Door Marc van Oostendorp Dit jaar vieren we de vijftigste verjaardag van een taalkundige klassieker: het boek Aspects of the Theory of Syntax van de Amerikaan Noam Chomsky. De auteur was op het moment dat hij dit boek schreef al de beroemdste taalkundige ter wereld, maar het is waarschijnlijk niet overdreven om te stellen dat hij in dit boek de belangrijkste lijnen van zijn … [Lees meer...] overEen taalkundige klassieker wordt 50 jaar
taalkunde
Hebben streektalen nog toekomst in Nederland?
Stichting IJsselacademie deed verkennend onderzoek[Persbericht]We denken weleens dat alleen ouderen nog streektaal spreken, maar er zijn ook voorbeelden van jongeren die streektaal gebruiken. Op verzoek van de IJsselacademie deed student Meertaligheid, Daan Brandenburg, onderzoek naar streektaal in Steenwijk onder de jongeren zelf (12 tot 18 jaar). Hoe is hun houding ten … [Lees meer...] overHebben streektalen nog toekomst in Nederland?
Bedoeling
Door Marc van OostendorpWanneer de feiten te duidelijk zijn, kun je altijd over bedoelingen discussiëren. De Zandvoortse strandtent stuurde Pieter Steinz, een ALS-patiënt, weg, omdat hij niet kon eten, drinken of praten, maar wel in de zon wilde wachten terwijl zijn vrouw ging zwemmen. NRC Handelsblad schreef erover en tekende het volgende op uit de mond van de … [Lees meer...] overBedoeling
Het verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege gaat vandaag over het verschil tussen klinkers en medeklinkers en de vraag of dit verschil algemeen-menselijk is. … [Lees meer...] overHet verschil tussen klinkers en medeklinkers bij baby’s
Waar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
Door Peter Alexander KerkhofMeer dan elfhonderd jaar geleden stond er een kleine kapel in de duinwallen van Kennemerland. Tussen het wuivende helmgras trotseerde het stenen gebouw jaar na jaar zeewind en stuifzand. De kapel was het eigendom van de West-Friese krijgsheer Gerulf, een leenman van de West-Frankische koning. Zij vormde het middelpunt van zijn Friese domein. Met man … [Lees meer...] overWaar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
Hoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Onverwachte vragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (8)Door Marc van OostendorpSoms – misschien niet heel vaak, maar wel een enkele keer – zou je willen dat taalkundigen meer zouden samenwerken met bijvoorbeeld economen of marketingtypes. Dat zou vermoedelijk interessante inzichten kunnen opleveren in vragen zoals de volgende, gesteld aan de Nationale Wetenschapsagenda:Hoe … [Lees meer...] overHoe kan de populariteit van nieuw doch irritant taalgebruik worden voorspeld?
Is het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Door Marc van OostendorpNou was ik dit weekeinde ineens zomaar een argument in Het Betoog van de Week! Althans, dat stuk had in juli al in de ingezondenbrievenrubriek van NRC Handelsblad gestaan, maar de redactie van het onvolprezen radioprogramma De Taalstaat riep het deze week uit tot de indrukwekkendste redenering van de afgelopen week .En daarin speelde ik dus een … [Lees meer...] overIs het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Je verbindt ons
Door Marc van OostendorpWie herinnert zich Jan Peter Balkenende nog? Ooit was hij premier van Nederland en daarom was het nodig dat we af en toe luisterden naar wat hij te berde bracht. Dat was bijvoorbeeld op zeker moment (in 2008, in een interview):Zonder geloof kun je niet functioneren.Over dat je werd vervolgens in de Tweede Kamer vergaderd. Wie was dat je? De … [Lees meer...] overJe verbindt ons
Over de rand van het Nederlandse woord
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendminicollege gaat vandaag over een bijzonder verschil tussen het begin en het eind van het Nederlandse woord. … [Lees meer...] overOver de rand van het Nederlandse woord
Wanneer kan het Nederlands afgeschaft worden in de publieke sfeer?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (5) Door Marc van Oostendorp Duvet Cover Set (100% Cotton) van de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Taalkundigen denken het volgende over 'leken': dat ze denken dat spelling hetzelfde is als taal. Dat hun wetenschappelijke belangstelling zich beperkt tot de etymologie. Dat ze geobsedeerd zijn door … [Lees meer...] overWanneer kan het Nederlands afgeschaft worden in de publieke sfeer?
De nummer één
door Jan StroopKortgeleden zag ik op de website Taalmeldpunt.nl de volgende melding: “Flexa, het nummer één verfmerk voor doe-het-zelvers.” De melder vond kennelijk dat het nummer één een vreemde formulering is en inderdaad je leest en hoort in dit soort combinaties steeds de nummer één met ’t lidwoord de. Paar voorbeelden uit Google: De nummer één uien leverancier … [Lees meer...] overDe nummer één
Mogen beta’s en gamma’s zich met de taalkunde bemoeien?
Door Marc van OostendorpWie mag er precies onderzoek doen naar taal? Moet je eerst een paar jaar naar de universiteit om iets te mogen zeggen over dit wonderlijke, alomvertakkende, ingewikkelde, interessante, fraaie, onderwerp? Of is wat een wiskundige met zijn onbevooroordeelde blik erover te zeggen heeft misschien wel veel interessanter dan wat jij en ik er eventueel over te … [Lees meer...] overMogen beta’s en gamma’s zich met de taalkunde bemoeien?
Linguïstisch Miniatuurtje CLXIII: Mensen moeten zich hier niet aan ergeren heb ik zoiets
Door Peter-Arno Coppen Kenny B: "heb ik zoiets" Ik ben een verklaard liefhebber van de constructie Ik heb zoiets van. Wat mij betreft is er geen mooiere aanwending van eenvoudige middelen om een subtiel communicatief resultaat te krijgen. De constructie bevat een aantal oeroude elementen die samen een betekenis creëren die aangeeft dat het navolgende citaat, of de … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLXIII: Mensen moeten zich hier niet aan ergeren heb ik zoiets
Drie talen in het laboratorium van de werkelijkheid
Door Marc van OostendorpWat is een taal? Is het vooral een woordenboek en een grammatica – iets dat je kunt opsluiten in een bandje? Of is het vooral iets dat behoort tot een taalgemeenschap? En wie kan het 't best voor het zeggen hebben in een taal? Het ongeorganiseerde zootje sprekers van die taal, of liever taalwetenschappers en andere deskundigen?De geschiedenis heeft een … [Lees meer...] overDrie talen in het laboratorium van de werkelijkheid
Klemtoon
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendcollege beschrijft vandaag een verborgen regel van het Nederlands: de plaats van de klemtoon. … [Lees meer...] overKlemtoon
Polemologische taalwetenschap
Door Remco KnooihuizenSinds kort is Marc van Oostendorp op Neder-L begonnen met het beantwoorden van vragen over taal die zijn gesteld aan de Nationale Wetenschapsagenda. Zo ook deze vraag:Welke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten? Het valt mij op dat bij berichtgeving over grootschalige en kleinschalige … [Lees meer...] overPolemologische taalwetenschap
Welke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (4)Door Marc van OostendorpEen van de mooie kanten van de taalkunde is, vind ik, dat het zo'n enorm breed vak is. Je kunt experimenten doen, of oude folianten doorwerken, je kunt boeren in Flevoland interviewen of je in je bed terugtrekken met een stompje potlood en een stuk papier; en je in al die gevallen toch nog … [Lees meer...] overWelke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten?
Dit was overigens het nieuws
Door Lucas SeurenVolgens mij is er iets aan de hand met overigens. Ik dacht altijd dat het betekende dat een deel van de boodschap een soort kanttekening was, maar tegenwoordig heeft het ook een andere discourse-organisatorische rol. Dit zie ik de laatste maanden regelmatig in nieuwsberichten en andersoortige journalistieke artikelen die worden voorzien van een alinea die, als … [Lees meer...] overDit was overigens het nieuws
Linguïstisch Miniatuurtje CLXII: ik ben een van de weinigen die dit vindt
door Peter-Arno Coppen Oude tijden herleven! De afgelopen dagen zat ik ineens in een discussie die ik bijna dertig jaar geleden ook al voerde. De aanleiding was de bekende constructie Zij was een van de laatste vrouwen die klederdracht droeg, en de discussie vond plaats in de facebook-groep voor leraren Nederlands. De taalprof heeft er ook al eens over geschreven (hier), maar … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLXII: ik ben een van de weinigen die dit vindt
Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (2) Door Marc van Oostendorp Er zijn voor een taalkundige soms verrassende vragen ingediend bij de Nationale Wetenschapsagenda. Zoals: Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt? 'Banket' en 'stoet' zijn Nederlandse woorden, 'stulika' en 'oproom' zijn (waarschijnlijk) geen Nederlandse woorden, maar zouden het kunnen … [Lees meer...] overHoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?
Hoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (1) Door Marc van Oostendorp In deze zomerserie ga ik in op voor taalkundigen onverwachte vragen die 'het publiek' gesteld heeft aan de Nationale Wetenschapsagenda. Een van de ideeën achter die agenda is dat de wetenschap onverwachte vragen uit het publiek krijgt aangereikt. Vervolgens zijn wetenschappers zelf ook en … [Lees meer...] overHoe kan de Nederlandse taal aangepast worden aan de hedendaagse gender-realiteit?
Twee soorten klinkers
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendcollege gaat deze week over de twee soorten klinkers van het Nederlands. … [Lees meer...] overTwee soorten klinkers
Politieke verantwoordelijkheid
Door Lucas SeurenOnlangs vond ik mezelf op de publieke tribune bij een raadsvergadering in de gemeente Eindhoven. Niet omdat ik zo geïnteresseerd was, zelfs in mijn eigen gemeente heb ik nooit een vergadering bijgewoond, maar mijn vader zou als wethouder beëdigd worden en dat leek me wel bijzonder. Na ellenlange discussies, zoals dat gaat in de politiek, leek de vergadering op … [Lees meer...] overPolitieke verantwoordelijkheid
Na aanleiding van
Door Marc van OostendorpKan een grammaticus eigenhandig het taalgevoel van vele generaties na hem beïnvloeden? Het begon gisteren met een tweet van de bekende taalkundige Jan Renkema:Steeds vaker 'na' i.p.v. 'naar'. Google, meer dan 340.000. 'Naar' 6,4 miljoen pic.twitter.com/7W1w9zaEnh— Jan Renkema (@Jan_Renkema) 16 juli 2015Ik word altijd achterdochtig als ik 'steeds vaker' … [Lees meer...] overNa aanleiding van
Voor op de grill, da’s helemaal niet veel
Door Marc van OostendorpDe verkleuring van de Nederlandse klinkers is inmiddels een nieuw stadium ingetreden: dat van het rijm. Zo gaat het in de geschiedenis van de taal: klinkers beginnen steeds meer op elkaar te lijken, maar pas als mensen gaan vinden dat twee woorden op elkaar rijmen kun je zeggen dat ze echt gelijk zijn aan elkaar.Dat stadium heeft de ee voor de … [Lees meer...] overVoor op de grill, da’s helemaal niet veel