Is het een cultureel verschil? Dat dacht mijn Duitse collega toen we praatten over de Britse collega die onlangs, min of meer gedwongen, afscheid nam van ons beider universiteit. Die Britse collega had van alles gezegd, maar ook dat hij 'trots was op de studenten die in opstand waren gekomen'. Dat nu was een voorbeeld van hoe de Brit grensoverschrijvend was geweest, vond de … [Lees meer...] overMag je trots zijn op een ander?
taalbeschouwing
Lesbrief Nieuwe woorden in het Nederlands
Nieuw! Met dit lesmateriaal Van Dale Woord van het Jaar 2025 ontdek je samen met je leerlingen hoe we aan nieuwe woorden komen in onze taal en hoe ze verband houden met de actualiteit. Ga samen met je klas op onderzoek uit, maak zelf nieuwe woorden in de Woorddatingshow en kies jullie eigen Woord van de Klas 2025. Je kunt deze lesbrief op alle niveaus van het middelbaar … [Lees meer...] overLesbrief Nieuwe woorden in het Nederlands
Spelling – de belangrijkste bijzaak in het leven
Met Roos de Bruyn Het Groot Dictee der Nederlandse Taal komt er weer aan! Een goed moment om eens stil te staan bij onze spelling. Hoe is de spelling eigenlijk ontstaan en waarom precies? Welke spelfouten worden er het meest gemaakt? En, zijn Vlamingen echt beter in spelling dan Nederlanders? Verder komt de beruchte pannenkoek-spelling aan bod en proberen we een antwoord … [Lees meer...] overSpelling – de belangrijkste bijzaak in het leven
Taalkundige bronnen in grammaticaonderwijs
Het stimuleren van reflectief denken over taal Een van de doelen van taalonderwijs op scholen is dat we leerlingen leren foutloos het Nederlands te gebruiken. Zo leren leerlingen hoe de werkwoordspelling voor het Nederlands in elkaar zit en dat in een zin als ‘ik denk dat het niet gebeurt’ het werkwoord ‘gebeuren’ een -t als uitgang krijgt en geen -d. In hogere klassen van … [Lees meer...] overTaalkundige bronnen in grammaticaonderwijs
Feeksnieuws
Nederlanders hebben een sterke, nog niet door de wetenschap verklaarde neiging om zowel de aanleiding als de oplossing van maatschappelijke problemen te zoeken in woordkeus. Het gaat al snel over de ‘toon’, bleek ook uit de affairette rond informateur Wijers en zijn ‘feeks’. Als er in de Nederlandse politiek wordt gesproken over taal, gaat het helaas zelden om de definitie … [Lees meer...] overFeeksnieuws
De man met de hamer
Al m’n hele leven heb ik een tamelijk moeizame relatie met een man. Het gaat om de Man met de hamer. Het probleem is dat hij mij vaker bezoekt dan me lief is. Aan het eind van de dag ben ik blij met zijn gezelschap, maar al vanaf mijn tienerjaren komt hij ook ’s middags even langs. Een half uurtje slechts, maar dat komt vaak slecht uit. Toen hij ook na het ontbijt begon aan te … [Lees meer...] overDe man met de hamer
Leven zonder lezen
Een goede manier om iets alledaags te begrijpen is: situaties zoeken waar dat alledaagse ontbreekt. Hoe anders ziet de wereld er dan uit? Wat is het leven zonder water, hoe leven mensen die geen emoties uiten in het openbaar, wat gebeurt er in relaties waarin de partners elkaar niet aanraken? Dat lijkt de gedachte te zijn die de schrijfster en journaliste Rineke van Houten … [Lees meer...] overLeven zonder lezen
Unruhig wandern, wenn die Blätter treiben
Samenstellingen vind ik al jaren leuk, zelfs al voor ik me had gerealiseerd dat ‘samenstelling’ zelf een samenstelling is. Zeker bezien in combinaties zijn samenstellingen leuk, zoals het woord voor worst-voor-op-brood en het woord voor worst-gemaakt-van-ossenvlees en dat voor worst-die-gemaakt-is-door-middel-van-roken en dat voor een worstje-dat-kennelijk-geluid-maakt; heel … [Lees meer...] overUnruhig wandern, wenn die Blätter treiben
Wiskie met Bordo
Nederland heeft een bijzonder ontspannen taalcultuur. Wanneer het begonnen is, weet ik niet precies, maar inmiddels verschijnen er bij ons voor zover ik kan zien – en anders dan in andere culturen – eigenlijk geen boeken waarin eindeloos gemopperd wordt over de teloorgang van de taal. J.L. Heldring (1917-2013) was misschien wel de laatste columnist die een hele rubriek kon … [Lees meer...] overWiskie met Bordo
Tijdelijk (niet) in gebruik
Wat viel er te lezen op een plastic zak over het haltebord Bedumerbos. Deze halte (Qbuzz lijn 61) was bijna heel 2025 buiten gebruik als gevolg van een lange omleiding in Bedum. Die begon vroeg in januari en zal nu in november wel bijna voorbij zijn. Tweemaal was die tijdelijke omleiding een beetje aangepast en dat waren momentjes dat deze halte weer in gebruik kon worden … [Lees meer...] overTijdelijk (niet) in gebruik
Pittig goes Flanders
Als je maar lang genoeg doorschrijft, komen onderwerpen vanzelf weer terug in een nieuwe gedaante. Van de week sprak ik met een bekende en taalgevoelige Vlaming die ineens losbarstte in een klaagzang over het woord pittig. Van alles en nog wat was volgens hem in zijn vaderland maar pittig: gesprekken, opgaven, werkzaamheden, een en al pittigheden die de klok slaat in … [Lees meer...] overPittig goes Flanders
Op zoek naar ‘Jodenkwartetten’
Tussen 1880 en 1932 waren ze vaak te zien, zogenoemde ‘Jodenkwartetten’. Hier een geschiedenis van dit curieuze woord, gevolgd door een oproep. ‘De opvoering van het Jodenkwartet viel zoo in de smaak van het publiek, dat tot driemalen toe de Joodjes werden teruggeroepen.’ Eind 1880 trok een groep artiesten onder leiding van Gerard Stroober (1850-circa 1919) door Nederland. … [Lees meer...] overOp zoek naar ‘Jodenkwartetten’
Een (nieuwe) naamval in het Nederlands?
Wie een beetje bekend is met de geschiedenis van de Romaanse en de Germaanse talen, is gewend geraakt aan het idee dat naamvallen kunnen verdwijnen.Maar nu zie ik, in heel eigentijds Nederlands, opeens een beweging in de omgekeerde richting. In het taalgebruik dat mensen in appgroepen en emailgroepen met elkaar bezigen, is iets ontstaan dat je, eventueel, als je dat zou willen … [Lees meer...] overEen (nieuwe) naamval in het Nederlands?
Dronemuur
Het zou me niet verbazen als dronemuur ergens wordt uitverkozen tot Woord van het Jaar. Het is geen mooi of aantrekkelijk woord, maar dat zijn Woorden van het Jaar zelden. Criteria die zwaarder wegen zijn frequentie en relevantie. Daarmee zit het wel goed. De afgelopen tijd was dronemuur vrijwel dagelijks te lezen en te horen. Dat komt natuurlijk doordat er nu doorlopend … [Lees meer...] overDronemuur
’n Voorspèlbare spèlling voor de e
“Alle mènsen worden vrij èn gelijk in waardegheid èn rèchten geboren. Zij zijn begiftegd mèt verstand èn geweeten, èn behoren zich jeegens èlkander in ‘n geest van broederschap te gedragen.” Zo luidt Artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als de spelling van de korte, lange en doffe e eenduidig wordt. Hierin worden dit de regels voor de spelling van … [Lees meer...] over’n Voorspèlbare spèlling voor de e
8 oktober 2025: Webinar ‘Wie dialect zoekt, die vindt’
Waar begin je als je meer wilt weten over jouw dialect? Dit webinar helpt je op weg. Je krijgt een overzicht van betrouwbare bronnen, databanken en projecten — zowel online als offline — waar je informatie over dialecten kunt vinden. De perfecte start voor wie zich wil verdiepen in zijn of haar dialect, door Veronique De Tier (INT). Tijdens de Week van het … [Lees meer...] over8 oktober 2025: Webinar ‘Wie dialect zoekt, die vindt’
Neen en jaan
Ik heb een voorstel voor een nieuw woord. Voor nee bestaat er de plechtige of extra duidelijke vorm neen. Maar voor ja is er geen vergelijkbare nadrukkelijke vorm. Waarom eigenlijk niet? Daarom gebruiken mijn vrienden en ik soms jaan als we heel stellig of krachtig ja willen zeggen. Dat voelt logisch: net zoals je neen kunt zeggen bij nee, zou je jaan kunnen zeggen bij … [Lees meer...] overNeen en jaan
De middelste zin van… De laatste liefde van mijn moeder
Het scharniermoment De tafels beneden in het restaurant waren gedekt, en zij die een kamer hadden geboekt, die zich, per geluk of per ongeluk, zoals men het wenst te bezien, boven de dampkap van de keuken bevond, voelden reeds aan het stijgende waterpeil in hun mond dat een scharniermoment op aanbreken stond. Deze middelste zin is een typische Verhulst: barok, … [Lees meer...] overDe middelste zin van… De laatste liefde van mijn moeder
De middelste zin van… Ga je erover schrijven?
Vlak voor mijn vakantie kreeg ik de vraag of ook ik iets wilde schrijven over een middelste zin van een of ander werk ter ere van het afscheid van Peter-Arno. Ik dacht toen ‘dat pak ik wel op als ik thuiskom’. Maar toen ik eenmaal met het boek van Herman Koch ‘Ga je erover schrijven’ in de zon lag, was ik toch nieuwsgierig wat de middelste zin van dit boek zou zijn. Zou het … [Lees meer...] overDe middelste zin van… Ga je erover schrijven?
Met goed fatsoen
Het is een makkelijke voorspelling, maar ik doe ’m toch: de komende tijd gaan we het woord fatsoen vaker lezen en horen. De aanleiding zal duidelijk zijn: de verkiezingen. Fatsoen is een heel oud woord. We gebruiken het al sinds de vijftiende eeuw. Aanvankelijk in de betekenis ‘vorm, model’, later vooral voor ‘manier van doen, handelwijze’. Via het Frans gaat het terug op … [Lees meer...] overMet goed fatsoen
Antisemitisme ontward
Meer dan de geschiedenis van een woord Sinds de Hamas-aanval op Israël van 7 oktober 2023 is de aandacht voor antisemitisme spectaculair gestegen. In het jaar daarvoor publiceerden Nederlandse nieuwsmedia bijna 3.000 stukken die het woord ‘antisemitisme’ bevatten. In het jaar erna waren dat er meer dan 8.500 (data uit Nexis Uni). Antisemitische incidenten laten zich minder … [Lees meer...] overAntisemitisme ontward
Gestrikt
Nog niet heel lang ben ik geabonneerd op Filosofie Magazine maar het genoegen dat ik eraan beleef is al groot. Een helder, steeds verrassend en ook leerzaam periodiek. In het jongste nummer (8, jaargang 2025) trof me de rubriek ‘Hetzelfde anders’ (p. 81) in het bijzonder. Ik wil er graag op reageren, omdat vooral de tekst mij aan het denken zette. En met de tekst … [Lees meer...] overGestrikt
Haagse shitshow
Het is even zoeken naar het goede woord. Er wordt volop over geschreven, gepraat en geklaagd. Tot nu toe hoorde en las ik woorden als chaos, deconfiture, demasqué, meltdown, ramsjpolitiek en natuurlijk puinhoop, puinbak en puinzooi. Ik heb het vanzelfsprekend over Nieuw Sociaal Contract (NSC), de partij voor Beter Bestuur, die het kennelijk een voorbeeld van goed bestuur … [Lees meer...] overHaagse shitshow
Neefjebetjes
Het is nog steeds twee voor twaalf. Vraag 3 en slot. Wat is dan het verschil tussen de tante- en neefjebetjes van Leopold, Heije, Slauerhoff en Hazes en die van de pietdesmeerpoetsen? Waarom zijn de betjes bij de heren dichteren pregnante manieren van zeggen en maken ze bij de damesheren vertaleren de indruk van haastwerk, klungelarij, sinterklaasrijm, onbeholpenheid? Waarom … [Lees meer...] overNeefjebetjes
Aanstekelijke alfabetische atletiek
Als aanvang Aangeschaft annex aanschouwd: alleszins aardige avonturenroman aangaande Afrika-reizigers alsook Afrika-bewoners. Auteur Abish ambieert: alles alfabetisch aangeharkt acceptabel aaneenrijgen – allereerst alleen A als aanvangsletter aanwendend, Angelsaksisch angehaucht. Bovenstaande alinea beschrijft Abish’ boek Alphabetical Africa, benevens – … [Lees meer...] overAanstekelijke alfabetische atletiek
