De Jacob van Lenneplezing keert jaarlijks op de eerste donderdag van oktober terug en beoogt de Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende eeuw onder de publieke aandacht te brengen. Zij is in het leven geroepen bij gelegenheid van het afscheid van Marita Mathijsen als hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In Spui25 … [Lees meer...] over9 oktober 2025: Vijftiende Jacob van Lenneplezing door Henk te Velde
retorica
Land van redenaars en debat
Het magnum opus van Henk te Velde Iedereen die zich met de studie of praktijk van Nederlandse politieke welsprekendheid bezighoudt, krijgt op enig moment het smalende commentaar: “Bestaat die dan?” Dat en hoe die bestaat (en de afgelopen twee eeuwen bestaan heeft) is het onderwerp van de omvangrijke studie van de Leidse hoogleraar Nederlandse Geschiedenis Henk te … [Lees meer...] overLand van redenaars en debat
Quintilianus for the millions!
Hoe wij met elkaar communiceren is momenteel zo dramatisch aan het veranderen dat ik niet zou durven voorspellen hoe we er over pakweg vijf jaar voor staan. Alles is aan het veranderen. Je ziet dat aan de nieuwe, negende druk van het bekende leerboek Leren communiceren. In het voorwoord schrijven de auteurs dat 'veel van de adviezen van de toenmalige communicatie-experts, de … [Lees meer...] overQuintilianus for the millions!
9 mei 2025: Lezing over de taal van Geert Wilders
Van harte welkom op de lezing die Robbert Wigt, oud-student van de opleiding Nederlands in Utrecht, geeft over zijn nieuwe boek, Kopvoddentaal. In dat boek ontrafelt Wigt de strategieën en retoriek waarmee PVV-leider Wilders de Haagse politiek bedrijft. Wanneer: 9 mei, 13.00-14.00 Waar: Janskerkhof 15A - 004, Utrecht Aanmelden kan door een mailtje te sturen naar … [Lees meer...] over9 mei 2025: Lezing over de taal van Geert Wilders
St. Bonifatiuscollege en Vossius Gymnasium winnen het Max Havelaar Toesprakentoernooi
Het was misschien wel de spannendste editie ooit in het 14-jarig bestaan van het Max Havelaar Toesprakentoernooi zaterdag 23 november in Leiden. Opnieuw stond College Hageveld uit Heemstede in de finale. Zouden ze de wisselbeker weer mee naar huis nemen? De jury besluit anders: Caroline en Tijl van het Utrechtse St. Bonifatiuscollege komen het meest in de buurt van de vurige … [Lees meer...] overSt. Bonifatiuscollege en Vossius Gymnasium winnen het Max Havelaar Toesprakentoernooi
College Hageveld wint Max Havelaar Toesprakentoernooi
Albert en Marijke van der Peet, scholieren in 5vwo van het College Hageveld in Heemstede hebben het Max Havelaar Toesprakentoernooi gewonnen. Het toernooi is een jaarlijkse wedstrijd voor scholieren, dat georganiseerd wordt door (en aan) de Universiteit Leiden. Er namen dit jaar 110 scholieren deel aan de wedstrijd. Het toernooi duurde afgelopen zaterdag 26 november de hele … [Lees meer...] overCollege Hageveld wint Max Havelaar Toesprakentoernooi
Waterige compromissen – en andere taal van politici
Hoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'n goede debater maakt, en over … [Lees meer...] overWaterige compromissen – en andere taal van politici
Wanneer uitsluiten (niet) uitgesloten wordt
In augustus was het groot nieuws: VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz stond open voor samenwerking met de PVV. Dit ging tegen de lijn van de VVD van de afgelopen jaren in, dus als ze hier vragen over kreeg gaf ze aan dat ze ‘vooruitkeek’ en ‘geen enkele kiezer uitsloot’. Anderhalve maand later nam ze met ferme bewoordingen meer afstand van de PVV. In het NOS-radiodebat verweet … [Lees meer...] overWanneer uitsluiten (niet) uitgesloten wordt
19 oktober 2023: De kunst van het spreken
Donderdag 19 oktober 2023: 19.00 – 21.00, AmsterdamDonderdag 16 november 2023: 19.00 – 21.00, Amsterdam Het vaksteunpunt Nederlands van Alfagammapartners organiseert twee mooie bijeenkomsten voor docenten Nederlands om de lessen argumentatie en spreekvaardigheid mee te verrijken. Hoe overtuig je je publiek en blijf je tegelijkertijd redelijk? Tijdens twee bijeenkomsten … [Lees meer...] over19 oktober 2023: De kunst van het spreken
Grammatica en gevoel
Een gesprek met Ronny Boogaart Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken, maar toch begrijpt iedereen wat … [Lees meer...] overGrammatica en gevoel
Ook heel persoonlijk naar mijzelf kijkend
Enthousiasme is misschien niet het eerste wat je verwacht van een boek over de retorische analyse van politiek taalgebruik. Maar de titel van Robbert Wigts boek over 'de overtuigende taal van Mark Rutte' heet Supergaaf, en het toont de premier in zijn kenmerkende schaterlach. Het is dan ook echt een boek dat het plezier laat zien in overtuigen. Dat komt door Rutte en het komt … [Lees meer...] overOok heel persoonlijk naar mijzelf kijkend
Verschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
Hoe wist Mark Rutte zo veel moeilijke debatten te doorstaan? Hoe kan het dat hij met de VVD keer op keer verkiezingen won? En wat maakt hem zo moeilijk te interviewen? Robbert Wigt zocht het antwoord in de taalkunde en retorica, en sprak met journalisten, oud-politici, wetenschappers en communicatiedeskundigen. Zo ontstond Supergaaf, een blauwdruk van Ruttes … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
De jeugd van tegenwoordig
Jonge vrienden, Jullie zijn dom, gemakzuchtig en ongeletterd. Jullie geheugen is bedroevend, jullie taalbeheersing abominabel. Ik bedenk dat niet zelf, maar laat me leiden door grote geesten. Laat me citeren, om te beginnen uit het werk van de Romeinse aristocraat Seneca, de vader van de bekende filosoof, die dit omstreeks het jaar 40 van onze jaartelling schreef, toen hij … [Lees meer...] overDe jeugd van tegenwoordig
Bestaat er een vrouwelijke retorica?
Wat doen vrouwelijke politieke leiders anders in hun toespraken dan hun mannelijke collega’s? Bestaat er een vrouwelijke retorica?, zo vraagt hoogleraar Bestuurskunde Hans de Bruijn zich af. Eerder schreef Hans de Bruijn een serie lezenswaardige boeken over framing in de taal van politici. En de bondige columns die hij al tien jaar in Trouw publiceert over framing in politieke … [Lees meer...] overBestaat er een vrouwelijke retorica?
Ik wil niet zeggen dat hij te ver ging, maar …
Op een wetenschappelijke conferentie ging een taalwetenschapper die Oostenrijks Duits bestudeert onlangs nogal hard te keer tegen zijn collega’s. Veel wil ik niet kwijt over de kern van het dispuut zelf. Dat had blijkbaar te maken met de vraag of de theoretische visies van bepaalde variatietaalkundigen uit het bredere Duitse taalgebied te sterk geïnspireerd zijn door pan-Duitse … [Lees meer...] overIk wil niet zeggen dat hij te ver ging, maar …
Stylen met stijlfiguren
Net zo verbluffend als bij een make-upmetamorfose, kun je de kracht van stijlfiguren laten zien met een VOOR/NA-vergelijking. Een voetbalcommentator had bijvoorbeeld iets redelijk neutraals kunnen zeggen als: Die overtreding zou de scheidsrechter met een kaart kunnen bestraffen. maar in plaats daarvan roept zij: Nou zeg scheids, dat is is toch minstens geel?! Het … [Lees meer...] overStylen met stijlfiguren
Verschenen: De retorische stijlfiguren
Dit handboek behandelt de stijlfiguren, een deeltje van de retorica. Zij worden geordend en verklaard met voorbeelden uit de spreektaal en geïllustreerd met verzen uit de zeventiende eeuw. In deze eeuw beheerste de retorica alle kunsten, maar eigenlijk was en is ze van alle tijden. Ook nu zijn de stijlfiguren een sleutel tot taal in het algemeen, literatuur, politieke speechen, … [Lees meer...] overVerschenen: De retorische stijlfiguren
Muziek in de politiek
Wie beter te bevragen over de muzikaliteit van een succesvol redenaar dan een hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media, tevens koorzanger en trouwe bezoeker van ons festival? Jaap de Jong vertelt over de impact van stem en muzikaliteit bij het publieke spreken en legt daarbij de goede (en slechtere) sprekers in de hedendaagse politieke arena onder het vergrootglas. U kijkt en … [Lees meer...] overMuziek in de politiek
Let’s talkshow: Retorike ende musike
Het Brugse Gruuthuse-handschrift bevat naast het Egidiuslied nog 140 pareltjes van laatmiddeleeuwse Nederlandstalige liedkunst. Frank Willaert kent alle ins en outs van dit bijzondere verzamelhandschrift met liederen, gedichten en gebeden, en vertelt vandaag over zijn fonkelnieuwe boek: Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen. … [Lees meer...] overLet’s talkshow: Retorike ende musike
Ontdekking: we weten niet wat overtuigt
Er worden op dit moment waarschijnlijk over de hele wereld dezelfde grapjes gemaakt over het onderzoek dat de Utrechtse hoogleraar Hans Hoeken publiceerde met zijn Amerikaanse collega Daniel O'Keefe in het tijdschrift Frontiers in Psychology. "Nu kunnen we wel ophouden met college geven", zal iedereen hebben gezegd die een cursus aanbood over hoe je met taal kunt overtuigen. … [Lees meer...] overOntdekking: we weten niet wat overtuigt
Memorabele mededelingen meten
Een jaar of twintig geleden gaf ik op vrijdagmiddag een college voor een groep van ongeveer honderd eerstejaarsstudenten die deden wat honderd eerstejaarsstudenten doen op vrijdagmiddag: rumoerig zijn. Ik had gelukkig een truc met een krijtje, dat ik kon opgooien en laten vallen op een manier die iedereen weer even stil maakte. Een paar jaar later kwam ik in een winkel en … [Lees meer...] overMemorabele mededelingen meten
Nimma: Eindexamens moeten doorgaan
Studenten Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen hadden de opdracht om een betoog te maken volgens de regels van de retorica. Hier is het resultaat van Irene Driessen, Lisa Weller en Minou Michink. Nimma! is een serie filmpjes van de afdeling Nederlands van de Radboud Universiteit in Nijmegen. … [Lees meer...] overNimma: Eindexamens moeten doorgaan
Taalboekenprijs 2020: De handen van Cicero
Bekijk deze video op YouTubeMeer over dit boek, bij Onze Taal … [Lees meer...] overTaalboekenprijs 2020: De handen van Cicero
“Dat bedoelde ik niet!”
Verdedigingstechnieken na een ‘foute’ uitspraak Door Ronny Boogaart, Henrike Jansen, Maarten van Leeuwen Het was nog vóór de toespraak van Akwasi op de Dam en de reactie daarop van Johan Derksen. Eind mei publiceerden wij in het tijdschrift Argumentation een artikel (open access) over de verdedigingstechnieken die mensen gebruiken op het moment dat ze ervan worden … [Lees meer...] over“Dat bedoelde ik niet!”
De taal van Abraham Kuyper en van Multatuli
Het juninummer van Onze Taal is gewijd aan taal in de negentiende eeuw. Tijdens de jaarvergadering van het genootschap, eerder deze maand, presenteerden twee auteurs kort hun bijdragen aan dat nummer: Jaap de Jong over Abraham Kuyper en Marc van Oostendorp over Multatuli. … [Lees meer...] overDe taal van Abraham Kuyper en van Multatuli
