In een nieuwe lessenreeks op Literatuurgeschiedenis.org staat Lucifer centraal, het klassieke toneelstuk van Joost van den Vondel uit 1654. De lessen gaan in op Vondels taalvirtuositeit. Daarnaast wordt Lucifer in context geplaatst door thematische verbindingen te leggen met andere literaire werken, van gedichten van Kloos en Vasalis tot Connie Palmens moderne roman Lucifer. … [Lees meer...] overNieuwe lessenreeks: Vondels Lucifer in context
Vondel
2 – 5 januari 2025: Theater Kwast speelt Gijsbreght van Aemstel
Van 2 t/m 5 januari 2025 keert Theater Kwast voor het achtste jaar terug met Joost van den Vondels tragedie in de resten van de oude Schouwburg aan de Keizersgracht –tegenwoordig het luxueuze hotel The Dylan. De historische plek waar op 3 januari 1638 het stuk in ooit première ging en de langstlopende theatertraditie ter wereld geboren werd. Het verhaal Ruim 380 jaar al … [Lees meer...] over2 – 5 januari 2025: Theater Kwast speelt Gijsbreght van Aemstel
Nieuw leermiddel over de Lucifer van Vondel
Hoe kun je leerlingen van het middelbaar onderwijs vandaag de dag nog motiveren voor de lectuur van de Lucifer van Vondel? De Bijbelse thematiek zal hen zeker niet aanspreken. Het zeventiende-eeuwse Nederlands is vaak moeilijk verstaanbaar en Vondels poëtisch taalgebruik maakt het nog extra moeilijk om zijn tekst goed te kunnen volgen. Bovendien is het een merkwaardig … [Lees meer...] overNieuw leermiddel over de Lucifer van Vondel
14 oktober 2023: Theater Kwast trapt nieuw seizoen af met Engels koningsdrama
Op 14 oktober trapt Theater Kwast het nieuwe theaterseizoen af met Johanna Gray een beeldschone Engelse koningstragedie. In december volgt de theatersolo De Sint-Nikolaasavond van de ooit razendpopulaire dichter De Génestet -een eenmalig uitstapje naar de 19e eeuw- en dan gloort Vondels Gijsbreght van Aemstel al aan de horizon. Johanna Gray Slechts negen dagen zat ze op … [Lees meer...] over14 oktober 2023: Theater Kwast trapt nieuw seizoen af met Engels koningsdrama
4 september 2022: Herkules in Heiloo
Op zondagmiddag 4 september 2022 trapt Theater Kwast het laatste deel van de serie Vondel was een Vrouw af op een sprookjesachtig mooie plek. Het prachtige Huis Nijenburg in de bossen van Heiloo vormt het decor voor de eenmalige opvoering van het treurspel Herkules en Dianira van Katharina Lescailje(1649-1711). Lescailje was dé drukker van toneelteksten … [Lees meer...] over4 september 2022: Herkules in Heiloo
Salmoneus: de koning die dacht dat hij Jupiter was
De rei van priesters van Jupiter zingt in Salmoneus: Aertsvader, wou Jupijn u spaeren, En uwe grijze hairen, Om out en stram te lijen De tempelschenderyen? Om deze … [Lees meer...] overSalmoneus: de koning die dacht dat hij Jupiter was
Vintage Vondel
Er wordt wat afhertaald. Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart. En neen, dat zijn niet de namen der hertalers. Dat zijn de namen der boekwerken. De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur. Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch. Aengesien se … [Lees meer...] overVintage Vondel
Vondel, Lucifer en de kerkeraad
Frontispice van de Lucifer (1654): Michaël verslaat Lucifer en Adam en Eva worden uit het paradijs verjaagd. In veel van Vondels toneelstukken zijn de reien het meest indrukwekkende gedeelte. Zo ook in de Lucifer. Halverwege het vijfde bedrijf zingt de Rey van Engelen een loflied op Michael, de overwinnaar in de strijd met Lucifer en zijn opstandige engelen. De kracht van … [Lees meer...] overVondel, Lucifer en de kerkeraad
Vondels Kerstnacht: schooner dan de daegen en zo verschrikkelijk
Traditioneel zijn de laatste tien dagen van het jaar aan De Avonden gewijd, maar in de Kerstnacht gonst toch vooral de ‘Rey van Klaerissen‘ uit de Gysbreght door het hoofd. Een paar jaar geleden ging het gerucht dat men de Gysbreght zou opvoeren in een aan de hedendaagse smaak aangepaste versie, dat wil zeggen dat het zinloze geweld in volle glorie vertoond zou worden, maar dat … [Lees meer...] overVondels Kerstnacht: schooner dan de daegen en zo verschrikkelijk
Frank Willaert leest de Rey van Klaerissen
Door Frank Willaert Vondels ‘Rey van Klaerissen’, met het beroemde beginvers ‘O Kerstnacht schooner dan de daegen’, komt voor aan het eind van het derde bedrijf van zijn Gysbreght van Aemstel. Dat stuk was bedoeld om op Tweede Kerstdag 1637 te worden opgevoerd ter gelegenheid van de inwijding van de Amsterdamse Schouwburg aan de Keizersgracht. … [Lees meer...] overFrank Willaert leest de Rey van Klaerissen
Gijsbreght van Aemstel, de lockdown-editie
Nu spelen voor publiek rond de jaarwisseling verboden is, komt Theater Kwast op zondag 3 januari 2021 met een hoorspel-editie van de Gijsbreght van Aemstel live vanuit de oude Schouburgh. Om zo voor het vierde jaar op rij het nieuwe jaar te openen met Vondels beroemdste toneelstuk. Op 3 januari 1638 opende de eerste Amsterdamse Schouwburg op de Keizersgracht haar poorten, met … [Lees meer...] overGijsbreght van Aemstel, de lockdown-editie
Salomon de dwaze koning
Door Ton Harmsen Guilliam van Nieuwelandts conclusie over de eeuwige glorie van koning Salomon staat haaks op die van Vondels Salomon (1648). Deze tragedie behandelt de enige passage uit Salomons leven die Van Nieuwelandt buiten beschouwing laat: zijn oude dag, in de bijbel in besmuikte termen beschreven in het elfde hoofdstuk van I Koningen. ‘Quantum mutatus ab … [Lees meer...] overSalomon de dwaze koning
Salomon de wijze koning
Door Ton Harmsen Eindeloos veel pastoors, dominees, leraren, kunstenaars, vaders en moeders hebben het verhaal van het salomonsoordeel verteld. Het is een van de meest aansprekende verhalen uit de Bijbel, een tikje gruwelijk en ook een beetje gewaagd omdat het over twee prostituées gaat. Maar ook als je dat er niet bij vertelt kan je er een spannend verhaal van … [Lees meer...] overSalomon de wijze koning
Mercator sapiens, de wijze koopman en the wise merchant
Onlangs verscheen bij AUP The wise merchant, een Engelse vertaling van de inaugurele rede die Caspar Barlaeus heeft uitgesproken op 9 januari 1632 toen hij hoogleraar werd aan het Athenaeum Illustre in Amsterdam. De vertaling is van Corinna Vermeulen en de inleiding van Anna-Luna Post. Het boek brengt de gebeurtenissen in Amsterdam in de winter van 1631/1632 in herinnering: … [Lees meer...] overMercator sapiens, de wijze koopman en the wise merchant
Een Godt, ô Melibé, verleende ons deze rust. Vondel over vluchtelingen
Door Ton Harmsen Hoe veilig je als Romein ook was, je kon wel van je land verdreven worden. Het overkwam boeren en herders in 42 voor Chr., toen Octavianus (de latere keizer Augustus) na de slag bij Philippi zijn legers moest afdanken. Om de veteranen te vriend en bij de hand te houden gaf hij hen land in de Povlakte, waarvoor honderden grote en kleine boeren hun bezit … [Lees meer...] overEen Godt, ô Melibé, verleende ons deze rust. Vondel over vluchtelingen
Lotte Jensen over de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw
Tijdens de Collegedag Gouden Eeuw, maandag 18 maart 2019 in Delft, geeft de Nijmeegse hoogleraar Lotte Jensen een lezing over het ontstaan van de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw. Meer weten? Info en tickets. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overLotte Jensen over de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw
De Leeuwendalers: Vondel imiteert Vergilius
Door Ton Harmsen In 1646, een jaar voor het pastorale toneelstuk Leeuwendalers, publiceert Vondel zijn vertaling in proza van de verzamelde werken van Vergilius. De Herdersdichten voorop, dan de Lantgedichten en tenslotte de Aeneis. Die volgorde is de gebruikelijke, en Vondel zal hem gewaardeerd hebben: zijn interesse gaat in die periode uit naar de irenische en idyllische … [Lees meer...] overDe Leeuwendalers: Vondel imiteert Vergilius
Vondel helpt de Oranje snoeren vlechten
Door Ton Harmsen In 1647, een jaar na Maria Stuart verscheen Vondels vijftiende drama: Leeuwendalers. In allerlei opzichten een bijzonder spel: van de 32 toneelstukken die Vondel voltooide is dit het enige dat geen tragedie is. Op de titelpagina staat als genre-aanduiding ‘Lantspel’, een verwijzing naar de pastorale traditie. De personages zijn eerder Hollandse boeren dan … [Lees meer...] overVondel helpt de Oranje snoeren vlechten
Vondels gevecht met de zetduivel
Door Ton Harmsen Een boek zonder fouten bestaat niet – en aan gedrukte fouten valt ook niets meer te verhelpen. Wie op het internet publiceert kan zijn fouten verbeteren en nieuwe informatie toevoegen. Zo verdwijnen de gênante spel- en grammaticafouten die het plezier voor de welopgevoede lezer vergallen. Als auteur van een gedrukt boek heb je het productieproces niet altijd … [Lees meer...] overVondels gevecht met de zetduivel
Vondels Maria Stuart (1646) en de vrijheid van meningsuiting
Door Ton Harmsen Geloof is niet rationeel, en dat geldt zeker voor het katholieke geloof. Gerard Kornelis van het Reve brengt dat onder woorden in Een eigen huis (1979): . Apologie . Toen ik rooms-katholiek werd, . werd mijn haar, dat grijs begon te worden, . opeens weer donkerblond. . Mijn bloeddruk daalde, . … [Lees meer...] overVondels Maria Stuart (1646) en de vrijheid van meningsuiting
Vondel op Goede Vrijdag
Door Ton Harmsen Over Goede Vrijdag zijn beroemde gedichten geschreven. Huygens wijdt er één van zijn Heilighe Daghen aan, Revius een sonnet dat in elke bloemlezing staat. Beide calvinisten tonen zich schuldbewust. Huygens is bereid om zijn botten te laten breken voor zijn zondigheid. Hij plaatst zelfs een kanttekening bij Jezus’ woord consummatum est: ‘’Tvoldaen voldoet mij … [Lees meer...] overVondel op Goede Vrijdag
Vijfmaal Vasthi
Door Ton Harmsen Theater Kwast speelt volgende week Serwouters’ bijbelse tragedie Hester, oft verlossing der Jooden (Amsterdam, 1659) een vrije bewerking van Lope de Vega’s La hermosa Ester (1610). In Amsterdam werden stukken van Lope de Vega, Calderón de la Barca en anderen in het Spaans opgevoerd; het is hoogst waarschijnlijk dat Serwouters door zo een voorstelling … [Lees meer...] overVijfmaal Vasthi
Garmt Stuiveling redt Vondels Peter en Pauwels
Door Ton Harmsen Vondels dertiende tragedie, Peter en Pauwels (1641), behandelt een huiveringwekkend thema: de executie van Petrus en Paulus, de apostelen die naar Rome waren gegaan om er het christendom te vestigen. Zoals dat gaat in martelaarsverhalen is hun dood de aanzet tot eeuwige bloei. Keizer Nero die hen ter dood veroordeelt gaat in waanzin ten onder, de pausen die … [Lees meer...] overGarmt Stuiveling redt Vondels Peter en Pauwels
Antonides van der Goes en het feest van de metamorfose
Door Ton Harmsen Het werk van Joannes Antonides van der Goes heeft een hoogdravende toon. Zijn vermakelijke Ystroom is een kruising tussen een aardrijkskundig en een mythologisch compendium, zijn indrukwekkende Trazil een impressie van duistere Chinese krachten die zich tegen de christelijke god verzetten, zijn vleiende lofdichten op boeken en personen zijn gespeend van humor … [Lees meer...] overAntonides van der Goes en het feest van de metamorfose
Uitvaart van mijn dochterken
Door Marc van Oostendorp Uit onderzoek dat Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) deze week presenteerde blijkt dat de poëzie in Nederland nog heel sterk een mondeling genre is: terwijl gedichtenbundels nauwelijks gekocht of gelezen worden, komen mensen regelmatig gedichten tegen in gesproken vorm. En dat vinden ze prettig. Vooral gedichten bij bijzondere gelegenheden doen … [Lees meer...] overUitvaart van mijn dochterken