• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Wedstrijd: keiharde en gloednieuwe taalregels

14 oktober 2012 door Marc van Oostendorp 55 Reacties

De taalcolumnist Allan Metcalf van The Chronicle of Higher Education had vorige week een briljant idee: hij schreef een wedstrijd uit voor nieuwe taalregels. De voorwaarden waren: dat de regel er betrouwbaar en gedegen uit moest zien, en dat hij gloednieuw moest zijn.

De winnaar was een zekere Ran die met een ingenieuze, inderdaad heel plausibel klinkende regel kwam die because verbood in combinatie met zinnen in de toekomende tijd, omdat je dingen die (nog) niet waar zijn logischerwijs geen reden kunnen vormen. Het is dus, vertaald naar het Nederlands, onjuist om te zeggen Ik ga naar Florida omdat mijn vriend gaat trouwen; dat huwelijk is immers (nog) geen feit. In plaats daarvan moet je zeggen Ik ga naar Florida vanwege het huwelijk van mijn vriend. (De regel klinkt zo plausibel dat taalblogger Geoffrey Pullum meteen waarschuwde dat mensen hem misschien voortaan echt gaan gebruiken.)

Dat smaakt naar meer!
Vooral verbindingswoorden als omdat lenen zich natuurlijk voor dit soort regels, omdat ze logica suggereren. De regel van Ran is er een voorbeeld van; in de Nederlandse literatuur bestaat het voorbeeld van de schrijver J.J. Peereboom, die geloofde dat het woord maar alleen twee elementen mocht verbinden die elkaars tegengestelde waren. Je mocht dus niet zeggen klein maar dapper omdat je best klein én dapper kunt zijn; je mocht alleen zeggen klein maar groot.


In het verlengde van de regel van Ran zou je bijvoorbeeld het volgende advies kunnen bedenken:

Aangezien mag alleen gebruikt worden wanneer de spreker rechtstreekse ervaring heeft met hetgeen als argument wordt aangevoerd. De zin Aangezien het in het Amazonegebied vaak regent, ga ik daar liever niet heen moet dan ook worden afgekeurd: de spreker weet dit duidelijk niet uit eigen ervaring. Beter is het om te zeggen Aangezien men mij heeft verteld dat het… enz. Volgens heel strenge taalgebruikers mag aangezien zelfs alleen worden gebruikt wanneer de ervaring visueel is; zij zouden dus ook de tweede zin afkeuren, maar de meeste bronnen staan het inmiddels wel toe dat men aangezien gebruikt voor dingen die men heeft gehoord.

Maar het is niet moeilijk om ook over andere aspecten van de taal keiharde en gloednieuwe regels te formuleren. Onze Taal heeft er een aantal jaar geleden wat voorbeelden van gegeven (‘r is een vrouwelijke letter’). Hier komt er, fris van de lever, nog een:

Aangezien eerlijk gezegd commentaar geeft op hetgeen de spreker zegt, dient het aan het einde van de zin te staan. Ik heb daar eerlijk gezegd geen zin in wordt door de meeste naslagwerken afgekeurd omdat het berust op een denkfout: het zegt immers dat alleen het (non-)zinsdeel ‘Ik heb daar’ eerlijk gezegd is. Bedoeld wordt duidelijk: Ik heb daar geen zin in, eerlijk gezegd. (Om eerlijk te zijn dient daarentegen juist aan het begin van de zin te staan: Om eerlijk te zijn heb ik daar geen zin in, niet Ik heb daar om eerlijk te zijn geen zin in.)

De werkgelegenheid van taalwetenschappers zou er natuurlijk enorm op vooruitgaan als we mensen ervan weten te overtuigen dat wij niet langer bezig zijn om steeds maar alles goed te keuren, maar dat we ons er juist voor ijveren om steeds meer af te keuren!

Het moet nog beter kunnen. Ik stel hier en nu en ter plekke de Taalregel-prijs 2012 in. Wie verrijkt onze taal met een streng nieuw gebod of verbod? Dezelfde voorwaarden gelden als bij Metcalf: de regel moet gloednieuw zijn, maar heel betrouwbaar klinken. Hij moet gaan over het Nederlands en hij moet taalgebruikers ineens heel onzeker maken. Bovendien dient elke regel geïllustreerd te worden met een foute zin en een verbeterde versie. Inzendingen dienen voor zondag 21 oktober 2012 te worden verstuurd naar redactie.nederl@gmail.com, of hieronder in het reactiepaneel geplaatst. De beste nieuwe regel krijgt een exemplaar van het prachtige nieuwe boek Dat is andere taal.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: prescriptie

Lees Interacties

Reacties

  1. Ingmar Roerdinkholder zegt

    14 oktober 2012 om 08:19

    Ik zit aan het gebruik van de woordjes voor en tegen te denken.
    Waar is dat drankje goed voor? Hoofdpijn.
    Nee! Het is juist goed TEGEN hoofdpijn.
    Waar gebruik je die pillen voor? Voor mijn maag-klachten. Nee, ertegen natuurlijk!

    Dus ik ben tegen het gebruik van voor en voor het gebruik van tegen, in het geval van remedies bij lichamelijke (of andere) klachten.

    Nou, het is nog vroeg maar dit was even het enige voorbeeld dat in me opkwam.

    Beantwoorden
  2. Ingmar zegt

    14 oktober 2012 om 08:35

    Mmm, nu ik mijn zoon een brood uit de diepvries zie halen bedenk ik me opeens: waarom is het ontdooien? Dat is niet logisch, het zou toch eigenlijk ontvriezen moeten zijn.

    Als water door temperaturen onder nul hard wordt dan bevriest het. Daarna gaat het dooien, dat wil zeggen: de temperatuur komt weer boven nul en het ijs smelt.

    Ontdooien zou eigenlijk betekenen dat de dooi weer weg gaat, met andere woorden dat het opnieuw bevriest.
    En ontvriezen dat het vriezen/bevroren zijn beëindigd wordt.
    Want ont- betekent: wegnemen, beëindigen, zoals in ontharen, onthoofden, ontmannen.

    Dus "je mag spinazie niet ontdooien" zou voortaan moeten betekenen: je mag spinazie niet invriezen, daarna opwarmen en vervolgens weer opnieuw laten bevriezen.

    Beantwoorden
  3. Eelke Heidinga zegt

    14 oktober 2012 om 10:22

    Ik zou het woord "niet" in een vraag verbieden, omdat het er alleen maar onduidelijk van wordt. "Moet jij niet naar school?" Of je hier nu ja of nee op antwoordt: beide geeft geen duidelijkheid.

    Beantwoorden
  4. Taalprof zegt

    14 oktober 2012 om 10:48

    De taalprof doet hier natuurlijk niet aan mee.

    Beantwoorden
  5. Marc van Oostendorp zegt

    14 oktober 2012 om 11:36

    Zie voor een toelichting op dit standpunt het nieuwe weblog van de Taalprof (nu ook in de rechterkolom van Neder-L opgenomen):
    http://taalprof.blogspot.nl/2012/10/een-vergeten-taalregel.html

    Beantwoorden
  6. Martin Kabos zegt

    14 oktober 2012 om 12:04

    Feiten en alleen feiten

    In wetenschappelijke teksten omschrijft de auteur zijn of haar bevindingen graag als feiten. In allerlei vormen duiken de feiten op: ‘feitelijk’, ‘in feite’, ‘gezien het feit’, ‘ondanks het feit’, enz.
    Mijn taalregel luidt: gebruik het woord ‘feit’ en afgeleiden daarvan uitsluitend in mededelingen die controleerbare, verifieerbare, telbare en reproduceerbare feiten betreffen, en verwar feiten niet met meningen, omstandigheden, tendentieuze uitspraken enz.

    Voorbeeld: In een Nederlands vakblad stellen auteurs die een Engelstalig artikel elders publiceerden dat de Nederlandse media hun bevindingen feitelijk onjuist in het nieuws gebracht hebben:

    ‘Kort na elektronische publicatie van het artikel in het tijdschrift Injury, verscheen in een elektronische nieuwsbrief voor een beperkt publiek een bericht met de titel Traumahelikopter heeft geen meerwaarde. Dit bericht bevatte een korte samenvatting van het originele artikel. Daarnaast werd aangegeven dat de oorzaak van de ontbrekende meerwaarde lag in het feit dat de helikopter teveel tijd zou verliezen bij het opstijgen. De ambulance zou weliswaar langer onderweg zijn, maar dankzij een snellere start eerder arriveren. …’

    In de zin ‘Daarnaast werd aangegeven dat de oorzaak van de ontbrekende meerwaarde lag in het feit dat de helikopter teveel tijd zou verliezen bij het opstijgen’ presenteren de schrijvers de mening dat een helikopter te veel tijd zou verliezen bij het opstijgen als ‘een feit’.
    Dit is niet alleen omslachtig geformuleerd, maar ook misleidend (zij verwarren hier feiten en meningen). Een herschrijving van deze zin kan luiden:

    ‘Daarnaast gaf de auteur aan dat het ontbreken van meerwaarde toe te schrijven was aan de tijd die de helikopter volgens hem zou verliezen bij het opstijgen.’

    De conclusie van deze discussie?

    ‘De feitelijke onjuistheden die op de website MedicalFacts werden gepubliceerd staan in schril contrast met wat de naam van de website zou suggereren.’

    Op MedicalFacts lezen we in een ander artikel:

    Kristof Theys: ‘We zijn ongerust over het feit dat patiënten vaker besmet zullen worden met een sterke variant van het resistente virus.’
    Een angst of verwachting gepresenteerd als feit?

    Tegen de samenstelling ‘ondanks het feit dat’ waarschuwt Jan Renkema in zijn Schrijfwijzer, maar niet met het argument dat het alleen om feiten mag gaan, maar meer omdat hij het -terecht – eleganter vindt om te schrijven ‘hoewel’. Een voorbeeld:

    ‘Ondanks het feit dat de absolute aantallen laag zijn, stellen de auteurs dat het voorschrijven van een diureticum de oudere patiënt blootstelt aan een […] verhoogd breukrisico.’
    (Herschrijving: ‘Hoewel de absolute aantallen laag zijn, …’)

    Combinaties van het volgens Renkema oneconomische gebruik van ‘ondanks het feit dat’ en het verwijzen naar meningen zijn niet moeilijk te vinden. Opnieuw een medisch voorbeeld:

    ‘Ondanks het feit dat patiëntcontrolestudies in het algemeen als hypothesegenererend worden beschouwd, zijn deze hypothesen wel van waardevol klinisch belang.’

    Hier is de impliciete redenering: patiënt-controlestudies zijn ‘slechts’ hypothesegenererend (vergeleken met bijvoorbeeld gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek), maar de hypothesen die ze opleveren, zijn klinisch wel waardevol of van belang. Een neutralere herschrijving:

    ‘Men beschouwt patiënt-controleonderzoeken in het algemeen slechts als hypothesegenererend, maar dergelijke hypothesen zijn klinisch wel van belang.’

    Beantwoorden
  7. rkicma zegt

    14 oktober 2012 om 12:24

    "In het NAjaar (ACHTER in het jaar), gaat de klok een uur ACHTERuit."
    bron: http://www.ezelsbrug.nl/tijd/wintertijd/wintertijd-in-het-najaar-gaat-de-klok-achteruit/

    Dit is natuurlijk veel te moeilijk, het andere woord voor lente moet daarom worden – "achterjaar".

    Dan krijg je gewoon:

    "In het achterjaar, gaat de klok een uur achteruit."

    Dat hoef je niet eens te onthouden, zo logisch is het.

    Maar er zijn nog meer belangrijke redenen om het derde seizoen achterjaar te noemen.
    Er zijn nog meer voor/achter- en voor/na-paren in het Nederlands. Achter- wordt dan meestal gebruikt voor het achterste/laatste gedeelte van wat het tweede gedeelte van de samenstelling betekent ("achtertuin" is een onderdeel van de tuin, "achterhoofd" is een onderdeel van het hoofd, "achterlichaam" is een onderdeel van het lichaam). Na- wordt wordt echter gebruikt voor wat erna komt ("mamiddag" komt na de middag, "nasmaak" na de smaak zelf, "navertellen" kan pas na het vertellen).
    Aangezien de lente een onderdeel van het jaar is, moet het dus achterjaar heten.

    Beantwoorden
  8. Joris van Grienten zegt

    14 oktober 2012 om 13:28

    Eens, maar dan moet ook de rest van de Nederlandse woordenschat worden opgeschoond. Omdat je tijdens het 'natafelen' nog aan tafel zit, kan dit bijvoorbeeld beter 'achtertafelen' worden genoemd.

    Beantwoorden
  9. Laura Jacobs zegt

    14 oktober 2012 om 13:43

    Foei! Miquel Ekkelenkamp Bulnes in de NRC van gisteren: "Wetenschap kent geen feiten, maar metingen en observaties (feiten zijn eigenlijk slechts afspraken die we met elkaar maken over wat we ‘waar’ vinden)."

    Het woord 'feit' kunt u daarom beter overal schrappen wanneer u zuiver Nederlands wil schrijven in wetenschappelijk proza. In plaats van 'in feite' dient u te zeggen 'in observatie' en in plaats van 'feitelijk' dient u te zeggen 'metingelijk'.

    Beantwoorden
  10. Henk zegt

    14 oktober 2012 om 14:00

    Een niet-bestaande regel die ik vrijwel elk jaar van mijn studenten te horen krijg, is dat "hun" alleen een bezittelijk en nooit een persoonlijk voornaamwoord zou zijn.

    Beantwoorden
  11. rkicma zegt

    14 oktober 2012 om 17:09

    Oh, maar vind je natafelen een onderdeel van het tafelen of of iets wat na het tafelen komt? Volgens de Grote Van Dale is het tweede het geval:

    tafelen
    aan tafel zitten om te eten, vooral met de bijgedachte dat dit enige tijd in beslag neemt

    natafelen
    aan tafel blijven nadat het eten reeds is afgelopen

    Beantwoorden
  12. Ingmar Roerdinkholder zegt

    15 oktober 2012 om 07:07

    Lente? Met het najaar of derde seizoen wordt natuurlijk de herfst bedoeld. Het voorjaar is de lente. Blijkbaar betekende jaar dan vroeger de zomer, of misschien eerder de warme tijd, het groeiseizoen. Wellicht vanaf 21 maart, dat was vroeger letterlijk nieuwJAAR en het eind van de winter.
    Zoals we nu zeggen: zij is zestien lentes jong. Grappig is trouwens dat in Slavische talen als het Tsjechisch 'jaro' lente betekent.

    Beantwoorden
  13. Ingmar Roerdinkholder zegt

    15 oktober 2012 om 07:35

    De taalprof vindt dat men zich aan de vergeten regel dient te houden om in de toekomstige tijd 'zullen' te gebruiken in zinnen als 'het regent morgen', dat moet dus zijn 'het zal morgen regen' zoals in de ons omringende talen.

    Maar het woord 'morgen' duidt al aan dat het een toekomstige of voorgenomen handeling is, en afgezien daarvan zeggen veel mensen: het gaat morgen regenen, het gaat vanavond sneeuwen etc.
    Dit is beter dan het zal morgen regenen, want dat klinkt in het Nederlands niet goed. Het zal morgen gaan regenen kan dan weer wel, maar het woordje gaan moet er wel bij.
    In andere talen, zoals het Indonesisch, bestaan helemaal geen verleden tijdsvormen van werkwoorden, daar zeg je: ik werk vroeger op een school, ik koop gisteren vis op de markt, ik kom morgen bij jou langs, ik studeer volgend jaar af. Die laatste twee voorbeelden dus zoals in het Nederlands, zou het misschien invloed van het Maleis kunnen zijn dan? De Nederlanders hebben er tenslotte een paar honderd jaar gezeten en ook allerlei andere dingen geleend.

    Eigenlijk is een aparte werkwoordsvorm om een tijd aan te duiden ook helemaal niet nodig. Dus als nieuwe taalregel stel ik voor: schaf de verleden tijd ook maar af, en gebruik gewoon woordjes als gisteren, vorig jaar, ooit.

    Ik woon vroeger in Brabant, volg daar ooit nog mijn opleiding, maar toen verhuizen we naar Amsterdam. Daar geef ik nu les. Als ik met pensioen ben koop ik een huis op het platteland en spendeer daar de rest van mijn leven.

    Beantwoorden
  14. Ionica zegt

    15 oktober 2012 om 11:42

    Vraggen waarin een aantal keuzes wordt voorgelegd met daartussen het woord "of", moeten zo geformuleerd worden dat "ja" geen correct antwoord meer is. Anders geeft het antwoord geen enkele informatie en dat is slechte communicatie.

    Deze zin is dus onjuist: "Wil je koffie of thee?"

    Dit is de correctie versie: "Wat wil je: koffie of thee?"

    Overigens is de vraag "Als je geen koffie wilt, wil je dan thee?" ook onjuist, maar dat is iets voor een andere regel.

    Beantwoorden
  15. Ionica zegt

    15 oktober 2012 om 11:43

    En vragen is natuurlijk vragen 😉

    Beantwoorden
  16. Gaston Dorren zegt

    15 oktober 2012 om 12:23

    Dat is een misverstand. Je kunt op die vraag 'nee' antwoorden, met als betekenis: 'Ik moet (hoef) niet naar school.' Ter verduidelijking kun je zeggen: 'Nee, inderdaad'. De bewering dat 'nee' hier zou betekenen dat je wél naar school moet, is even flauw als op de vraag 'Weet je hoe laat het is' antwoorden met 'ja' en verder niks.
    Je kunt op de eerste vraag ook met 'jawel' antwoorden, met als betekenis: 'Ik moet wel naar school'.
    Het antwoord 'ja' heeft in dit geval geen betekenis, net zo min als het antwoord 'blauw' of 'mevrouw Van Laar'. Die antwoorden kun je dus in het algemeen beter niet geven.

    Beantwoorden
  17. Laura Jacobs zegt

    15 oktober 2012 om 13:30

    Dat is helaas nog steeds niet helemaal juist! Wanneer iemand vraagt 'Wil je koffie of thee?' geeft dat de ander de ruimte om te zeggen 'nee'. Die ruimte wordt hem of haar onthouden met jouw herformulering. Correct is: "Wat wil je: koffie, thee, iets anders, of niets?"

    Beantwoorden
  18. rkicma zegt

    15 oktober 2012 om 15:02

    Ja, herfst, sorry, my bad.

    Beantwoorden
  19. clara legêne zegt

    15 oktober 2012 om 16:19

    Mijn taalregel gaat niet zozeer over taal zelf, als wel over het beschermen van de correcte spelling van met name werkwoordsvormen in de openbare ruimte. De regel luidt:

    Indien uit het geschrevene naar de mening van de lezer blijkt dat de schrijver wat betreft getoonde vaardigheden op het gebied van logica en argumenteren en op basis van getoonde deskundigheid aangaande het onderwerp beschikt over een dusdanige intelligentie, dat verondersteld mag worden dat ook het correct kunnen vervoegen van werkwoorden tot zijn/haar intellectuele bagage behoort, dan is de lezer voortaan verplicht de schrijver daarop te attenderen en de spelfouten in het geschrevene te corrigeren.

    Beantwoorden
  20. Maurits Tax zegt

    15 oktober 2012 om 16:48

    Reactie op Martin Kabos,feiten en alleen feiten.
    Ik citeer: Combinaties van het volgens Renkema oneconomische gebruik van ‘ondanks het feit dat’ en het verwijzen naar meningen zijn niet moeilijk te vinden.
    Waarom: niet moeilijk? Waarom niet: gemakkelijk?

    Beantwoorden
  21. Herma zegt

    15 oktober 2012 om 16:49

    Ik zou deze regel veranderen door tussen 'het onderwerp' en 'beschikt' het woord NIET in te voegen.
    Of de laatste passage 'en de spelfouten in het geschrevene te corrigeren' te verwijderen.

    Beantwoorden
  22. Herma zegt

    15 oktober 2012 om 16:52

    Maar in 'ontdooien' betekent het voorvoegsel: beginnen met/te. Vergelijk: ontbranden, ontploffen, ontbijten.

    Beantwoorden
  23. clara legêne zegt

    15 oktober 2012 om 17:38

    Als je de regel verandert door NIET in te voegen kun je als lezer aan de gang blijven. De regel is niet educatief bedoeld, daar is het onderwijs voor, maar doet een beroep op schrijvers om even zorgvuldig met hun spelling om te gaan als met de inhoud van hun konterfeitsels.

    Beantwoorden
  24. Guy Bourgeois zegt

    15 oktober 2012 om 20:49

    Kunnen we niet afspreken dat alleen de zon zont? En ik stel meteen voor dat we de weertaal een lentekuur geven. Net zoals we zeggen 'het regent', 'het sneeuwt', 'het bliksemt', het onweert' kunnen we misschien ook zeggen:

    – Het zont hier (matig, flink …).
    – Het maant hier (nu, …).
    – Het wolkt hier (een beetje, zwaar …).
    – Het sterrenhemelt hier (en dus wolkt het niet zo veel).
    – De lucht blauwt open.
    – Enzoverder.

    Is het niet waarschijnlijk dat we ooit zo spraken? Maar dat het gebruik door de poëtische dubbelzinnigheid (zie je de maan echt, of is het gewoon nacht?) is verwaterd? Ik vind zo'n taalactivering van natuurverschijnselen alvast een verrijking. Wie nog?

    Beantwoorden
  25. Ingmar Roerdinkholder zegt

    15 oktober 2012 om 20:59

    Ik zag gisteren bij het verlaten van de sportschool de mededeling:
    'Onze nieuwe rooster is begonnen. Vraag naar onze rooster' o.i.d.
    Ik stond op het punt om terug te lopen, maar toen dacht ik, nee laat maar. Het is al zo mooi gedrukt in kleur en geplastificeerd, en ik weet al wie dit waarschijnlijk heeft geschreven en ik vind het sneu voor hem als hij er door zijn baas op wordt aangesproken.
    Dit ging dan wel niet over de correcte spelling in het openbaar maar toch.
    Maar in de bieb heb ik er wel een keer iets van gezegd, daar mag je wel correct taalgebruik verwachten, bovendien zetten ze zichzelf daar ook mee voor schut, vond ik.

    Beantwoorden
  26. Geert Kruideren zegt

    15 oktober 2012 om 21:11

    In reclameboodschappen moet het woord "DAAROM" worden verboden.
    De reden voor de consument om een bepaald product te kopen is namelijk nooit om de winst van de producent te vergroten en dat is natuurlijk wel de reden van de reclamemaker om zijn product aan te prijzen. Dus nooit meer: "U wilt goede zorg, DAAROM moet u op ons aanbod ingaan"

    Beantwoorden
  27. Ben Hendriks zegt

    15 oktober 2012 om 21:52

    Dit is wel erg wollige taal, er is geen touw aan vast te knopen.
    Je zou een ambtenaar kunnen zijn.

    Beantwoorden
  28. clara legêne zegt

    15 oktober 2012 om 22:02

    Hahhhahhahha, het moest een taalregel zijn, dus ik heb heel erg mijn best gedaan op een echte taalregel. Ik ben musicus.

    Beantwoorden
  29. Taalprof zegt

    15 oktober 2012 om 23:22

    In dat geval verdient het aanbeveling om alle opties weg te laten en gewoon te vragen 'Wat wil je?'

    Beantwoorden
  30. Taalprof zegt

    15 oktober 2012 om 23:24

    "Want dat klinkt in het Nederlands niet goed": ja zo kan ik het ook! Dat is het probleem nou net, anders was de hele taalregel nergens voor nodig!

    Beantwoorden
  31. Ingmar zegt

    16 oktober 2012 om 07:57

    ja, dat daarom kunnen ze in veel gevallen beter in toch of desondanks veranderen ;-

    Beantwoorden
  32. Ionica zegt

    16 oktober 2012 om 08:27

    Maar het is grammaticaal volkomen correct om op de vraag "Wat wil je: koffie of thee?" te antwoorden "Geen van beiden". Het gaat er vooral om de optie om grappig "ja" te antwoorden op een of/of-vraag te vermijden.

    "Wat wil je?" lijkt me een gevaarlijke vraag, zeker bij vrouwen 😉

    Beantwoorden
  33. Bj Kwast zegt

    16 oktober 2012 om 18:57

    Ik wil graag de regel instellen, dat iets niet zowel niet als wel kan zijn. "Dat ging dan wel niet over correcte spelling…"

    Beantwoorden
  34. Ingmar zegt

    16 oktober 2012 om 20:03

    afgewezen!

    Beantwoorden
  35. clara legêne zegt

    17 oktober 2012 om 15:04

    Als we dan toch bezig zijn wil ik voorstellen om ook het gebiedende woord NU in reclames te verbieden. Ik bepaal zelf wel wanneer of als ik iets nodig heb.

    Overigens zou ook verboden moeten worden dat 'wanneer' wordt gebruikt als 'als' wordt bedoeld.

    Beantwoorden
  36. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 14:33

    Ja beste Rkicma, hoe kwam je er toch bij om meerdere keren het najaar voor de lente te verslijten? Niet dat ik je die fout/vergissing verwijt ofzo, maar ik vind het interessant om te begrijpen hoe dat werkt.
    Voor mij is het namelijk een soort automatische logica: het VOORjaar komt voor de zomer, het NAjaar na de zomer. Dus ik zie de zomer blijkbaar als het hoofdseizoen, de rest wordt daar aan afgemeten.
    Maar je zou ook kunnen redeneren dat het begint op 1 januari met nieuwjaar, en dan komt de lente daarNA en is dus het najaar, en het VOORjaar komt voor de jaarwisseling, in de herfst dus. Misschien dat jouw taalgevoel dit zo zag en je daardoor het najaar met de lente verwarde?

    Beantwoorden
  37. Anoniem zegt

    19 oktober 2012 om 14:59

    Mijn nieuwe taalregel gaat over een constructie waar zeer veel Nederlandstaligen onzeker over zijn en de mist mee in gaan.

    “Zij was een van de eersten die haar / hun vinger opstak / opstaken.” Wat is correct, en waarom?
    Het moet enkelvoud zijn: “Zij was een van de eersten die haar vinger opstak”, omdat er maar eentje de eerste kan zijn.

    “Zij was een van de weinigen die haar / hun mening eerlijk wilde / wilden uitspreken.” Wat is correct, en waarom?
    Het moet enkelvoud zijn: “Zij was een van de weinigen die haar mening wilde uitspreken”, omdat er zo weinig anderen waren dat we het over hen helemaal niet willen hebben. Bovendien kunnen en willen die anderen natuurlijk niet haar mening uitspreken.

    “Stefan Zweig is een van de weinige schrijvers die ruim zestig jaar na zijn dood nog altijd voor heftige bijval en niet minder heftige kritiek weet te zorgen” (Arnon Grunberg in De Volkskrant van 31 december 2010). Het moet enkelvoud zijn en de zin is dus correct, omdat Grunberg het over andere schrijvers dan Zweig helemaal niet wil hebben. Want ten eerste zijn het er maar weinig, en ten tweede is hij bang dat hij er niet bij zal horen.

    Erik Kwakernaak

    Beantwoorden
  38. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 21:16

    Erik Kwakernaak, waarom reageer je anoniem?!

    Nee, even serieus:
    is dit inderdaad iets waar veel mensen moeite mee hebben?

    Zij was een van de weinigen die hun mening wilden uitspreken, kan natuurlijk wel maar dan betekent het iets anders, dat er niet zoveel mensen waren die hun mening wilden geven waarvan zij dan deel uitmaakte.

    In het Engels bestaat er zoiets als 'enkelvoudige hun', daar is deze 'fout' dus al regel geworden:

    http://en.wikipedia.org/wiki/Singular_they

    Beantwoorden
  39. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 21:34

    Singular they:
    When I tell someone a joke they laugh.
    When I greet a friend I hug them.
    When someone does not get a haircut, their hair grows long.
    If my mobile phone runs out of power, a friend that I am with lets me borrow theirs.
    Each child feeds themself.

    Beantwoorden
  40. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 21:57

    Wat willen vrouwen dan? Thee, meestal.

    Beantwoorden
  41. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 22:02

    Wat bedoelt u, Prof? Het is nu eenmaal zo dat 'het zal morgen regenen' in het Nederlands niet goed klinkt. Dat zegt niemand. Wat is hier het probleem eigenlijk waar uw hele taalregel een oplossing voor vermag te bieden?

    Beantwoorden
  42. Ingmar zegt

    19 oktober 2012 om 22:06

    musicus of musica?

    Beantwoorden
  43. Taalprof zegt

    20 oktober 2012 om 12:12

    Als het goed zou klinken zou iedereen het al zo zeggen. De regel is juist nodig om taalgebruikers iets te laten zeggen wat ze niet uit zichzelf zouden doen.

    Beantwoorden
  44. Ingmar zegt

    20 oktober 2012 om 14:11

    En dan ook 'als' verboden wanneer 'wanneer' wordt bedoeld 😉

    Beantwoorden
  45. clara legêne zegt

    20 oktober 2012 om 17:15

    Als je je ogen dichtdoet hoor je geen verschil.

    Beantwoorden
  46. clara legene zegt

    20 oktober 2012 om 17:24

    Wanneer wordt 'als' gebruikt als 'wanneer' dan? Of bedoel je als 'als' wordt gebruikt als 'wanneer'? Als je het mij vraagt nooit.

    Beantwoorden
  47. Ingmar zegt

    20 oktober 2012 om 23:34

    Bv in:
    als je klaar bent, kom je dan naar huis?
    dat zeg je veel eerder dan
    wanneer je klaar bent, kom je dan naar huis
    terwijl met dit als toch wanneer wordt bedoeld.
    Want 'wanneer' betekent 'op het tijdstip dat…' en als
    'in het geval dat…'

    Beantwoorden
  48. Ingmar zegt

    20 oktober 2012 om 23:40

    U deed toch 'natuurlijk niet mee' aan dit regeltjesgedoe?!
    En een taalregel om mensen iets te laten zeggen dat niet goed klinkt… eh

    Beantwoorden
  49. Ingmar zegt

    20 oktober 2012 om 23:43

    Ha, mooi gezegd! Is dat trouwens echt altijd zo?
    Maar goed, waarom is het musicus maar wel bv politica,
    en lerares, en schrijfster?

    Beantwoorden
  50. Drs. Johan Arendt Happolati zegt

    22 oktober 2012 om 05:33

    http://drs.punt.nl/?gr=762352&page;=3

    Beantwoorden
  51. clara legene zegt

    22 oktober 2012 om 21:36

    Omdat je dan je ogen open moet houden en het verschil ziet.

    Beantwoorden
  52. Ingmar zegt

    22 oktober 2012 om 21:38

    Het ij van Kolumbus! 😉

    Beantwoorden
  53. Ingmar zegt

    23 oktober 2012 om 18:29

    Mmm… als je een tekst leest van een schrijfster maar je weet dat niet (bv bij Nikki French) is het dan een schrijver ?

    Beantwoorden
  54. clara legene zegt

    26 oktober 2012 om 16:14

    Dat weet ik niet, want ik heb nooit iets van dit echtpaar gelezen.

    Beantwoorden
  55. clara legene zegt

    26 oktober 2012 om 16:19

    "Als je klaar bent, kom je dan naar huis?" lijkt me een typische vraag van een vrouw aan haar man, of man aan zijn vrouw. Ze kunnen geen seconde zonder elkaar. Ik zou dit 'als' dan ook een 'hunkerend als' willen noemen, of een 'verlangend als'.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

RAG

Een web van één draad lang
waarin een spin voer vangt,
waarop een vlieg kort zit,
beweegt, zijn poten wast,
wegvliegt en keert, niet weet
waarvoor die draad zich spant.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1894 Edgard Blancquaert
sterfdag
1849 Barthold Lulofs
1984 Leonardus Michels
1986 W.A.P. Smit
➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d