Als meesterverteller bedient Willem zich graag van raamstructuren en ingelaste vertellingen, waarbij hij gebruikmaakt van of verwijst naar bestaande teksten en verhalen. Het sterkste staaltje van dit procedé is te vinden in Reynaerts heidebiecht aan Grimbeert de das, waarin de vos de wolf voor het luisterend of lezend publiek vakkundig ontmaskert, sanctioneert en belachelijk … [Lees meer...] overDe ‘pudenfabel’ in Van den vos Reynaerde
Reynaert
‘Gekroonde vos op het rad van fortuin; koning leeuw is onderliggende partij’, een unicum?
In het rijk geïllustreerde boek De Reynaert van Frits van Oostrom (2023) staat op p. 318 de bladvullende afbeelding van Reynaert op Fortuna’s rad, in figuur 1. Het onderschrift suggereert dat het spierwitte dier onder het rad Koning Nobel is. Wordt het dier allegorisch vermorzeld door Fortuna en eigenlijk door Reynaert? Is het wel een leeuw? En wie zijn de dieren links en … [Lees meer...] over‘Gekroonde vos op het rad van fortuin; koning leeuw is onderliggende partij’, een unicum?
Een NSB-verhaal als mogelijke inspiratiebron voor de baanbrekende Reynaert-analyse van Gerard Arendt
[..] dor eene wostinedaer Reynaert hadde de pade sineghesleghen crom en menichfoude (vers 501-503 in de Reynaert-editie van Biesheuvel en Van Oostrom, 2023) Een van de belangrijkste Reynaert-studies uit de tweede helft van de vorige eeuw is zonder twijfel het onderzoek van Gerard (G.H.) Arendt naar de satirische structuur van dit dierenepos. ‘Briljant’, zo noemt Van Oostrom … [Lees meer...] overEen NSB-verhaal als mogelijke inspiratiebron voor de baanbrekende Reynaert-analyse van Gerard Arendt
Over Reynaert en de antropomorfische schuif
Vanzelfsprekend zal een dierenverhaal van mensenhand altijd antropomorf zijn. Maar in de uitwerking kunnen gradaties hemelsbreed verschillen. Er is sprake van een spectrum van maximaal verdierlijkt (het konijnenepos Watership down) tot vergaand vermenselijkt (de strip Heer Bommel, waarin de dieren hoeden dragen, roken en autorijden). De Reynaert gaat bij lange na niet zover als … [Lees meer...] overOver Reynaert en de antropomorfische schuif
Rewilding de eerste indaging
Waarin de aandacht wordt gevestigd op het onmetelijke potentieel van Willems meesterwerk als vertrekpunt voor schrijfopdrachten, te gebruiken in velerlei onderwijsvormen voor jong en oud, in collegezaal of bos en hei. We naderen vers 500. We zijn met Bruun up die vaert door het donker van eenen woude naar Reynaerts favoriete verblijf. Tot nu toe kennen we de titelheld … [Lees meer...] overRewilding de eerste indaging
Reynaert in de zeventiende eeuw
Geïmponeerd door Reynaerts verhalen laat Koning Leeuw hem van de galg komen.Reynaert de Vos (Delft 1603), p. 31 Ook in het zeventiende-eeuwse Holland zijn de avonturen van Reynaert de Vos stukgelezen: slechts van twee gedrukte edities is een exemplaar overgeleverd. We hebben hier dan ook te maken met efemeer drukwerk: bibliofielen, geleerden en bibliotheken bewaarden … [Lees meer...] overReynaert in de zeventiende eeuw
De trekken van de trickster. Reynaert van Willem… van Hildegaersberch
Binnen het volksverhaalonderzoek is Reynaert een bekend personage: we komen hem in de orale traditie tegen van de middeleeuwen tot heden en hij is bij uitstek een trickster. Voor buitenlandse studenten vergelijk ik het gedrag van Reynaert vaak met dat van zijn Afrikaanse (en Caraïbische) evenknie Anansi de spin, en omgekeerd leg ik Anansi uit aan Nederlandse studenten met een … [Lees meer...] overDe trekken van de trickster. Reynaert van Willem… van Hildegaersberch
Nogmaals Reynaerts biecht
Hoewel de biecht van Reynaert aan Grimbeert al eerder in deze serie ter sprake is gekomen, wil ik er ook iets over kwijt. Grimbeert is het derde dier dat Reynaert uit diens vossenhol komt halen om voor het hof te verschijnen. Reynaert gaat met hem mee. Tijdens de tocht besluit Reynaert om te biechten. Grimbeert, nu hoert haerwaertEnde vandet mi gheraden.Siet, ic comme hu te … [Lees meer...] overNogmaals Reynaerts biecht
De Reynaert en de Europese geografie
In het boek van Frits van Oostrom De Reynaert. Leven met een meesterwerk is te lezen dat Jan de Putter als historicus “geregeld met recht bezwaar maakt tegen al te literaire interpretaties van het verhaal” (p. 400). Vanuit mijn eigen ‘schuttersputje’, het beeld is ook te vinden in Van Oostroms boek, wil ik het vuur openen op de recente interpretatie van Paul Wackers van de … [Lees meer...] overDe Reynaert en de Europese geografie
Wie lacht het laatst? Over meertalig spel in Van den vos Reynaerde
Van den vos Reynaerde staat bekend als een meesterwerk van taalspel. De sluwe vos Reynaert weet zich keer op keer uit de benauwdste situaties te redden met behulp van taal. Onderdeel van dit taalspel is ook de meertaligheid: binnen deze Middelnederlandse tekst gebruikt de auteur ook het Latijn (de taal van de kerk) en het Frans (de taal van het hof) op verscheidene plaatsen. … [Lees meer...] overWie lacht het laatst? Over meertalig spel in Van den vos Reynaerde
Reynaert als pelgrim
Het hoogtepunt van Van den vos Reynaerde is voor veel mensen waarschijnlijk Reynaerts openbare biecht met het schatverhaal, waardoor hij zijn ter dood veroordeling weet terug te draaien. Dat verhaal levert Reynaert overigens een nieuw probleem op: de koning wil dat de vos met hem meegaat naar de plek waar de schat begraven zou zijn. Dat kan Reynaert beter niet doen, want die … [Lees meer...] overReynaert als pelgrim
Meesterlijk maakwerk
De afgelopen vijf jaar is Van den vos Reynaerde voor mij een gemoedstoestand geweest. Vandaag verschijnt het resultaat daarvan. (Zie hierboven een foto van het huisje in de achtertuin waar ik het maakte.) Het is een boek op drie niveaus geworden. Ten eerste uiteraard de Reynaert zelf, het onomstreden meesterwerk van de middeleeuwse Nederlandse letterkunde en volgens menigeen … [Lees meer...] overMeesterlijk maakwerk
Over Reynaert – inleiding op een serie bijdragen
Reynaert is onontkoombaar, als personage en als tekst. Iedereen die zich met de Middelnederlandse literatuur heeft beziggehouden stuit wel eens op de nog altijd raadselachtige vos. Frits van Oostrom schreef al vroeg over de vos en zijn reputatie in Reynaert primair, hij gaf hem een hoofdrol in Stemmen op schrift en presenteert op de dag van zijn afscheid als hoogleraar een … [Lees meer...] overOver Reynaert – inleiding op een serie bijdragen
29 mei 2023: Boekvoorstelling: boeken over de Reynaert
Tiecelijn 36. Jaarboek 16 van het Reynaertgenootschap (290 p., 20 EUR) verschijnt op pinkstermaandag 29 mei en is op www.reynaertgenootschap.be meteen gratis digitaal beschikbaar voor geïnteresseerden, studenten en onderzoekers. De papieren editie richt zich tot leden van een brede Reynaertcommunity die het werk van het genootschap belangrijk vinden, het … [Lees meer...] over29 mei 2023: Boekvoorstelling: boeken over de Reynaert
Tiecelijn 36. Jaarboek 16 van het Reynaertgenootschap
Tiecelijn 36. Jaarboek 16 van het Reynaertgenootschap (290 p., 20 EUR) verschijnt op pinkstermaandag 29 mei en is op www.reynaertgenootschap.be meteen gratis digitaal beschikbaar voor geïnteresseerden, studenten en onderzoekers. De papieren editie richt zich tot leden van een brede Reynaertcommunity die het werk van het genootschap belangrijk vinden, het financieel ondersteunen … [Lees meer...] overTiecelijn 36. Jaarboek 16 van het Reynaertgenootschap
10 februari 2023: Middeleeuwse verhalen over Reynaert de Vos
Promotie Irmgard Fuchs Op 10 februari verdedigt Irmgard Fuchs haar proefschrift ‘Konzepte von Ehre und Treue in der mittelalterlichen deutschen und niederländischen Tierepik’, waarin ze voor het eerst een grondige vergelijking maakt tussen de Duitse en Nederlandse Reynaert-tradities. Fuchs betoogt dat de beroemde middeleeuwse verhalen over Reynart de Vos een … [Lees meer...] over10 februari 2023: Middeleeuwse verhalen over Reynaert de Vos
Verschenen: Tiecelijn 35 van het Reynaertgenootschap
Jaarboek 35 van het Reynaertgenootschap verscheen op 13 november en is op www.reynaertgenootschap.be meteen gratis digitaal beschikbaar voor geïnteresseerden, studenten en onderzoekers. De papieren editie is alvast een hebbeding voor iedereen die van mooi vormgegeven boeken houdt. Bovendien richt de papieren editie zich tot een brede Reynaertcommunity die het werk van het … [Lees meer...] overVerschenen: Tiecelijn 35 van het Reynaertgenootschap
3 september 2022: Boekpresentatie Het Reynaertraadsel
14-17 september 2022: Congres International Reynard Society
De International Reynard Society bestudeert de rol van dieren in de Europese literatuur van de Middeleeuwen en de nasleep daarvan. Zij richt zich in het bijzonder op dierenepiek, fabels en boerden. We nodigen u van harte uit voor het 24ste internationale colloquium van de Society - Of Foxes and Fish: Interdisciplinary Approaches to Medieval Animal Lore and its Afterlife - vindt … [Lees meer...] over14-17 september 2022: Congres International Reynard Society
Het verhaal van Reynaert slaat ook in Oekraïne een brug naar humaniteit
Voordat een agressor daar alles in puin begon te schieten, had Oekraïne een bloeiende tekenfilmindustrie. Veel van het jonge talent van deze democratie-in-opbouw voelde zich aangetrokken door het samenspel van beeld en verhaal, tekenkunst en woordkunst, versterkt door digitale technologie. De regering steunde deze creatieve industrie in woord en daad, en zowel makers als … [Lees meer...] overHet verhaal van Reynaert slaat ook in Oekraïne een brug naar humaniteit
Firapeel, het hoofse rolmodel
De luipaard in Van den vos Reynaerde III (Slot) Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam kwam en wil ik hem rehabiliteren. Reynaert is een ‘fel’, wraakzuchtig dier. Juist door af te zien van wraak, slaagt Firapeel erin … [Lees meer...] overFirapeel, het hoofse rolmodel
Sier, pour dieu, ne croys mye / Toutes choses que on voys dye
Frans in Middelnederlandse teksten Een van de interessantste ontwikkelingen van ons vak is dat men zich heeft afgekeerd van de zuiverheid. De fictie – of het ideaal – dat er hier in de Lage Landen altijd Nederlands gesproken werd, dat zich hier een cultuur ontwikkeld heeft die los staat van andere culturen, een cultuur van louter originele geesten, is verlaten. Juist … [Lees meer...] overSier, pour dieu, ne croys mye / Toutes choses que on voys dye
Het gewicht van de traditie
De luipaard in Van den vos Reynaerde II Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam komt en wil ik hem rehabiliteren. In de vorige blog betoogde ik dat Firapeel ten onrechte als een boosaardig dier geframed wordt, omdat hij … [Lees meer...] overHet gewicht van de traditie
Framing Firapeel
De luipaard in Van den vos Reynaerde deel I Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam komt en hem rehabiliteren. Van den vos Reynaerde eindigt met het optreden van de luipaard Firapeel. Toen het bedrog van Reynaert … [Lees meer...] overFraming Firapeel
“Wildi muse?”“Of icse wille!”
Vanden Vos Reynaerde - Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (13) De held van Vanden vos Reynaerde (geschreven tussen ongeveer 1260 en 1270) bereikt alles wat hij wil dankzij zijn grote taalvaardigheid, zijn talent om zijn gesprekspartner te doorzien en precies te zeggen wat nodig is om deze te manipuleren. Het dierenepos, geschreven door een schrijver … [Lees meer...] over“Wildi muse?”“Of icse wille!”
