans) duidelijk archaïsch aan. Toch is er één vrij bekende uitzondering: het intensiverende bijwoord 'heel'. Dat komt zowel in onverbogen als verbogen vorm voor: … [Lees meer...] overEen erge mooie auto
Een aantal mensen is of zijn?
Door Marten van der Meulen Een van de casus die ik onderzoek in het kader van mijn proefschrift is de kwestie ‘een aantal mensen is/zijn’. De laatste dagen heb ik flink wat data doorgespit, en dat heeft mij in ieder geval wat nieuwe inzichten gegeven. Meervoud of enkelvoud, dat gaat namelijk helemaal niet alleen maar over het werkwoord, maar ook over iets anders. En juist … [Lees meer...] overEen aantal mensen is of zijn?
Puntkomma
De puntkomma is een weinig populair leesteken. Hij heeft zelfs tegenstanders, mensen die vinden dat de gebruikers van de puntkomma overdreven aanstellers zijn, schrijvers die niet precies weten wat de relatie tussen twee zinnen is die ze achter elkaar zetten en daarom de lezer maar het bos in sturen met een punt boven een komma. Geef ons maar een gedachtestreepje! De … [Lees meer...] overPuntkomma
Een van de laatste columnisten die iets te zeggen had
Door Marc van Oostendorp Toen de journalist J.L. Heldring bijna zeven jaar geleden ophield met zijn column, betreurde een lezer op de website van NRC Handelsblad de auteur als "een van de laatste NRC-columnisten die werkelijk iets te zeggen had". Een andere journalist van NRC Handelsblad, Frits Abrahams, besteedde vervolgens aandacht aan die frase in een column waarin hij erop … [Lees meer...] overEen van de laatste columnisten die iets te zeggen had
Is ‘hele goede’ een taalfout?
Door Marten van der Meulen De huidige campagne van het CDA zal nog enige tijd herinnerd worden. Niet vanwege de inhoud, wel vanwege de leus ‘Een Hele Goede Morgen’. Eerst was er al een tweet van filosoof en schrijver Ger Groot, die zich héél flauw (en onterecht) afvroeg of je “iemand ook een halve morgen [kan] wensen”. Nu werd ik gewezen op een ingezonden brief in NRC, waarin … [Lees meer...] overIs ‘hele goede’ een taalfout?
Taaladvies over als/dan wordt steeds strenger
Door Marten van der Meulen Ik schreef een tijd terug al eens over de onderdrukking van variatie, wat gezien wordt als een van de theoretische fundamenten onder prescriptivisme. Ik schreef in dat stuk de volgende zin: Taaladvies over als/dan lijkt dus strenger te worden. Heel veel meer vertelde ik niet over mijn onderzoek naar als en dan in 20e-eeuws taaladvies. Inmiddels is … [Lees meer...] overTaaladvies over als/dan wordt steeds strenger
Leven als een prescriptivist in Frankrijk
Door Marc van Oostendorp Het is maar goed dat Neerlandistiek een blog is, zo kan ik jullie tenminste in real time op de hoogte houden van de nieuwste voortschrijdingen in mijn inzicht. Ik had het stukje van gisteren nog niet geschreven, of er diende zich alweer een nieuw artikel aan, dat een nieuw licht wierp op de zaak. En wel een Frans licht. Waar komen taalnormen … [Lees meer...] overLeven als een prescriptivist in Frankrijk
De data geeft de pedant ongelijk
Door Marc van Oostendorp Als taalkundige kun je verjaardagsfeestjes waar intellectuelen zijn altijd enorm verlevendigen, bijvoorbeeld door te vertellen dat er niets mis is met"de data is onduidelijk". Toch is dat wat Geoff Nunberg precies laat zien in een recent artikeltje; in ieder geval in het Engels, maar ik vermoed dat de redenering inmiddels ook geldt voor het … [Lees meer...] overDe data geeft de pedant ongelijk
‘Taal baart men zorgen’
Door Roland de Bonth In de laatste aflevering van de ‘Slowquiz: Wat weten we nog van die neerlandici?’ merkt Peter-Arno Coppen tot zijn spijt op dat er geen enkele anekdote is toegevoegd over de die week geboren en gestorven neerlandici. Had ik dan toch melding moeten maken van het T-shirt dat ik in het begin van de jaren negentig had laten bedrukken met een portretgravure van … [Lees meer...] over‘Taal baart men zorgen’
Na en naar
Door Marc van Oostendorp In dit zondagochtendminicollege bespreek ik het verschil tussen de voorzetsels na en naar: waar komt het vandaan? En hoe zit het in de Nederlandse dialecten? … [Lees meer...] overNa en naar
21-22 January 2016: Effects of Prescriptivism in Language History
YOn 21 and 22 January LUCL organises a workshop on the Effects of Prescriptivism in Language History. About the workshop Invited speakers Programme Registration Organizers About the workshop Language norms and prescriptivism play an important role in many histories of European languages. Standardization is often the central topic in chapters about … [Lees meer...] over21-22 January 2016: Effects of Prescriptivism in Language History
Call for Papers: The Effects of Prescriptivism in Language History
Leiden University Centre for Linguistics21-22 January 2016 Invited speakersLieselotte Anderwald (Kiel)Stephan Elspaß (Salzburg)Shana Poplack (Ottawa)Ingrid Tieken-Boon van Ostade (Leiden)Rik Vosters (Brussels)Language norms and prescriptivism play an important role in many histories of European languages. Standardization is often the central topic in chapters about the … [Lees meer...] overCall for Papers: The Effects of Prescriptivism in Language History
Bye bye, verantwoord gebruik van de Nederlandse taal
Door Marc van OostendorpBijna ongemerkt is gisterenavond een nieuwe periode in de geschiedenis van de Nederlandse taal ingetreden. In een klein zaaltje achter een Haags café, kwamen de leden van het Genootschap Onze Taal bijeen en besloten de doelstelling van hun vereniging te veranderen. Nu is het doel volgens de statuten nog om "het verantwoorde gebruik van de Nederlandse … [Lees meer...] overBye bye, verantwoord gebruik van de Nederlandse taal
Oproep: taalgebruiksgidsen
In het Engelse taalgebied is al bijna 200 jaar een rijke traditie aan usages guides: gidsjes die de taalgebruiker adviseren op het gebied van uitspraak, woordkeuze, zinsbouw en nog veel meer. Voorbeelden van besproken usages problems zijn de split infinitive (“to boldly go”), het gebruik van het woord hopefully en vele andere glibberige stenen in de rivier van juist … [Lees meer...] overOproep: taalgebruiksgidsen
Liever als dan dan of net zo lief dan als als?
Door Helen de HoopKees van Kooten beweerde deze week dat het wel uitmaakt of je ‘als’ of ‘dan’ zegt in vergelijkingen van ongelijkheid. Heeft hij een nieuw argument gevonden? Nee, hij zegt dat ‘als’ ambigu (dubbelzinnig) is en dat is al een eeuwenoud argument. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal schrijft hierover in 1884:“Alsdrukt het begrip van gelijkheid uit. … [Lees meer...] overLiever als dan dan of net zo lief dan als als?
Waar moet het heen en waar gaat het heen?
Over taalgebruikers en moedertaalsprekers Door Marc van OostendorpDe onderstaande tekst was bedoeld voor het afscheidssymposium van Jan Renkema van enkele weken geleden, waar ik op het laatste moment door omstandigheden niet naartoe kon. Ik bied hem Renkema én u als 'taalgebruiker' aan nu aan als longread. Waar moet het heen met het Nederlands? Toen de organisatie van het … [Lees meer...] overWaar moet het heen en waar gaat het heen?
De beste nieuwe taalregel van 2012
Het is wel duidelijk dat het Nederlands nog niet goed genoeg beregeld is. Tientallen inzendingen kwamen er binnen bij de redactie van Neder-L na onze oproep van vorige week om nieuwe kwesties te beregelen.Nu vielen veel inzendingen al vrij snel af bijvoorbeeld omdat ze niet zozeer gloednieuwe taalproblemen signaleerden (een uitdrukkelijke voorwaarde voor deelname aan deze … [Lees meer...] overDe beste nieuwe taalregel van 2012
Wedstrijd: keiharde en gloednieuwe taalregels
De taalcolumnist Allan Metcalf van The Chronicle of Higher Education had vorige week een briljant idee: hij schreef een wedstrijd uit voor nieuwe taalregels. De voorwaarden waren: dat de regel er betrouwbaar en gedegen uit moest zien, en dat hij gloednieuw moest zijn.De winnaar was een zekere Ran die met een ingenieuze, inderdaad heel plausibel klinkende regel kwam die because … [Lees meer...] overWedstrijd: keiharde en gloednieuwe taalregels
